Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα άποψη εκφράζει ο Stephen Bryen, πρώην βοηθός αναπληρωτής υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, ο οποίος υποστηρίζει πως τώρα που διαφαίνεται το τέλος των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, η Δύση φέρεται να αναπτύσσει ένα plan B απέναντι στη Ρωσία, εξετάζοντας ως εφαλτήριο… τη Μολδαβία.
Σε άρθρο του στους Asia Times, o Bryen υποστηρίζει πως η Μολδαβία αρχίζει να μπαίνει στο κάδρο των Ευρωπαίων προκειμένου να αντισταθμίσουν μια επερχόμενη νίκη της Ρωσίας στο μέτωπο της Ουκρανίας.
«Το εάν ένα τέτοιο σχέδιο, εφόσον επιχειρηθεί, θα ήταν επιτυχημένο, δεν είναι ξεκάθαρο.
Αλλά η Μολδαβία δεν είναι και η πιο σταθερή χώρα στον κόσμο, μια και ο πληθυσμός της είναι μοιρασμένος μεταξύ των φιλοευρωπαϊστών και των φιλορώσων» τονίζει ο Bryen, αναφέροντας πως αυτή τη στιγμή είναι αναπτυγμένα στη Μολδαβία αμερικανικά στρατεύματα, τα οποία μαζί με Ρουμάνους στρατιώτες συμμετέχουν στη στρατιωτική άσκηση JCET 2024 που θα διαρκέσει έως τις 19 Απριλίου.
Κοινή άσκηση με ΗΠΑ και… συνεργασία
Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της Μολδαβίας, «στόχος της άσκησης είναι η κοινή εκπαίδευση και η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των μολδαβικών, ρουμανικών και αμερικανικών ειδικών δυνάμεων, καθώς και η αύξηση του επιπέδου διαλειτουργικότητας μεταξύ των συμμετεχόντων σωμάτων.
Στη φετινή εκδήλωση θα παρευρεθούν επίσης εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Κρατικής Προστασίας και Ασφάλειας της Μολδαβίας και των Ειδικών Δυνάμεων Pantera».
Σημειώνεται πως αυτές οι ασκήσεις δεν είναι κάτι νέο, αλλά έχουν μια επείγουσα μορφή λόγω και των γεγονότων στην Ουκρανία, τη στιγμή που οι ΗΠΑ είναι και πίσω από την χρηματοδότηση του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ – Μολδαβίας που αποσκοπεί στη συνεργασία στους τομείς της Δικαιοσύνης και των μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς, της ενεργειακής διαφοροποίησης, του εκσυγχρονισμού της Άμυνας, της διαχείρισης των συνόρων, του πλουραλισμού των ΜΜΕ, κα.
Πακέτα εκατομμυρίων δολαρίων
Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει σχεδόν 320 εκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Μολδαβία.
Μάλιστα, τα 30 εκατομμύρια δολάρια αφορούν σε μη επιστρεπτά δημοσιονομική υποστήριξη για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που εκταμιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2022.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να στείλουν άλλα 300 εκατ. δολάρια ως ενεργειακή βοήθεια στη Μολδαβία για να αντιμετωπίσουν τις έκτακτες ανάγκες που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και για να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και άλλων 80 εκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση του κόστους της ενέργειας.
Ουδετερότητα
Και ενώ γίνονται προσπάθειες για τη δημιουργία μιας νέας κρατικής υπηρεσίας Προστασίας και Ασφάλειας, η οποία θα είναι ξεχωριστή από το στρατό της Μολδαβίας και θα έχει ως στόχο την προστασία υψηλόβαθμων κυβερνητικών στελεχών, αρχίζει συζήτηση για αλλαγή του Συντάγματος της Μολδαβίας προκειμένου να εγκαταλείψει την ουδετερότητα της, και να μπορεί να ενταχθεί σε στρατιωτικές συμμαχίες και πιθανότατα στο ΝΑΤΟ.
Άλλωστε, όπως λέει ο Bryen, οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και εκπαίδευση με ξένα κράτη, όπως είναι η Ρουμανία και οι ΗΠΑ, φαίνεται να παραβιάζει τις ισχύουσες διατάξεις του Συντάγματος περί ουδετερότητας.
Ο ρόλος της Ρουμανίας
Όπως αναφέρεται, η Ρουμανία επιθυμεί να οικοδομήσει τη στρατιωτική της σχέση με τη Μολδαβία ενώ εκκρεμεί νομοθεσία στη Ρουμανία που θα της επιτρέπει να παρεμβαίνει εκτός της χώρας.
Τέτοιες ενέργειες δεν θα περιορίζονται στον στρατό, αλλά ενδέχεται να περιλαμβάνουν και άλλους τύπους παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών.
Είναι χαρακτηριστικό πως στο επίκεντρο του νέου νόμου είναι η Μολδαβία και η Ουκρανία.
Η Ρουμανία προμηθεύει το 80% με 90% της ενέργειας της Μολδαβίας.
Έχει κατασκευάσει έναν αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει την πρωτεύουσα της Μολδαβίας, Kisinau με τη Ρουμανία, project που χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από επιχορηγήσεις και δάνεια από την ευρωπαϊκή κοινότητα.
Σημειώνεται πως η Μολδαβία δεν λαμβάνει πλέον φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Η πιο φτωχή, μετά την Ουκρανία
Σύμφωνα με ρουμανικές πηγές, εκτιμάται ότι υπάρχουν 600.000 Ρουμάνοι πολίτες στη Μολδαβία, η οποία θεωρείται η δεύτερη πιο φτωχή χώρα στην Ευρώπη, μετά την Ουκρανία.
Είναι χαρακτηριστικό πως το μέσο κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα είναι στα 5.688 δολάρια για το 2022, όταν για την Ουκρανία είναι στα 4.005 δολάρια.
Η Μολδαβία βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Δνείστερου και Prut, σε μια περιοχή που κάποτε ήταν γνωστή ως Βεσσαραβία.
Ο πληθυσμός της είναι κυρίως ορθόδοξοι χριστιανοί, αν και κάποτε υπήρχε μια ισχυρή εβραϊκή κοινότητα.
Σήμερα εκτιμάται πως υπάρχουν περίπου 15.000 Εβραίοι στη Μολδαβία και στην Υπερδνειστερία.
Διχασμένη
Η Μολδαβία, κάποτε μια από τις 15 Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, είναι χώρα που έχει μοιραστεί σε δύο στρατόπεδα, σε αυτούς που τάσσονται υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας και εκείνων που έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στη Ρωσία.
Αυτή τη στιγμή στην εξουσία είναι μια φιλοδυτική και φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση, η οποία έχει απαγορεύσει φιλορωσικά κόμματα και οργανώσεις και παράλληλα έχει «κλείσει» 13 τηλεοπτικούς σταθμούς και μίντια που συνδέονταν με τη Ρωσία.
Έως τα μέσα Μαρτίου, το φιλοευρωπαϊκό κόμμα δεν επέτρεπε στους υποψήφιους της αντιπολίτευσης να συμμετάσχει σε τοπικές ή εθνικές εκλογές.
Η περίπτωση της Γκαγκαουζίας
Ενδεικτική είναι η περίπτωση της αυτόνομης επαρχίας της Γκαγκαουζίας και της εκλεγμένης επικεφαλής της, Evghenia Gutsul.
Η Γκαγκαουζία είναι μια τουρκόφωνη, ρωσική ορθόδοξη κοινότητα στη νοτιοανατολική Μολδαβία.
Η Gutsul ήταν μέλος του κόμματος Shor (ή Sor), ενός φιλορωσικού κόμματος που τέθηκε εκτός νόμου από την τρέχουσα κυβέρνηση.
Δεν της επετράπη να διεκδικήσει το αξίωμα υπό το έμβλημα του κόμματος και κατηγορήθηκε ότι βοήθησε στην παράνομη χρηματοδότηση του κόμματος Shor.
Αποφάσισε να διεκδικήσει το αξίωμα ως «ανεξάρτητη» και κέρδισε εύκολα.
Η Gutsul εκτιμάται ότι είναι κοντά στη Μόσχα και στον πρόεδρο Vladimir Putin.
Σημειώνεται πως τον περασμένο Μάρτιο, το ανώτατο δικαστήριο της Μολδαβίας έκρινε ότι είναι παράνομη η απαγόρευση του κόμματος Shor.
To ενδιαφέρον των Γερμανών και των Γάλλων
Παράλληλα, όπως σημειώνει ο Bryen, και άλλα κράτη δείχνουν ενδιαφέρον για τη Μολδαβία.
Όπως η Γερμανία, η οποία προμηθεύει με τον κατάλληλο εξοπλισμό την αστυνομία της Μολδαβίας για να ενισχύσει τα σύνορα της με την Ουκρανία.
Η αστυνομία σταματά το λαθρεμπόριο, αλλά οι επικριτές λένε πως οι προσπάθειες τους αφορούν κυρίως στο να εμποδίσουν τους Ουκρανούς να φύγουν από την Ουκρανία και τη στράτευση.
Επιπλέον, αναφέρεται πως το τάγμα των 1.500 Γάλλων στρατιωτών είναι πιθανό να αναπτυχθεί είτε στην Ουκρανία είτε στη Μολδαβία κάπου μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου.
Η Υπερδνειστερία
Η πιο «καυτή» περιοχή όμως της Μολδαβίας είναι η Υπερδνειστερία, μια αποσχισθείσα περιοχή που είναι γνωστή ως Μολδαβική Δημοκρατία της Υπερδνειστερίας με δική της κυβέρνηση και στρατό.
Η περιοχή αυτή έχει ξεκάθαρα φιλορωσική στάση, τη στιγμή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δηλώσει ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή.
Σημειώνεται πως στην Υπερδνειστερία υπάρχει ρωσική στρατιωτική δύναμη που αποτελείται από 1.500 στρατιώτες αλλά και μια τεράστια αποθήκη με ρωσικά όπλα και πυρομαχικά.
Ο στρατός της Υπερδνειστερίας αποτελείται από μόλις 5.000 στρατιώτες και 16.000 εφέδρους, ενώ ο οπλισμός της είναι απαραρχαιωμένος.
Σχέδια επέμβασης
Εάν τώρα θελήσουν οι ξένες δυνάμεις να επιχειρήσουν από τη Μολδαβία προς την Ουκρανία, τότε θα πρέπει είτε να καταλάβουν την Υπερδνειστερία είτε να βάλουν δυνάμεις στην Γκαγκαουζία, κάτι που πιθανότατα θα πυροδοτούσε έναν εμφύλιο πόλεμο (σημειώνεται πως ο στρατός της Μολδαβίας αποτελείται από 6.500 στρατιώτες και περίπου 65.000 εφέδρους).
Η Μολδαβία από μόνη της δεν έχει στρατηγική σημασία.
Ωστόσο, θα μπορούσε να είναι μια περιοχή, για μια στρατηγική που στοχεύει στη νότια πόλη της Ουκρανίας, την Οδησσό και, ίσως, στην προσαρτημένη από τη Ρωσία Κριμαία.
Το plan B και το τέλος της Ουκρανίας
Σύμφωνα με τον Bryen, αυτό που φαίνεται να ετοιμάζεται στην Ευρώπη είναι κάποιου είδους Plan Β, δηλαδή τι θα κάνουν εάν ο ουκρανικός στρατός καταρρεύσει.
Αρκετοί Ευρωπαίοι ειδικοί και αξιωματούχοι πιστεύουν ολοένα και περισσότερο ότι οι μέρες της Ουκρανίας ως ανεξάρτητης κρατικής οντότητας μπορεί να πλησιάζουν στο τέλος τους.
Επίσης, Ρώσοι αξιωματούχοι τροφοδοτούν τον διάλογο λέγοντας ότι θέλουν μια τεράστια ζώνη ασφαλείας σε οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία με την Ουκρανία, μιλώντας για μια ζώνη που θα αποτρέψει το ΝΑΤΟ από το να απειλήσει το ρωσικό έδαφος και τα ζωτικά της συμφέροντα.
Εφόσον υλοποιηθούν αυτά τα αρνητικά σενάρια, λέει ο Bryen, μια μελλοντική Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελείται από μια προσαρτημένη στους Ρώσους περιοχή, από ένα φιλορωσικό καθεστώς στο Κίεβο, από μια ουδέτερη ζώνη και από τη δυτική Ουκρανία που θα καταλαμβάνεται από την Πολωνία και πιθανώς θα είναι κομμένη σε κάποιους από τους γείτονές της.
Το αντίβαρο
Το ΝΑΤΟ, ωστόσο, θα ήθελε να έχει ένα αντίβαρο σε μια ρωσική νίκη στην Ουκρανία.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει, εκτός από την επιστροφή της ουκρανικής πόλης Lviv στην Πολωνία, μια προσπάθεια προστασίας της Οδησσού και ίσως απειλής της Κριμαίας, την οποία οι Ρώσοι θεωρούν ζωτικό έδαφος για την ασφάλειά τους και την ιστορική της σημασία.
Επομένως, η οικοδόμηση της Μολδαβίας ως ενός νέου εφαλτηρίου απέναντι στους Ρώσους, θα μπορούσε να μοιάζει με μια αναδυόμενη δυνητική στρατηγική, η αρχή ενός Plan B.
Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα στην… «αξιοποίηση» της Μολδαβίας.
«Η πολιτική της είναι πολύ άστατη και αν οι Ρώσοι εντείνουν πραγματικά τις προσπάθειές τους σε αυτή τη χώρα, οι φιλοευρωπαϊστές μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα θολό μέλλον.
Αυτό θα αποκλείσει δυνητικά τη Μολδαβία ως εφαλτήριο της ΕΕ.
Εναλλακτικά, η ΕΕ μέσω της Ρουμανίας, θα μπορούσε να στείλει στρατεύματα για να εξασφαλίσει το φιλοευρωπαϊκό καθεστώς που βρίσκεται τώρα στην εξουσία, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια εμφύλια και αιματηρή σύγκρουση» επισημαίνει ο Bryen.
