Ο πληθωρισμός, η επιβράδυνση και οι γεωπολιτικοί και συστημικοί κίνδυνοι θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για διόρθωση, αναφέρει ο Nouriel Roubini
Ο κίνδυνος να συμβούν τρομακτικά γεγονότα στην παγκόσμια οικονομία το 2022 είναι ορατός, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο διάσημος οικονομολόγος Nouriel Roubini με άρθρο στο Project Syndicate.
Πιο συγκεκριμένα, παρά τις πτώσεις και τις διαταραχές εξαιτίας των νέων παραλλαγών της COVID-19, το 2021 αποδείχθηκε μια σχετικά θετική χρονιά για τις οικονομίες και τις αγορές στα περισσότερα μέρη του κόσμου.
Η ανάπτυξη υπερέβη τις προσδοκίες μετά τη σοβαρή ύφεση του 2020 ενώ τα χρηματιστήρια ανέκαμψαν δυναμικά – ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, όπου οι δείκτες της Wall Street, λόγω της πρωτοφανούς νομισματικής χαλάρωσης, έφτασαν σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Όμως, σύμφωνα με τον Nouriel Roubini, το 2022 δεν θα είναι τόσο… εύκολο.
Η πανδημία δεν έχει τελειώσει και η νέα παραλλαγή ανησυχίας Omicron φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα μεταδοτική, μολύνοντας τους πολίτες των υπερεμβολιασμένων ανεπτυγμένων κρατών.
Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιθανό νοσηλείες και θάνατοί να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως λέει ο διακεκριμένος οικονομολόγος, η προκύπτουσα αβεβαιότητα και η αποστροφή του κινδύνου θα καταστείλουν τη ζήτηση και θα επιδεινώσουν τα σημεία συμφόρησης στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι κίνδυνοι
1. Πληθωρισμός: Οι υπερβολικές αποταμιεύσεις, η καταπιεσμένη ζήτηση και οι χαλαρές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές τροφοδότησαν τον πληθωρισμό το 2021.
Πολλοί από τους κεντρικούς τραπεζίτες που επέμεναν ότι η πληθωριστική έκρηξη ήταν παροδική, τώρα πια έχουν αναγκαστεί να παραδεχθούν ότι είναι επίμονη.
Με διάφορα μέτρα, λοιπόν, σχεδιάζουν να άρουν σταδιακά τις μη συμβατικές νομισματικές πολιτικές, όπως η ποσοτική χαλάρωση, ώστε κατόπιν να αρχίσουν να ομαλοποιούν τα επιτόκια.
Ωστόσο, η αποφασιστικότητα των κεντρικών τραπεζών θα δοκιμαστεί εάν οι αυξήσεις των επιτοκίων προκαλέσουν κλυδωνισμούς στις αγορές ομολόγων και στα χρηματιστήρια.
Από την άλλη, λόγω της μαζικής συσσώρευσης ιδιωτικού και δημόσιου χρέους, οι αγορές μπορεί να μην καταφέρουν να αφομοιώσουν το υψηλότερο κόστος δανεισμού.
Ως αποτέλεσμα, οι κεντρικές τράπεζες θα βρεθούν σε παγίδα χρέους και πιθανότατα θα αντιστρέψουν την πορεία τους.
Κάτι τέτοιο θα καθιστούσε πιθανή μια ανοδική μετατόπιση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, με τον πληθωρισμό να γίνεται… ενδημικός.
2. Γεωπολιτική: Η επόμενη χρονιά επιφυλάσσει επίσης γεωπολιτικούς και συστημικούς κινδύνους.
Στο γεωπολιτικό μέτωπο, υπάρχουν τρεις σημαντικοί πιθανοί καταλύτες που πρέπει να προσέξουμε:
-Η Ρωσία ετοιμάζεται να εισβάλει στην Ουκρανία και μένει να φανεί εάν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο περιφερειακό καθεστώς ασφάλειας μπορούν να αποτρέψουν την κλιμάκωση της απειλής.
Αν και ο πρόεδρος των Joe Biden υποσχέθηκε στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία, απειλώντας ταυτόχρονα με σκληρότερες κυρώσεις τη Ρωσία, έχει ξεκαθαρίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα υπερασπιστούν την Ουκρανία στο πεδίο της μάχης.
Από την άλλη, η ρωσική οικονομία είναι πιο ανθεκτική στις κυρώσεις από ό,τι στο παρελθόν, επομένως τέτοιου είδους απειλές δεν κάμπτουν τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin.
Σε τελική ανάλυση, ορισμένες κυρώσεις της Δύσης –όπως ο αποκλεισμός του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2– θα μπορούσαν ακόμη και να επιδεινώσουν την ενεργειακή κρίση εις βάρος της ίδιας της Ευρώπης.
-Ο σινοαμερικανικός «ψυχρός πόλεμος» γίνεται όλο και πιο ψυχρός.
Η Κίνα αυξάνει τη στρατιωτική πίεση στην Ταϊβάν και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και η αποσύνδεση της κινεζικής με την αμερικανική οικονομία επιταχύνεται.
Η εξέλιξη αυτή, προϊόντος του χρόνου, θα έχει στασιμοπληθωριστικές συνέπειες.
-Το Ιράν είναι πλέον πυρηνικό κράτος.
Εμπλουτίζει ουράνιο ενώ οι διαπραγματεύσεις για μια νέα πυρηνική συμφωνία δεν έχουν καταλήξει πουθενά.
Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ εξετάζει ανοιχτά χτυπήματα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι στασιμοπληθωριστικές επιπτώσεις θα είναι πιθανώς χειρότερες από τις γεωπολιτικές κρίσεις του 1973 και του 1979, οι οποίες σχετίζονταν με το πετρέλαιο.
3. Συστημικές ανησυχίες: Παράλληλα, η νέα χρονιά φέρνει και αρκετές συστημικές ανησυχίες.
Το 2021, οι καύσωνες, οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι τυφώνες και άλλες καταστροφές αποκάλυψαν τις πραγματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον κόσμο.
Η σύνοδος κορυφής για το κλίμα COP26 στη Γλασκώβη δεν πρόσφερε τίποτε, αφήνοντας τον κόσμο σε μια καταστροφική τροχιά υπερθέρμανσης.
Οι ξηρασίες έχουν ήδη προκαλέσει άνοδο στις τιμές των τροφίμων, ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται.
Στο μεταξύ, ο επιθετικός και ραγδαίος αφορισμός της οικονομίας του άνθρακα, χωρίς προηγούμενο καλό σχεδιασμό, οδηγεί σε ανεπαρκείς επενδύσεις και ανεπάρκεια πόρων, αφού οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας είναι εξαιρετικά φτωχές.
Αυτή η δυναμική θα φέρει πολύ υψηλότερες τιμές ενέργειας με την πάροδο του χρόνου.
Επιπλέον, οι ροές προσφύγων προς τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και άλλες προηγμένες οικονομίες λόγω κλιματικής αλλαγής θα ενταθούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική δυσλειτουργία αυξάνεται τόσο στις προηγμένες οικονομίες όσο και στις αναδυόμενες αγορές.
Οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσουν συνταγματική κρίση που θα μπορούσε να συνοδεύσει τις προεδρικές εκλογές το 2024.
Οι ΗΠΑ βιώνουν σχεδόν πρωτοφανή επίπεδα κομματικής πόλωσης, αδιέξοδο και ριζοσπαστικοποίηση, που ενέχει σοβαρό συστημικό κίνδυνο.
Οι λαϊκιστές δυναμώνουν παγκοσμίως – ακόμη και σε περιοχές όπως η Λατινική Αμερική, όπου ο λαϊκισμός έχει μια καταστροφική ιστορία.
Στο Περού και στη Χιλή εξελέγησαν πάλι λαϊκιστές, ενώ η Βραζιλία και η Κολομβία ενδέχεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους το 2022.
Η δε Αργεντινή και η Βενεζουέλα θα παραμείνουν σε τροχιά οικονομικής καταστροφής.
4. Επιτόκια: Η ομαλοποίηση της επιτοκιακής πολιτικής εκ μέρους της Fed και των άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών θα μπορούσε να προκαλέσει χρηματοοικονομικούς κλυδωνισμούς σε εύθραυστες αναδυόμενες αγορές όπως η Τουρκία και ο Λίβανος – για να μην αναφέρουμε τις πολλές αναπτυσσόμενες χώρες με δείκτες χρέους που είναι ήδη μη βιώσιμοι, επισημαίνει ο Roubini.
5. Aγορές: Καθώς το 2021 πλησιάζει στο τέλος του, οι χρηματοπιστωτικές αγορές παραμένουν «φούσκες» – αν όχι «υπερφούσκες».
Τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά κεφάλαια παραμένουν ακριβά (με αναλογίες τιμής προς κέρδη άνω του μέσου όρου).
Οι τιμές των ακινήτων (τόσο στέγασης όσο και ενοικίασης) είναι υψηλές στις ΗΠΑ αλλά και σε πολλές άλλες οικονομίες, ενώ η «τρέλα» με τις SPAC, τα κρυπτονομίσματα και τις meme stocks παραμένει ενεργή.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων παραμένουν εξαιρετικά χαμηλές και τα πιστωτικά περιθώρια – τόσο υψηλής απόδοσης όσο και υψηλής ποιότητας – έχουν συμπιεστεί, εν μέρει λόγω της άμεσης και έμμεσης υποστήριξης από τις κεντρικές τράπεζες.
Ωστόσο, οι φούσκες στις αγορές ενδέχεται να ξεφουσκώσουν το 2022, όταν ξεκινήσει η ομαλοποίηση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Επιπλέον, ο πληθωρισμός, η επιβράδυνση και οι γεωπολιτικοί και συστημικοί κίνδυνοι θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για διόρθωση.
Ό,τι κι αν συμβεί, οι επενδυτές είναι πιθανό να παραμείνουν «καθισμένοι στα αβγά τους για το μεγαλύτερο μέρος του έτους» καταλήγει ο διαπρεπής οικονομολόγος.
