Η Πρωτομαγιά διατρανώνει ακόμα τον αγώνα του Προμηθέα. Και Προμηθέας στην εποχή μας είναι η εργατική τάξη. Και υπό την ευρεία έννοια, όλοι οι εργαζόμενοι. Η εργατική τάξη δεν εκμεταλλεύεται κανέναν.
Και υπ’ αυτό το πρίσμα είναι η τάξη που μπορεί να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Και σε εθνικό και σε διεθνικό επίπεδο. Με έναν λόγο να δημιουργήσει έναν νέον κόσμο, δίκαιο, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο της λειτουργίας του, έναν κόσμο ελευθερίας σε προσωπικό και συλλογικό – συνολικό επίπεδο.
Ήδη απ’ όταν η αρχαία ελληνική φιλοσοφία έγινε δια του Αλεξάνδρου και των Ρωμαίων οικουμενική, ήδη με την καθιέρωση και τη διάδοση του Χριστιανισμού, η δημιουργία (εις όσα τουλάχιστον αφορούν την ευρεία έννοια του Δυτικού κόσμου) ενός δίκαιου πολιτειακού συστήματος έγινε πρόταγμα, και η εξεύρεση ενός δρόμου – τρόπου για την επίτευξή του, ζητούμενο.
Για δυο χιλιάδες χρόνια αυτή η προσπάθεια (για όσους έμπαιναν σε έναν τέτοιον αγώνα) αποτύγχανε, διότι η ταξική πάλη πάντα απέβαινε υπέρ των Δυνατών, με την οπαδοποίηση των αδυνάμων στις φατρίες τους. Το αποτέλεσμα ήταν ένας κόσμος ζόφου, με την απληστία, την ηλιθιότητα, τη ληστεία και τα λοιπά εκ των εφτά θανάσιμων αμαρτημάτων, να άρχουν και να πρυτανεύουν δια του διαρκούς πολέμου – διεθνικού και ταξικού.
Με τη βιομηχανική επανάσταση εμφανίσθηκε η εργατική τάξη, που τα χαρακτηριστικά της μπορούσαν να σπάσουν αυτόν τον φαύλο κύκλο (της σχέσης των Δυνατών επί των αδυνάμων), και να οδηγήσουν στη χειραφέτηση τους και δια αυτής στην ελευθερία όλων. Η πρώιμη εποχή της ιστορίας του προλεταριάτου χαρακτηρίζεται από τον ηρωισμό των προλεταρίων, την επιστημονική ανάλυση των φιλοσόφων, όπως ο Μάρξ, για την πολιτική οργάνωση του αγώνα τους και την αποτύπωση αυτής της κοσμογονίας από τη μεγάλη τέχνη του 19ου και του 20ουαιώνα.
Η πορεία του Προμηθέα απέτυχε, διότι τα πολιτεύματα που ίδρυσε η επαναστατική αριστερά και κυρίως οι κομμουνιστές, παρέκαμψαν στην αρχή και αφάνισαν στη συνέχεια τη δημοκρατία, γλιστρώντας σε μορφές δικτατορίας που στην πραγματικότητα δημιούργησαν νέες (και το ίδιο άδικες) ταξικές σχέσεις. Η αστική δημοκρατία δεν μετεξελίχθηκε ποτέ σε σοσιαλιστική δημοκρατία, ενώ οι λαϊκές δημοκρατίες υπήρξαν απλώς τελετουργίες (μάλλον γελοίες).
Από την άλλη πλευρά η προσπάθεια των αριστερών δυνάμεων (σοσιαλδημοκρατικών και κομμουνιστικών) να αναμορφώσουν τον καπιταλισμό στο ανθρωπινότερο δια των μεταρρυθμίσεων, επίσης απέτυχαν, με αποτέλεσμα την ενσωμάτωση αυτών των δυνάμεων στο σύστημα.
Με δυο λόγια κατά τη διάρκεια του τρομερού 20ου Αιώνα ό,τι καλό για τον άνθρωπο συνέβη στα υπάρξαντα σοσιαλιστικά κράτη (με κορυφαίο τη συντριβή του Φασισμού), οφειλόταν στον ηρωισμό των μαζών και στην απελευθερωτική φύση της εργατικής τάξης, ενώ ό,τι επίσης καλό για τον άνθρωπο συνέβη στο πλαίσιο των αστικών δημοκρατιών, οφειλόταν στους αγώνες των μαζών και τη σοσιαλιστική ιδεολογία που τις διέπνεε. Ταυτοχρόνως ο σοσιαλισμός και το όνειρο για μια δίκαιη κοινωνία ενέπνευσαν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που έδωσαν τέλος στην αποικιοκρατία κι άλλαξαν την πολιτική – πολιτειακή – κοινωνική μορφή του πλανήτη.
Οι επαναστάσεις και οι μεταρρυθμίσεις, ποτισμένες και οι δύο με αίμα και ιδρώτα έφεραν την ανθρωπότητα πιο κοντά στην ουσία της, τον άνθρωπο. Όμως ήδη πριν από την πτώση της ΕΣΣΔ η αντίστροφη μέτρηση είχε για μιαν ακόμα φορά αρχίσει.
Σήμερα ζούμε την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις μορφές που είχε πριν από την επανάσταση του 1917. Οι κατακτήσεις των εργαζομένων, από το 8ωρο έως τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, έχουν γίνει σκόνη. Εις ό,τι δε αφορά την αστική δημοκρατία ο καπιταλισμός έχει επιστρέψει σε πολιτειακές μορφές που υπήρχαν πριν από την Επανάσταση του 1789, όπως οι τυραννίδες, οι πάσης φύσεως οικονομικές ενώσεις, ενώ επανεμφανίζεται εκ νέου η αποικιοκρατία, τα προτεκτοράτα και η γενίκευση των πολέμων. Όλα αυτά παρακολουθούνται από μια αδίστακτη προπαγάνδα και μια υποταγμένη στον μπεζαχτά (και το αίμα) κυρίαρχη τέχνη, που οδηγούν και οι δύο στην υποταγή και την αποβλάκωση.
Κι έτσι, στις μέρες μας ο Προμηθέας δεν έχει πάλι τίποτα να χάσει παρά τις αλυσίδες του. Μόνον που αυτήν τη φορά οι Δυνατοί έχουν βάλει τους σταυρωτήδες να σφυρηλατήσουν αυτές τις αλυσίδες στέρεα και καλά. Προδότες της Αριστεράς κάνουν το ίδιο καλά τη βρώμικη δουλειά που κάνει και το νεοφιλελεύθερο σκυλολόι της Δεξιάς. Σύστημα και “αντισύστημα” έχουν βάλει τους λαούς στη μέση και τους ρουφούν τη ζωή, έχουν βάλει τον πλανήτη κάτω και τον καταστρέφουν ανηλεώς. Αφιλοσόφητοι και βλάκες,
ένας “χορός των καταραμένων”, κορδακίζονται κραδαίνοντας τα δισεκατομμύρια του ανώφελου πλούτου επί ματαίω. Η ανθρώπινη τραγωδία έχει συντελεσμένο μέλλοντα. Δεν υπάρχει πια το άλλοθι της άγνοιας – όλοι, πλην ηλιθίων – γνωρίζουμε. Η εργατική τάξη έχει μνημειώσει τους ήρωες της, τα επιτεύγματα και τις αποτυχίες της. Δεν υπάρχει άλλη τάξη για να την υποκαταστήσει στις επόμενες προσπάθειες της ανθρωπότητας για πιο δίκαιες κοινωνίες, για την απελευθέρωση των ανθρώπων από τα δεσμά της οικονομικής φρίκης και της κοινωνικής αποκτήνωσης.
Οι εργάτες, οι εργαζόμενοι, οι δίκαιοι άνθρωποι είναι “καταδικασμένοι” να παράγουν διαρκώς την πολιτική, τους πολιτικούς, τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες που θα συνεχίζουν τον αγώνα για την ελευθερία όλων. Και εις όσους μετέχουν σε αυτό, μέγα αντίδωρο η ευτυχία της ψυχής τους…
Και υπ’ αυτό το πρίσμα είναι η τάξη που μπορεί να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Και σε εθνικό και σε διεθνικό επίπεδο. Με έναν λόγο να δημιουργήσει έναν νέον κόσμο, δίκαιο, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο της λειτουργίας του, έναν κόσμο ελευθερίας σε προσωπικό και συλλογικό – συνολικό επίπεδο.
Ήδη απ’ όταν η αρχαία ελληνική φιλοσοφία έγινε δια του Αλεξάνδρου και των Ρωμαίων οικουμενική, ήδη με την καθιέρωση και τη διάδοση του Χριστιανισμού, η δημιουργία (εις όσα τουλάχιστον αφορούν την ευρεία έννοια του Δυτικού κόσμου) ενός δίκαιου πολιτειακού συστήματος έγινε πρόταγμα, και η εξεύρεση ενός δρόμου – τρόπου για την επίτευξή του, ζητούμενο.
Για δυο χιλιάδες χρόνια αυτή η προσπάθεια (για όσους έμπαιναν σε έναν τέτοιον αγώνα) αποτύγχανε, διότι η ταξική πάλη πάντα απέβαινε υπέρ των Δυνατών, με την οπαδοποίηση των αδυνάμων στις φατρίες τους. Το αποτέλεσμα ήταν ένας κόσμος ζόφου, με την απληστία, την ηλιθιότητα, τη ληστεία και τα λοιπά εκ των εφτά θανάσιμων αμαρτημάτων, να άρχουν και να πρυτανεύουν δια του διαρκούς πολέμου – διεθνικού και ταξικού.
Με τη βιομηχανική επανάσταση εμφανίσθηκε η εργατική τάξη, που τα χαρακτηριστικά της μπορούσαν να σπάσουν αυτόν τον φαύλο κύκλο (της σχέσης των Δυνατών επί των αδυνάμων), και να οδηγήσουν στη χειραφέτηση τους και δια αυτής στην ελευθερία όλων. Η πρώιμη εποχή της ιστορίας του προλεταριάτου χαρακτηρίζεται από τον ηρωισμό των προλεταρίων, την επιστημονική ανάλυση των φιλοσόφων, όπως ο Μάρξ, για την πολιτική οργάνωση του αγώνα τους και την αποτύπωση αυτής της κοσμογονίας από τη μεγάλη τέχνη του 19ου και του 20ουαιώνα.
Η πορεία του Προμηθέα απέτυχε, διότι τα πολιτεύματα που ίδρυσε η επαναστατική αριστερά και κυρίως οι κομμουνιστές, παρέκαμψαν στην αρχή και αφάνισαν στη συνέχεια τη δημοκρατία, γλιστρώντας σε μορφές δικτατορίας που στην πραγματικότητα δημιούργησαν νέες (και το ίδιο άδικες) ταξικές σχέσεις. Η αστική δημοκρατία δεν μετεξελίχθηκε ποτέ σε σοσιαλιστική δημοκρατία, ενώ οι λαϊκές δημοκρατίες υπήρξαν απλώς τελετουργίες (μάλλον γελοίες).
Από την άλλη πλευρά η προσπάθεια των αριστερών δυνάμεων (σοσιαλδημοκρατικών και κομμουνιστικών) να αναμορφώσουν τον καπιταλισμό στο ανθρωπινότερο δια των μεταρρυθμίσεων, επίσης απέτυχαν, με αποτέλεσμα την ενσωμάτωση αυτών των δυνάμεων στο σύστημα.
Με δυο λόγια κατά τη διάρκεια του τρομερού 20ου Αιώνα ό,τι καλό για τον άνθρωπο συνέβη στα υπάρξαντα σοσιαλιστικά κράτη (με κορυφαίο τη συντριβή του Φασισμού), οφειλόταν στον ηρωισμό των μαζών και στην απελευθερωτική φύση της εργατικής τάξης, ενώ ό,τι επίσης καλό για τον άνθρωπο συνέβη στο πλαίσιο των αστικών δημοκρατιών, οφειλόταν στους αγώνες των μαζών και τη σοσιαλιστική ιδεολογία που τις διέπνεε. Ταυτοχρόνως ο σοσιαλισμός και το όνειρο για μια δίκαιη κοινωνία ενέπνευσαν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που έδωσαν τέλος στην αποικιοκρατία κι άλλαξαν την πολιτική – πολιτειακή – κοινωνική μορφή του πλανήτη.
Οι επαναστάσεις και οι μεταρρυθμίσεις, ποτισμένες και οι δύο με αίμα και ιδρώτα έφεραν την ανθρωπότητα πιο κοντά στην ουσία της, τον άνθρωπο. Όμως ήδη πριν από την πτώση της ΕΣΣΔ η αντίστροφη μέτρηση είχε για μιαν ακόμα φορά αρχίσει.
Σήμερα ζούμε την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις μορφές που είχε πριν από την επανάσταση του 1917. Οι κατακτήσεις των εργαζομένων, από το 8ωρο έως τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, έχουν γίνει σκόνη. Εις ό,τι δε αφορά την αστική δημοκρατία ο καπιταλισμός έχει επιστρέψει σε πολιτειακές μορφές που υπήρχαν πριν από την Επανάσταση του 1789, όπως οι τυραννίδες, οι πάσης φύσεως οικονομικές ενώσεις, ενώ επανεμφανίζεται εκ νέου η αποικιοκρατία, τα προτεκτοράτα και η γενίκευση των πολέμων. Όλα αυτά παρακολουθούνται από μια αδίστακτη προπαγάνδα και μια υποταγμένη στον μπεζαχτά (και το αίμα) κυρίαρχη τέχνη, που οδηγούν και οι δύο στην υποταγή και την αποβλάκωση.
Κι έτσι, στις μέρες μας ο Προμηθέας δεν έχει πάλι τίποτα να χάσει παρά τις αλυσίδες του. Μόνον που αυτήν τη φορά οι Δυνατοί έχουν βάλει τους σταυρωτήδες να σφυρηλατήσουν αυτές τις αλυσίδες στέρεα και καλά. Προδότες της Αριστεράς κάνουν το ίδιο καλά τη βρώμικη δουλειά που κάνει και το νεοφιλελεύθερο σκυλολόι της Δεξιάς. Σύστημα και “αντισύστημα” έχουν βάλει τους λαούς στη μέση και τους ρουφούν τη ζωή, έχουν βάλει τον πλανήτη κάτω και τον καταστρέφουν ανηλεώς. Αφιλοσόφητοι και βλάκες,
ένας “χορός των καταραμένων”, κορδακίζονται κραδαίνοντας τα δισεκατομμύρια του ανώφελου πλούτου επί ματαίω. Η ανθρώπινη τραγωδία έχει συντελεσμένο μέλλοντα. Δεν υπάρχει πια το άλλοθι της άγνοιας – όλοι, πλην ηλιθίων – γνωρίζουμε. Η εργατική τάξη έχει μνημειώσει τους ήρωες της, τα επιτεύγματα και τις αποτυχίες της. Δεν υπάρχει άλλη τάξη για να την υποκαταστήσει στις επόμενες προσπάθειες της ανθρωπότητας για πιο δίκαιες κοινωνίες, για την απελευθέρωση των ανθρώπων από τα δεσμά της οικονομικής φρίκης και της κοινωνικής αποκτήνωσης.
Οι εργάτες, οι εργαζόμενοι, οι δίκαιοι άνθρωποι είναι “καταδικασμένοι” να παράγουν διαρκώς την πολιτική, τους πολιτικούς, τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες που θα συνεχίζουν τον αγώνα για την ελευθερία όλων. Και εις όσους μετέχουν σε αυτό, μέγα αντίδωρο η ευτυχία της ψυχής τους…
“Και εις όσους μετέχουν σε αυτό, μέγα αντίδωρο η ευτυχία της ψυχής τους…”
Nα ζήσεις χρόνια πολλά, φίλτατε Στάθη Σταυρόπουλε, καλλιτέχνη, φιλόσοφε, ποιητή, δημοκράτη, ΄Ελληνα, ΄Ανθρωπε. Να κελαϊδάς την άνοιξη της γνώσης, της ομορφιάς και της ανθρωπιάς. Να φωτίζεις μυαλά, να δυναμώνεις καρδιές και να θερμαίνεις ψυχές. Νάσαι πάντα καλά, αδάμαστος και ακούραστος.
Σε έχει πολλήν ανάγκη αυτή η έρημη, αποξηραμένη γη.