Το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισεκ. που υπερπροβλήθηκε ως η απάντηση της Κομισιόν στην πανδημία και στην δραματική ύφεση που προκάλεσαν οι λανθασμένες επιλογές για lockdowns φαίνεται ότι προσκρούει σε σοβαρά εμπόδια.
Οι προσδοκίες ότι στην Σύνοδο Κορυφής 18 και 19 Ιουνίου θα έχουν συμφωνηθεί τα πάντα προσγειώνονται απότομα καθώς δεν φαίνεται πιθανό ένα τελικό σχέδιο μεταξύ των κρατών της ΕΕ.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι όταν αναλάβει την προεδρία της ΕΕ η Γερμανία από 1η Ιουλίου ίσως τότε δημιουργηθούν ξανά οι προϋποθέσεις να γεφυρωθούν οι διαφορές.
Επίσης νομοτελειακά η σχέση 66% επιδοτήσεις ή 500 δισεκ. και 33% δάνεια ή 250 δισεκ. σε σύνολο 750 δισεκ. ευρώ φαίνεται ότι θα αναιρεθεί με την συμμετοχή των δανείων να αυξάνεται.
Ποια τα εμπόδια για το Ταμείο Ανάκαμψης;
- Οι 4 χώρες που αρχικά αντιδρούσαν στο Ταμείο Ανάκαμψης αυξήθηκαν σε 6 καθώς μετά την Αυστρία, Δανία, Σουηδία και Ολλανδία προστέθηκε και η Φινλανδία η οποία θέτει όρους για τα 750 δισεκ. του Ταμείου Ανάκαμψης.
Επίσης αρνητικά είναι τα μηνύματα που έρχονται από την Ουγγαρία σχετικά με την πρόταση της Κομισιόν για Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ.
«Η πρόταση της Κομισιόν, στην παρούσα μορφή της, είναι άδικη απέναντι στην Ουγγαρία, καθώς στην ουσία έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τα νότια κράτη-μέλη» επισημαίνει ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Mihály Varga.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει ένα «δίκαιο και αναλογικό» σχέδιο για την ανακούφιση από την οικονομική ζημιά που προκαλεί η πανδημία του κορονοϊού.
Σημειώνεται ότι προκειμένου να εφαρμοστεί η πρόταση της Κομισιόν θα πρέπει να λάβει την έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, ήδη πέντε χώρες (Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Ολλανδία και Φινλανδία) έχουν απορρίψει την πρόταση.
Εντατικοποιούνται οι διαβουλεύσεις
Πάντως, το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να απασχολήσει και τη συνεδρίαση του Eurogroup την Πέμπτη (11/6/2020).
Εν όψει και της Συνόδου Κορυφής, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 19 Ιουνίου, εντατικοποιούνται οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. με στόχο να υπάρξει συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης ακόμα και τον Ιούνιο, όπως επιδιώκει η Αθήνα.
Ωστόσο αρκετοί τοποθετούν τις αποφάσεις τον Ιούλιο ή και λίγο αργότερα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής προεδρίας της Ε.Ε. (η Γερμανία αναλαμβάνει την 1η Ιουλίου).
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών, Πάολο Τζεντιλόνι, σε συνέντευξη του στην γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, εκφράζει την πεποίθηση ότι μπορούν να ξεπεραστούν οι εντάσεις που διατυπώνονται από χώρες όπως η Αυστρία, η Δανία, η Ολλανδία και η Σουηδία, θεωρώντας ως ρεαλιστικό να υπάρξει απόφαση το πρώτο διάστημα της γερμανικής προεδρίας.
2)Η Κύπρος από την πλευρά της θέτει ένα άλλο ζήτημα
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχουν εγκριθεί 2,19 τρισ. ευρώ σε προγράμματα κρατικών ενισχύσεων από την έναρξη της πανδημίας.
Η Γερμανία έχει πραγματοποιήσει τις περισσότερες παρεμβάσεις, ανέρχεται στο 46% των συνολικών κρατικών ενισχύσεων που έχουν εγκριθεί μέχρι στιγμής δηλαδή 1 τρισεκ. ευρώ.
Η Ιταλία με 400 δισεκ. ευρώ εγγυήσεις αντιστοιχούν στο 18% του συνόλου και η Γαλλία με 17% των συνολικών κρατικών ενισχύσεων ή 370 δισεκ. ευρώ.
Συγκριτικά, στην Ισπανία, το Βέλγιο και την Πολωνία αντιστοιχούσαν στο 4,2%. 2,5% και 2,3% της κρατικής ενίσχυσης.
Η οικονομική βοήθεια από τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 0,1% και 1,5%.
Γι΄αυτό χρειαζόμαστε ένα σχέδιο ανάκαμψης που θα αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, γιατί ενώ έχουν χαλαρώσει οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, η πιθανότητα μια χώρα να υποστηρίξει εταιρίες μέσω κρατικών ενισχύσεων κατανέμεται άνισα μεταξύ των χωρών αναφέρει η κυπριακή πλευρά.
3) Η πρόσφατη παρέμβαση του Β. Ντομπρόβσκις Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι δεν θα δοθούν κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης χωρίς μεταρρυθμίσεις είναι μήνυμα κατευνασμού των 5 χωρών που αντιδρούν.
4) Η δομή των 750 δισεκ. ευρώ τροποποιείται μερικώς με τις επιδοτήσεις να υποχωρούν στο 55% ή 412 δισεκ. ευρώ και τα δάνεια να αυξάνονται στο 45% ή στα 338 δισεκ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι η επιβάρυνση στο δημόσιο χρέος των κρατών της ΕΕ θα είναι μεγαλύτερη άπαξ και τα δάνεια αυξάνονται στον μηχανισμό χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Εφόσον αυτή η εξέλιξη επιβεβαιωθεί – καθώς ακόμη δεν έχει υπάρξει τελική συμφωνία – τα 32 δισεκ. για την Ελλάδα με την αρχική μορφή 22,5 δισεκ. επιδοτήσεις και 9,5 δισεκ. δάνεια προφανώς και αλλάζει.
Για την Ελλάδα θα αντιστοιχούν 18,5 δισεκ. επιδοτήσεις και 13,5 δισεκ. δάνεια.
5) Θα υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα λειτουργίας του Ταμείου, περισσότερες από τις 5 χώρες συγκλίνουν στην άποψη ότι το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να έχει προσωρινό χαρακτήρα.
6) Τα κριτήρια επιλεξιμότητας για την πρόσβαση στο Ταμείο αποτελούν ακόμη πεδίο διαπραγμάτευσης ενώ υπάρχουν διαφωνίες από πολλά κράτη για τον σκοπό που τελικώς θα χρησιμοποιηθούν επιδοτήσεις και δάνεια.
7)Υπάρχουν σκέψεις εμπλοκή στο Ταμείο Ανάκαμψης να έχει ο ESM ίσως όχι άμεσα αλλά σε επόμενη φάση.
Ο ESM ο Μηχανισμός Σταθερότητας της ευρωζώνης θα μπορούσε να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε επόμενη φάση, ωστόσο ακόμη αυτό δεν είναι σαφές.
Να σημειωθεί ότι καμία χώρα δεν θέλει να πάρει τα 240 δισεκ. του ESM για την Υγεία επειδή δίδονται με την μορφή Προληπτικής Πιστωτικής Γραμμής.
8) Το Ταμείο Ανάκαμψης επειδή θα δανείζεται από τις αγορές για να χρηματοδοτήσει τα κράτη δεν θα μπορεί να δανείζεται περισσότερα από 130 με 160 δισεκ. ετησίως ώστε να μην υπάρχουν και ζητήματα με τους οίκους αξιολόγησης. Με μια τέτοια κλίμακα δανεισμού δεν θα διακινδυνεύσει αυτός ο υπερεθνικός οργανισμός να χάσει το ΑΑΑ.
9)Όπως φαίνεται δεν μπορεί να υπάρξει εμπροσθοβαρής χρηματοδότηση.
Το Ταμείο Ανάκαμψης θα ξεκινήσει να χρηματοδοτεί από το α΄ τρίμηνο του 2021 σε ένα αισιόδοξο σενάριο.
Πολλά κράτη συναινούν – όχι όλα – οι κατανομές επιχορηγήσεων και δανείων να είναι τμηματικές ξεκινώντας από το 2021 έως το 2024.
10) Η Γερμανία επιμένει και ήδη ο Schaeuble ο πρώην υπουργός Οικονομικών κινείται παρασκηνιακά να συσταθεί μια επιτροπή ελέγχου που θα αξιολογεί την πορεία απόδοσης της ροής κεφαλαίων, θα συμβάλει στον εντοπισμό των έργων που θα χρηματοδοτηθούν και γενικώς θα ασκεί τακτικούς ελέγχους στα κράτη για το εάν συμμορφώνονται με τους κανόνες που θα τεθούν.
Ο έλεγχος δεν θα έχει την μορφή τύπου ΕΣΠΑ όπου κάθε κράτος αποστέλλει στις Βρυξέλλες ένα πλαίσιο παρεμβάσεων, έργων και μεταρρυθμίσεων.
Η Επιτροπή Ελέγχου θα έχει πολύ περισσότερες αρμοδιότητες, θα είναι κάτι σαν άτυπη τρόικα που θα διεξάγει ελέγχους στις χώρες και ενίοτε θα κάνει και αυτοψίες στις χώρες που έχουν δανειστεί.