Το σχέδιο του Josep Borrell για την κατασκευή νέων διαδρόμων μεταφοράς μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κεντρικής Ασίας, που θα παρακάμπτουν τη Ρωσία, θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί λόγω γεωγραφικών ζητημάτων.
Η ΕΕ υποφέρει ήδη οικονομικά λόγω της άρνησής της να συζητήσει με τη Ρωσία και μπορεί να αναμένει ότι οι διάδρομοι που παρακάμπτουν τον Ευρασιατικό Γίγαντα θα αντιμετωπίσουν επίσης τα ίδια ζητήματα.
Η μόνη άλλη εφικτή διαδρομή για έναν διάδρομο ΕΕ-Κεντρικής Ασίας είναι από την Ελλάδα και την Τουρκία ή τη Μαύρη Θάλασσα προς τον Καύκασο και μετά την Κασπία Θάλασσα. Ωστόσο, δεδομένων των τεράστιων εντάσεων μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, Ελλάδας και Τουρκίας, και της πραγματικής σύγκρουσης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, αυτή είναι μια περιοχή αστάθειας, γράφει ο κορυφαίος γεωπολιτικός αναλυτής Ahmed Adel στο South Front.
Αυτό επίσης δεν λαμβάνει υπόψη άλλες συγκρούσεις στην περιφέρεια, όπως η Συρία και το Ιράκ, και ο επί δεκαετίες αγώνας των Κούρδων για ανεξαρτησία.
Μια τέτοια αποσταθεροποίηση δημιουργεί υλικοτεχνικά προβλήματα.
Φιάσκο το ταξίδι Borrell
Ο Borrell μετέβη στην πόλη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν στις 17 και 18 Νοεμβρίου για να συμμετάσχει στη «Διάσκεψη Συνδεσιμότητας ΕΕ-Κεντρικής Ασίας: Παγκόσμια Πύλη».
Εκεί, συζήτησε τις περιφερειακές εταιρικές σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Κεντρικής Ασίας.
Το κύριο ενδιαφέρον του Ύπατου Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας στην Κεντρική Ασία, και συγκεκριμένα στο Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν, ήταν οι φυσικοί πόροι.
Μαζί με τους πόρους, οι ευρωπαϊκές εταιρείες επεδίωξαν επίσης πρόσβαση σε νέες αγορές.
Εξίσου σημαντικό όμως ήταν πως ο Borrell ήλπιζε ότι αυτές οι χώρες θα απομακρυνθούν από τις παραδοσιακές σχέσεις τους με τη Ρωσία και θα έλθουν πιο κοντά στην ΕΕ.
Η προσπάθεια να απομακρυνθεί εντελώς από τη Μόσχα θα κοστίσει στην Ευρώπη ακόμη πιο ακριβά από τις τρέχουσες κυρώσεις, καθώς η παράκαμψη της Ρωσίας θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές των αγαθών.
Ανέφικτο σχέδιο
Ο Borrell παραδέχτηκε ότι το σχέδιο της ΕΕ περιλαμβάνει την εκμετάλλευση του τεράστιου δυναμικού της Κεντρικής Ασίας, το οποίο αντικατοπτρίζεται στον εφοδιασμό ενέργειας, την προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών και νέους διαδρόμους μεταφορών που είναι ανεξάρτητοι από τη Ρωσία.
Ταυτόχρονα, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας διευκρίνισε ότι η Ρωσία και η Κίνα εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην Κεντρική Ασία, ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, οι χώρες αυτής της περιοχής θέλουν να διαφοροποιήσουν τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις και επομένως θεωρούν την ΕΕ ως κατάλληλη εταίρο.
Αυτή τη στιγμή, ορισμένες αποστολές πρώτων υλών, μετάλλων σπάνιων γαιών και λιπασμάτων φτάνουν στην Ευρώπη από την Κεντρική Ασία, αλλά όχι στις ποσότητες που χρειάζονται.
Συγκεκριμένα, πολλά από αυτά τα προϊόντα φτάνουν στην Ευρώπη έχοντας μεταφερθεί μέσω Ρωσίας.
Αυτός είναι ο λόγος που ο αποκλεισμός της Ρωσίας από αυτήν την αλυσίδα εφοδιασμού, και ιδιαίτερα από γεωγραφική άποψη, είναι πολύ δύσκολο να γίνει.
Η δύσκολη διαδρομή
Η πιο εφικτή διαδρομή που δεν περιλαμβάνει τη Ρωσία είναι από το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν προς το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και τελικά προς την Τουρκία και την Ελλάδα ή απευθείας μέσω της Μαύρης Θάλασσας προς τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Ωστόσο, απαιτείται πολύς χρόνος και πόροι για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, κάτι που σίγουρα δεν είναι εφικτό βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ προσπάθησε προηγουμένως να δημιουργήσει μια υπερευρασιατική χερσαία γέφυρα μέσω της Τουρκίας και του Νότιου Καυκάσου προς την Κίνα, αλλά αυτό το έργο αποδείχθηκε οικονομικά αναποτελεσματικό καθώς όλα τα έργα διαδρόμου μεταφορών παρακάμπτουν τη Ρωσία είναι γεμάτα από σημαντικά γεωγραφικά και υλικοτεχνικά εμπόδια.
Οι αυτοκαταστροφικές κυρώσεις
Η ΕΕ έχει ήδη αποδείξει ότι δεν θα υποχωρήσει από τις αυτοκαταστροφικές κυρώσεις κατά της Μόσχας και αντίθετα θα βαθύνει τα οικονομικά της δεινά επιβάλλοντας περαιτέρω κυρώσεις.
Επομένως, δεν μπορεί να θεωρηθεί έκπληξη εάν η ΕΕ προχωρήσει στην κατασκευή διαδρόμων που θα αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων επειδή παρέκαμψε τη Ρωσία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας μπορεί να ενδιαφέρονται να διαφοροποιήσουν τους οικονομικούς εταίρους τους και να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις, αλλά δεν θα εγκαταλείψουν τη συνεργασία τους με τη Ρωσία.
Στην πραγματικότητα, είναι πιο πιθανό η Κεντρική Ασία να απομακρυνθεί από την ΕΕ εάν επιμείνουν ότι πρέπει να εφαρμοστούν ορισμένες πολιτικές και αξίες, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της συνεργασίας και των σχέσεων με τη Ρωσία.