Τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 1954 σε μια ερημική τοποθεσία του Χαϊδαρίου έπεφτε από τα πυρά του εκτελεστικού αποσπάσματος ο Νίκος Πλουμπίδης. Μια από τις πιο ευγενικές και σεμνές μορφές του ελληνικού κομμουνιστικού, εργατικού και λαϊκού κινήματος. Ένας αλύγιστος αγωνιστής, που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπόθεση της εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τον λαό και τον τόπο μας.
Προερχόμενος από φτωχή αγροτική οικογένεια και γεννημένος στα Λαγκάδια της Αρκαδίας το 1902, ο Νίκος Πλουμπίδης σπούδασε δάσκαλος στον Πύργο και στα 1924-29 εργάστηκε στην περιοχή της Ελασσόνας, όπου, από το 1926, ανέπτυξε δραστηριότητα ως μέλος του ΚΚΕ. Μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας στα 1929-31, αλλά αποβλήθηκε λόγω της πολιτικής και συνδικαλιστικής του δράσης.
Το 1935 αντιπροσώπευσε το ΚΚΕ στο 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς και έγινε αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε. του κόμματος. Απέφυγε τη σύλληψη από τη δικτατορία Μεταξά και καθοδήγησε τις παράνομες οργανώσεις στη Θεσσαλία, στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη, και στην Αθήνα. Πιάστηκε το 1939 και συνέχισε από τη φυλακή τη καθοδηγητική του σχέση με την «Παλιά Κ.Ε.» του ΚΚΕ.
Κρατούμενος στο σανατόριο Σωτηρία δραπέτευσε το 1942, έγινε μέλος του Π.Γ. και κατά περιόδους ανέλαβε την καθοδήγηση της Κ.Ο. Αθήνας, της ΟΚΝΕ, του Εργατικού ΕΑΜ και του συνδικαλιστικού κινήματος των δημοσίων υπαλλήλων και αργότερα υπήρξε υπεύθυνος του ΕΑΜ Αρκαδίας.
Επικεφαλής του παράνομης Κ.Ο. Αθήνας από το 1949, βρέθηκε στο επίκεντρο της δίνης των συγκλονιστικών περιπετειών που συνεπαγόταν η προσπάθεια ανασυγκρότησης του παράνομου κομματικού μηχανισμού αμέσως μετά την πολιτικο-στρατιωτική ήττα του κινήματος, έχοντας συμβάλλει στη δημιουργία όρων για τον συνδυασμό της παράνομης δραστηριότητας του διωκόμενου και καθημαγμένου κινήματος με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της νόμιμης παρουσίας του στην πολιτική ζωή της χώρας, κυρίως με την ίδρυση της ΕΔΑ.
Έχοντας κατηγορηθεί για τους χειρισμούς του στην υπόθεση Μπελογιάννη, σε μια απεγνωσμένη απόπειρα για τη σωτηρία του συντρόφου του, καταγγέλθηκε από την ηγεσία του ΚΚΕ ως προβοκάτορας, πιάστηκε από τις διωκτικές αρχές, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.
Αφοσιωμένος κομμουνιστής, ο Νίκος Πλουμπίδης έδωσε μέχρι την τελευταία στιγμή τον αγώνα για την υπεράσπιση της τιμής του κομμουνιστικού κινήματος και των λαϊκών αγώνων.
Η μνήμη του θα αποκατασταθεί με απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΕ το 1958.
Κρατούμενος στις φυλακές του μετεμφυλιακού καθεστώτος της αμερικανοκρατίας και της αντικομμουνιστικής μισαλλοδοξίας, ο Πλουμπίδης θα γράψει, τον Μάρτιο 1954, λίγους μόλις μήνες πριν την εκτέλεσή του, για τη μεγάλη Μάχη κατά της Πολιτικής Επιστράτευσης και την ακύρωσή της από τον λαό και τη νεολαία της Αθήνας, τον Μάρτιο 1943, την οποία καθοδήγησε ως ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ:
“Η 5η του Μάρτη, του 1943, είναι ιστορική ημέρα για το Ελληνικό Λαϊκό επαναστατικό κίνημα με παγκόσμια απήχηση και σημασία. Την ημέρα αυτή ολόκληρος ο Αθηναϊκός λαός με ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ στο κέντρο της Αθήνας επέβαλε στο Χίτλερ και στους Ελληνες πράκτορές του να ανακαλέσουν την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ(…).
Στις 4 του Μάρτη, πριν ακόμα φωτίσει, ήλθε ξαφνικά ο Κ. Χατζήμαλης και μου αναφέρει ότι «απεφασίσθη η πολιτική επιστράτευση και ότι αύριο στις 5 του μηνός θα το αναγγείλει από το Ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών ο Πρωθυπουργός Λογοθετόπουλος». Η είδηση ήταν σοβαρή με εξαιρετική πολιτική σημασία. Έπρεπε να προλάβουμε τον εχθρό, προτού αναγγείλει την απόφασή του (…).
Σε δυο ώρες συνήλθε η επιτροπή πόλης της ΚΟΑ που αποτελούνταν από διαλεχτούς αγωνιστές. Εκεί ανέπτυξα την πρότασή μου (σ.σ.: ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ με σύνθημα: ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ) και ετόνισα τις ιστορικές ευθύνες που αναλαμβάνουμε. Όλα τα μέλη δέχτηκαν με ενθουσιασμό την πρότασή μου. Καθορίσαμε το γενικό πρόγραμμα δράσης και όλοι έφυγαν για να κινητοποιήσουν τους τομείς που καθοδηγούσε ο καθένας. Είπαμε να ειδοποιηθεί και η Κ.Ο. Πειραιά να βοηθήσει κι αυτή. Από το μεσημέρι της Τρίτης 4 Μάρτη δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές βρίσκονταν σε πυρετώδη κίνηση. Τα τυπογραφεία και οι πολύγραφοι δούλευαν αδιάκοπα. Πλακάτ, σημαίες, συνθήματα ετοιμάστηκαν. Τα σχέδια πορείας του κάθε κλάδου και τομέα καταστρώθηκαν. Χιλιάδες προκηρύξεις και τρικ μοιράστηκαν. Οι συνδέσεις των διαφόρων κρίκων εκανονίστηκαν. Τα ΧΩΝΙΑ τότε εφευρέθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή. ΟΛΟΙ οι τομείς ΟΛΑ τα γρανάζια της πολύπλευρης και πολύπλοκης μηχανής τέθηκαν σε κίνηση και άρχισαν να δουλεύουν ταχύτατα και κανονικά. Ξημέρωσε η Τετάρτη 5 Μάρτη του 1943. Όλη η κίνηση, όλες οι υπηρεσίες σταματημένες.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ήταν πράγματι ΚΑΘΟΛΙΚΗ. Όλα νεκρώθηκαν. Εργάτες, υπάλληλοι, βιοτέχνες, έμποροι, όλοι απεργούν, όλα κλειστά και τότε άρχισε να ξεχύνεται στο κέντρο της Αθήνας ο λαϊκός χείμαρρος των συνοικιών. Για πρώτη φορά τόσο πυκνές λαϊκές μάζες κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο για να διεκδικήσουν και να επιβάλουν τα αιτήματά τους. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε μια τόσο μεγάλη σε όγκο και μαχητικότητα ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ. Αυτό ήταν πρωτοφανές όχι μόνο για την Αθήνα αλλά και για τις μεγάλες ξένες πρωτεύουσες κι αυτό όχι σε καιρούς ειρηνικούς αλλά κάτω απ’ τον πιο βάρβαρο καταχτητή. Το παλλαϊκό ξεσήκωμα ήταν τέτοιο που οι κατακτητές αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν την απόφασή τους και να δηλώσουν ότι «ΔΕΝ ΤΙΘΕΤΑΙ ζήτημα πολιτικής επιστράτευσης για την Ελλάδα». Η 5η του Μάρτη του 1943 δεν έσωσε μόνο τα ελληνόπουλα από τα γερμανικά κάτεργα αλλά συνετέλεσε και στην πορεία και την εξέλιξη του πολέμου και έδειξε το δρόμο που πρέπει να ακολουθούν οι λαοί για να επιβάλουν τις θελήσεις τους (…)».
(Ν. Πλουμπίδης, Φυλακές Απομόνωσης 5.3.54)
