Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας «Κλίμακα», περίπου 500 άνθρωποι ετησίως αυτοκτονούν τα τελευταία χρόνια στη χώρα.
Τα τελευταία επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των αυτοκτονιών στην Ελλάδα προέρχονται από την ΕΛΣΤΑΤ και αφορούν την χρονιά του 2016.
Σύμφωνα με την Αρχή, οι θάνατοι από αυτοκτονία για το 2016 ανήλθαν σε 484. Παράλληλα, όπως επισημαίνει το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας «Κλίμακα» κατά τα έτη 2017, 2018 και μέχρι τις 31/8/2019:
- Ο αριθμός των αυτοκτονιών παρουσιάζει μία σταθερή αυξητική τάση.
- Η πλειοψηφία των αυτοχείρων ήταν άνδρες.
- Άτομα ηλικίας 60-64 και 80 ετών και άνω σημειώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονιών και ακολουθούν τα άτομα παραγωγικής ηλικίας που ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες των 45 – 49 και 50 – 59.
- Οι περιφέρειες με το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από αυτοκτονία είναι η Κρήτη, η Θεσσαλία και η Αττική.
- Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας κατά την τελευταία τριετία παραμένει ο απαγχονισμός.
- Η χρονική περίοδος κατά την οποία σημειώθηκαν τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών είναι κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. (Μάρτιος έως Αύγουστος)
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα έχει κεντρικό σύνθημα «Να εργαστούμε μαζί για την πρόληψη της αυτοκτονίας» και σκοπός της είναι να κινητοποιήσει όλο τον κόσμο για να υπάρξει μία συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου.
«Εδώ και χρόνια μας κινητοποιεί το ίδιο μήνυμα, ο ρόλος δηλαδή, που μπορεί να παίξει η κοινότητα στην πρόληψη των αυτοκτονιών. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε, όλοι οι φορείς που ασχολούμαστε με το ζήτημα, ότι ένα 90% των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών -όχι μόνο στην πατρίδα μας αλλά και παγκόσμια- θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί αν οι άνθρωποι μπορούσαν να επικοινωνούν μεταξύ τους», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο επιστημονικός διευθυντής της «Κλίμακα» και ψυχίατρος, Κυριάκος Κατσαδώρος.
Σύμφωνα με τον κ. Κατσαδώρο, οι αυτόχειρες αλλάζουν συμπεριφορά μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα προτού θέσουν τέρμα στη ζωή τους. «Η εσωτερίκευση , η απόσυρση, η μοναχικότητα και η μοναξιά, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία και τις μαρτυρίες, αποτελούν κάποια από τα σημάδια που εμφανίζουν τα άτομα αυτά , δέκα μέρες, ένα μήνα ίσως και δύο μήνες πριν δώσουν τέλος στη ζωή τους», αναφέρει ο κ. Κατσαδώρος.
Μεγάλο ποσοστό παρουσιάζουν και οι ηλικίες άνω των 65, οι οποίοι όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία καθώς αναπτύσσουν όλο και περισσότερο, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Όπως τονίζει ο κ. Κατσαδώρος, οι δείκτες παρουσιάζουν αύξηση σε αυτές τις ηλικίες καθώς έρχονται αντιμέτωποι με το κομμάτι της μοναξιάς, ένα βίωμα που είναι τρομερό, για έναν άνθρωπο 70, 75, 80, 90 που συν τοις άλλοις έχει και παθολογικά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει.
Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης τα ποσοστά των αυτοκτονιών αυξήθηκαν αρκετά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο ένα γεγονός που έμεινε σταθερό είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζονται οι αυτοκτονίες και οι αυτόχειρες από την κοινωνία.
«Το αντιμετωπίζουμε ως κοινωνικό ταμπού και αυτό είναι και το πρόβλημα και δεν είναι πρόβλημα της Ελλάδας, είναι παγκόσμιο», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κατσαδώρος, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη για την ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής για την πρόληψη των αυτοκτονιών, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ζήτημα της υποκαταγραφής των αυτοκτονιών θέτει η μη κυβερνητική οργάνωση «Κλίμακα» καθώς, όπως αναφέρει, «ακόμη, στην Ελλάδα δεν έχουμε καταγραφή των μη θανατηφόρων αποπειρών αυτοκτονίας, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι σχεδόν 25 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών. Η υποκαταγραφή αποδίδεται είτε στη δυσκολία να εξακριβωθεί ότι όντως υπήρχε αυτοκτονική πρόθεση (όπως στην περίπτωση ενός ατυχήματος), είτε σε κοινωνικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους».
Στοιχεία του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Από την ίδρυσή του έως τον Αύγουστο του 2019 ζήτησαν βοήθεια από το Κέντρο Ημέρας 3.102 άτομα και πραγματοποιήθηκαν 24.988 επισκέψεις.
- Το 60,5% των ατόμων που επισκέφτηκαν το Κέντρο Ημέρας ήταν γυναίκες και το 39,5% άνδρες.
- Από το σύνολο των χρηστών των υπηρεσιών του Κέντρου το 24,8% κατά την πρώτη τους επίσκεψη ήταν από 19-33 ετών, το 35,4% ήταν από 34 έως και 50 ετών, το 29,7% από 51-67 ετών ενώ το 8,2% ήταν πάνω από 68 ετών και μόλις το 1,9% κάτω των 18 ετών.
- Το 40,2% των χρηστών δήλωσαν άνεργοι, το 25,9% μισθωτοί, το 15,8% συνταξιούχοι (συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων αναπηρίας), το 10,7% ελεύθεροι επαγγελματίες, το 5,7% φοιτητές/-τριες και το 1,7% μαθητές/-τριες.
- Τρεις στους τέσσερις χρήστες επισκέφθηκαν το Κέντρο Ημέρας για λιγότερο από ένα χρόνο, το 17,4% από 1 ως 2 χρόνια, το 6,2% από 3-5 χρόνια, ενώ το 1% πάνω από 6 χρόνια.
Στοιχεία της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018
- Από την έναρξη λειτουργίας της Γραμμής το 2007, το 1018 έχει δεχτεί περισσότερες από 200.000 κλήσεις
- Το 2018 στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία-1018 έγιναν 16.424 κλήσεις, εκ των οποίων 3.757 κλήσεις με αίτημα στο φάσμα της αυτοκτονικότητας.
- 59%των καλούντων στο 1018 το έτος 2018 και 57% των καλούντων το έτος 2017, δεν είχαν έρθει σε επαφή με υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
- To 30% των καλούντων στη Γραμμή το 2018 είχε προηγούμενη ψυχιατρική νοσηλεία.
H 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, προκειμένου να ενεργοποιηθεί η κοινή γνώμη με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στα πεδία της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Η αυτοκτονία είναι ένα μείζον πρόβλημα της δημόσιας υγείας και ως τέτοιο αναγνωρίζεται και αντιμετωπίζεται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δυνητικά αφορά τον καθένα, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή κοινωνικοοικονομικής τάξης. Σ’ αυτόν τον άξονα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συστήνει ήδη από το 1990 την καθολική αναγνώριση της αυτοκτονίας ως ζήτημα δημόσιας υγείας και την ανάπτυξη εθνικών προγραμμάτων πρόληψης, τα οποία θα είναι διασυνδεδεμένα με τις πολιτικές δημόσιας υγείας.