Το σημαντικότερο ντοκιμαντέρ της τρέχουσας κινηματογραφικής σεζόν είναι αναμφίβολα το «Κράτα την Ψυχή σου στο Χέρι και Περπάτα», το οποίο αποτελεί μία καθηλωτική μαρτυρία για την ανθεκτικότητα της καθημερινής ζωής και την αντίσταση στην πολιορκημένη Γάζα. Η συγκλονιστική ταινία τεκμηρίωσης της Ιρανής σκηνοθέτιδας Σεπιντέ Φαρσί ακολουθεί την Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ Φάτμα Χασόνα στην πολιορκημένη Γάζα, έως ότου δολοφονηθεί από ισραηλινά πυρά.
Οι βιντεοκλήσεις μεταξύ της Ιρανής σκηνοθέτιδας και της πεισματικά αισιόδοξης νεαρής Παλαιστίνιας φωτορεπόρτερ Φάτμα Χασόνα, λειτουργούν ως μια δυνατή ψηφιακή γραμμή ζωής και σύνδεσης με την πραγματικότητα του πολέμου, της αντίστασης και της επιβίωσης. Ο ψηφιακός τους διάλογος μας προσφέρει μια προσωπική απεικόνιση από πρώτο χέρι της καθημερινότητας στη Γάζα.
Μια μέρα μετά την ανακοίνωση της επιλογής της ταινίας στο Φεστιβάλ Καννών, η Φάτμα σκοτώθηκε μετά από ισραηλινό βομβαρδισμό στο σπίτι της. Αυτή η σπαρακτική απώλεια εμβαθύνει την επίδραση της ταινίας, που συνδυάζει την ακατέργαστη αμεσότητα με την βαθιά ανθρωπιά για να απεικονίσει τη σκληρή πραγματικότητα της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια συγκρούσεων, ιδωμένη μέσα από τα μάτια όσων είναι παγιδευμένοι σε έναν ατελείωτο κύκλο πολέμου και ζουν υπό πολιορκία.
To γαλλικής παραγωγής ντοκιμαντέρ έκανε πρεμιέρα στο παράλληλο πρόγραμμα ACID του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών. Ενώ η πανελλήνια πρεμιέρα του πραγματοποιήθηκε στο 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, όπου και τιμήθηκε με την Χρυσή Αθηνά Καλύτερου Ντοκιμαντέρ, παρουσία της σκηνοθέτιδας.
Δήλωση του ACID – Association du Cinema Independent pour sa Diffusion, το ανεξάρτητο πρόγραμμα όπου έκανε η ταινία την Παγκόσμια Πρεμιέρα της στις Κάννες:
«Εμείς, οι κινηματογραφιστές της ομάδας του Acid, γνωρίσαμε την Φάτμα Χασόνα όταν ανακαλύψαμε το ντοκιμαντέρ της Σεπιντέ Φαρσί, στο πλαίσιο της επιλογής ταινιών για το πρόγραμμα μας στο Φεστιβάλ Καννών. Το χαμόγελό της ήταν μαγικό όπως και η αποφασιστικότητά της: να είναι παρούσα, να φωτογραφίζει τη Γάζα, να διανέμει φαγητό παρά τις βόμβες, το πένθος και την πείνα. Η ιστορία της έφτασε σε εμάς. Χαιρόμασταν κάθε φορά που τη βλέπαμε στην οθόνη, γνωρίζοντας ότι ήταν ζωντανή. Φοβόμασταν για εκείνη. Στις 16 Απριλίου 2025, μια μέρα μετά την ανακοίνωση των ταινιών του προγράμματος, μάθαμε με τρόμο ότι μια ισραηλινή βόμβα είχε στοχεύσει το σπίτι της, δολοφονώντας την Φάτμα και πολλά μέλη της οικογένειάς της. Παρακολουθήσαμε και επιλέξαμε αυτή την ταινία, όπου η ζωντάνια και η δύναμη αυτής της νεαρής γυναίκας ήταν σαν ένα θαύμα. Η ταινία που θα υποστηρίξουμε και θα παρουσιάσουμε πρώτα στις Κάννες και μετά στους κινηματογράφους πλέον δεν είναι η ίδια. Εμείς, κινηματογραφιστές και θεατές αυτής της ταινίας πρέπει τώρα να φανούμε αντάξιοι του φωτός της».
Σκεπτικό Βράβευσης της Κριτικής Επιτροπής του 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, με Πρόεδρο την σκηνοθέτιδα Εύα Στεφανή και μέλη τη δημοσιογράφο Μαρία Κατσουνάκη, τον σκηνοθέτη και παραγωγό Alexander Nanau και την προγραμματίστρια Fabienne Moris:
«Στις μέρες μας ο πόλεμος είναι παντού. Στην πολιτική, στην οικογένεια, στο περιβάλλον, στη ζωή στην ύπαιθρο ή στην πόλη, στο ποδόσφαιρο, στα μέσα ενημέρωσης. Είμαστε μέρος αυτού του πολέμου είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι. Στο πρόσωπο της Φάτμα Χασσόνα — μιας νεαρής γυναίκας, μιας εξαιρετικής φωτογράφου — εγγράφεται με καθηλωτική αμεσότητα η πορεία προς τον αφανισμό. Ο πόλεμος καταστρέφει, αποθηριώνει. Κι όμως η Φάτμα διατήρησε την ανθρωπιά της. Παρέμεινε αφοσιωμένη σε έναν σκοπό — να βοηθήσει κατά τη διάρκεια της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα και να καταθέσει τη μαρτυρία της ως καλλιτέχνις.
Η δύναμή της ήταν ο σκοπός της: να διασώσει τις εικόνες μέσω του φωτογραφικού φακού, να μιλήσει για όσα συνέβαιναν. Και αυτή η δύναμη ήταν, τελικά, ελπίδα. Η κινηματογραφική γλώσσα της σκηνοθέτιδας αποδεικνύει ότι, στα σωστά χέρια, ο κινηματογράφος μπορεί να υπάρξει ακόμη και υπό τις πιο σκληρές συνθήκες. Από την ερμητικά αποκλεισμένη Γάζα, κατεχόμενη και πολιορκημένη, η ταινία δίνει εικόνα και φωνή στον κόσμο της Φάτμα — στην εξαιρετική της ανθρωπιά, στην πολυπλοκότητά της και, μέσα από τον φακό της, στην ανείπωτη πραγματικότητα της εξόντωσης του παλαιστινιακού λαού από το Ισραήλ.
Αυτό το ντοκιμαντέρ μας επιτρέπει να «ακούσουμε» μέσα από τη χειρότερη δυνατή συνθήκη και να «δούμε» μέσα από τη χαμηλή ανάλυση μιας βιντεοκλήσης. Διότι αυτό που είναι πραγματικά σε “υψηλή ανάλυση” είναι το ίδιο το θέμα. Το πρόσωπο της Φάτμα Χασσόνα — το θάρρος και η αξιοπρέπειά της — παραμένει η εικόνα που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Το πρώτο βραβείο ντοκιμαντέρ του 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας απονέμεται στη Σεπιντέ Φαρσί για την ταινία Κράτα την Ψυχή σου στο Χέρι και Περπάτα».
Σημείωμα της σκηνοθέτιδας, Σεπιντέ Φαρσί
«Αυτά είναι τα λόγια της Φάτμα Χασόνα (ή Φάτεμ για τους φίλους της), ένα απόσπασμα από ένα μεγάλο ποίημα που λέγεται «Ο άνδρας που φορούσε τα μάτια του». Ένα ποίημα με το άρωμα του θείου, το άρωμα του θανάτου ήδη, αλλά που ταυτόχρονα είναι γεμάτο ζωή, όπως και η Φάτεμ μέχρι εκείνο το πρωινό που μια ισραηλινή βόμβα πήρε τη ζωή της, όπως και τις ζωές της οικογένειας της, καταστρέφοντας το σπίτι της. Η Φάτεμ ήταν μόλις 25 ετών.
Την γνώρισα μέσω ενός φίλου στο Κάιρο, όταν προσπαθούσα να βρω τρόπο να πάω στη Γάζα, βρίσκοντας συνεχώς μπλοκαρισμένους δρόμους, και ψάχνοντας απαντήσεις σε μια απλή αλλά πολύπλοκη ερώτηση: Πώς επιβιώνει κάποιος στην Γάζα που είναι υπό καθεστώς πολιορκίας όλα αυτά τα χρόνια; Πώς είναι η καθημερινή ζωή για τους Παλαιστίνιους στην κατεστραμμένη από τους πολέμους χώρα τους; Τι είναι αυτό που προσπαθεί να σβήσει το Ισραήλ σε αυτό το μικρό μέρος μερικών εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων με τόσες βόμβες και εξαναγκάζοντας τον πληθυσμό στην πείνα; Βιντεοσκοπούσα, κρατώντας τις στιγμές που μιλούσαμε με βιντεοκλήσεις, όλα αυτά που η Φάτεμ, γεμάτη ζωντάνια και αυτοπεποίθηση, μοιραζόταν μαζί μου.
Κινηματογραφούσα το γέλιο της, τα δάκρυα της, τις ελπίδες της, την απελπισία της. Ακολούθησα το ένστικτο μου, χωρίς να γνωρίζω εκ των προτέρων πού θα μας οδηγούσαν αυτές οι εικόνες. Αυτή είναι η μαγεία του σινεμά. Η ομορφιά της ζωής. Όταν άκουσα τα νέα στις 16 Απριλίου, δεν ήθελα να το πιστέψω, σκεπτόμενη ότι ήταν λάθος, όπως είχε γίνει πριν κάποιους μήνες με μια άλλη οικογένεια. Της τηλεφώνησα, της έστειλα μηνύματα. Όλες αυτές οι φωτεινές ζωές τελείωσαν με το δάχτυλο που πάτησε ένα κουμπί και έριξε μια βόμβα για να διαλύσει ακόμα ένα σπίτι στην Γάζα. Δεν υπάρχουν αμφιβολίες πια: αυτό που συμβαίνει στη Γάζα δεν είναι απάντηση στα εγκλήματα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Είναι μια γενοκτονία που διαπράττεται από το κράτος του Ισραήλ.
Η ταινία είναι η απάντηση μου ως κινηματογραφίστρια στην συνεχιζόμενη σφαγή των Παλαιστίνιων. Ένα θαύμα συνέβη όταν γνώρισα την Φάτμα Χασόνα. Έγινε τα μάτια μου στην Γάζα όπου αντιστεκόταν ενώ κατέγραφε τον πόλεμο με τον φακό της και εγώ έγινα ο σύνδεσμος της με τον κόσμο από την «φυλακή της στη Γάζα» όπως το έλεγε. Κρατήσαμε αυτή τη γραμμή ζωής σχεδόν για ένα χρόνο. Κομμάτια ήχων και πίξελ που ανταλλάξαμε έγιναν η ταινία που βλέπετε. Η δολοφονία της Φάτεμ στις 16 Απριλίου 2025, από ισραηλινό βομβαρδισμό στο σπίτι της, άλλαξε το νόημα της για πάντα».
Η Ιρανή σκηνοθέτιδα Σεπιντέ Φαρσί ήταν 13 όταν έγινε η επανάσταση στο Ιράν, φυλακίστηκε στα 16 ως και έφυγε από την πατρίδα της στα 18. Από τότε με βάση το Παρίσι, σπούδασε μαθηματικά, έγινε φωτογράφος και έκανε 15 ταινίες, ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας και κινούμενης εικόνας, ανάμεσα τους οι ταινίες «Tehran Without Authorization» (Φεστιβάλ Λοκάρνο), «Red Rose» (Φεστιβάλ Τορόντο), και «The Siren» ένα animation μυθοπλασίας που διαπραγματεύεται τον πόλεμο Ιράν – Ιράκ, που ήταν ταινία έναρξης του προγράμματος Panoramaστο Φεστιβάλ Βερολίνου και έχει κερδίσει διάφορα βραβεία. Τώρα εργάζεται πάνω σε ένα «ιρανικό γουέστερν» και επίσης αναπτύσσει ένα σχέδιο animation εμπνευσμένο από τη ζωή της, με τον τίτλο «Memoirs of an Undutiful Girl», ενώ συνεχίζει να αγωνίζεται για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο Ιράν.
Κράτα την Ψυχή σου στο Χέρι και Περπάτα / Put Your Soul on Your Hand and Walk
Σκηνοθεσία: Σεπιντέ Φαρσί
Σενάριο: Σεπιντέ Φαρσί
Πρωταγωνιστούν: Φάτμα Χασόνα
Φωτογραφία: Σεπιντέ Φαρσί, Φαραχνάζ Σαρίφι
Μοντάζ: Σεπιντέ Φαρσί
Μουσική: Γκάρι Κότλιαρ
Έτος Παραγωγής: 2025
Χώρα Παραγωγής: Παλαιστίνη, Γαλλία, Ιραν
Διάρκεια: 113 λεπτά
Κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες, από την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, σε διανομή της εταιρείας One From The Heart
