Ποιός είναι ο ακροδεξιός μπλόγκερ που συνέλαβαν οι αρχές της Λευκορωσίας;

Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης: Με αφορμή την σύλληψη του Ρομάν Προτασέβιτς έπειτα από αναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου της πτήσης Αθήνα-Λιθουανία στο Μινσκ για την σύλληψη του «μπλόγκερ της αντιπολίτευσης» Ρομάν Προτασέβιτς, μεταφράσαμε την έρευνα του FOIA Research με το πλήρες βιογραφικό του ακροδεξιού πράκτορα του ευρωατλαντισμού.

Ο Προτάσεβιτς βρισκόταν στην Αθήνα ως μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα. Η ελληνική κυβέρνηση και τα αστικά κόμματα, όπως και η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσέτρεξαν να υπερασπιστούν τον ακροδεξιό μπλόγκερ.

Ο Ρομάν Προτασέβιτς είναι ένας από τους βασικούς πράκτορες αλλαγής καθεστώτος στη λευκορωσική έγχρωμη επανάσταση του 2020. Το όνομά του εμφανίστηκε στο πλαίσιο ενός τηλεοπτικού καναλιού με την ονομασία Nexta, το οποίο μια νύχτα έγινε η φωνή της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας.

Σύμφωνα με ένα ουκρανικό άρθρο που συμπαθεί τις δραστηριότητες του Προτασέβιτς (1) :

Το 2012, τέθηκε υπό κράτηση ως διαχειριστής ομάδων αντιπολίτευσης στα κοινωνικά δίκτυα.

Ο Προτασέβιτς ήταν τότε μέλος του Μετώπου Νεολάιας, μιας κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης που οργάνωνε κινητοποιήσεις στο δρόμο κατά του Λουκασένκο. Και αγωνίστηκε επίσης για την επέκταση της χρήσης της λευκορωσικής γλώσσας (φυσικά, έναντι των ρωσικών).

Ήταν δημοσιογράφος του Euroradio που χρηματοδοτείται από την Πολωνία-Λιθουανία, καθώς και το Radio Liberty.

Το εθνικιστικό, αντικομμουνιστικό και αντι-Λουκασένκο «Μέτωπο Νεολαίας» ( Малады Фронт, Malady Front ), που ιδρύθηκε το 1997, εμφανίστηκε στις εντεινόμενες διαδηλώσεις 1996-1997 στη Λευκορωσία. Είναι επίσημα εγγεγραμμένο στην Τσεχική Δημοκρατία. Το Μέτωπο Νεολαίας είναι γνωστό για την προβοκατόρικη πολιτική αναταραχή εναντίον του Λουκασένκο και ενθαρρύνει τα μέλη του να κάνουν εκπαίδευση με αεροβόλα όπλα, σύμφωνα με μια έκθεση του Radio Liberty (Λευκορωσικά: Radio Svaboda). 3

Ο Προτασέβιτς ήταν μέρος των ακροδεξιών διαμαρτυριών του Μαϊντάν στο Κίεβο 2013/2014, ενώ μια εικόνα στο Facebook τον δείχνει, φορώντας την σημαία της λευκής δημοκρατίας της Ρουθινίας , να συμμετέχει στην καταστροφή ενός αγάλματος Λένιν.

Ο Προτασέβιτς έχει νεοναζιστικό και αντικομμουνιστικό υπόβαθρο. Είναι φιλικά διακείμενος του τάγματος Pahonia (4) , μιας πολιτοφυλακής της Λευκορωσίας που έχει πολεμήσει στο πλευρό του νεοναζιστικού τάγματος Azov στον εμφύλιο πόλεμο της Ουκρανίας μετά το Μαϊντάν. (5)

Η ομάδα περιγράφεται στο Twitter ως «μη κυβερνητική οργάνωση που βοηθά τους Λευκορώσους εθελοντές στην Ουκρανία». (6)

2017

Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2017, τη Λευκορωσία σάρωσε μια σειρά διαδηλώσεων σε ολόκληρη τη χώρα, τις οποίες ο Προτασέβιτς «κάλυψε με ανυπομονησία», πάντα μόλις ένα βήμα δίπλα από το νεοναζιστικό μαύρο μπλοκ.

Στις 4 Μαρτίου έλαβε μέρος στη εγκατάσταση ενός προσωρινού εθνικιστικού μνημείου, μαζί με ένα συμβολικό κάψιμο βιβλίων.

Μια μέρα αργότερα, εμφανίστηκε μέσα στο μαύρο μπλοκ μιας διαδήλωσης στο Μπρεστ της Λευκορωσίας.

Στις 10 Μαρτίου 2017, ο Προτασέβιτς συμμετείχε σε μια διαδήλωση, όπου και πάλι βρισκόταν στη μέση του νεοναζιστικού μαύρου μπλοκ. Δημοσίευσε φωτογραφίες που δείχνουν έναν άντρα που φοράει μπαλκλάβα που φορά το Εθνόσημο της Δημοκρατίας της Ρουθηνίας (1918-1919), καθώς και ένα μπουφάν Thor Steinar, ένα εμπορικό σήμα που χρησιμοποιούν οι νεοναζί.

Στις 28 Μαρτίου 2017, η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων ανέφερε ότι ο Προτασέβιτς τέθηκε υπό κράτηση για χουλιανισμό για 10 ημέρες λίγο πριν. (7)

Σύμφωνα με τη σελίδα του στο Facebook, ο Προτασέβιτς μετακόμισε στην Πράγα της Τσεχίας, την 1η Δεκεμβρίου 2017. (8)

2018

Στις 12 Απριλίου 2018, έφτασε στη Βαρσοβία της Πολωνίας (9). Στις 20 Απριλίου 2018, πέταξε μέσω Βρυξελλών στην Ουάσιγκτον. (10) Στις 23 Απριλίου 2018, δημοσίευσε μια φωτογραφία με τον υπότιτλο «Η πιο σημαντική εβδομάδα στη ζωή μου ξεκινά.» (11) Την ίδια μέρα δημοσίευσε μια φωτογραφία του μέσα στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, αναφέροντας «Ποτέ δεν είχα τόσες σημαντικές και ενδιαφέρουσες συναντήσεις στη ζωή μου. Κουρασμένος αλλά πολύ ευχαριστημένος.» (12) Στην Ουάσινγκτον συναντήθηκε με το αδελφό του πλάσμα του βάλτου της αλλαγής καθεστώτος, τον Ουκρανο-Αμερικανο Gleb Zhavoronkov. (13)

Από την Ουάσινγκτον πέταξε μέσω Βρυξελλών στην Πράγα στις 7 Μαΐου 2018. (14) Στις 31 Μαΐου 2018, συνέχισε το ταξίδι του από την Πράγα στο Μινσκ της Λευκορωσίας. (15) Από το Μίνσκ, ταξίδεψε στο Κίεβο της Ουκρανίας, στις 15 Ιουνίου 2018. (16)

Σύμφωνα με τη σελίδα του στο Facebook, άρχισε να εργάζεται για το ραδιόφωνο Euroradio.fm που υποστηρίζεται από το USAID στις 31 Αυγούστου 2018. (17)

2019

Σύμφωνα με τη σελίδα του στο Facebook, ο Προτασέβιτς εγκατέλειψε τη δουλειά του με το Euroradio την 1η Δεκεμβρίου 2019. 18

2020

Τον Φεβρουάριο του 2020, ο Προτασέβιτς ανακοίνωσε τη νέα του δουλειά ως μελλοντικός συντάκτης του δικτύου Nexta Telegram στο πολωνικό-Λευκορωσικό κανάλι Belsat: «Σε 10 λεπτά ζωντανά στο Belsat θα μιλήσω για το πρώτο μέσο ενημέρωσης στη Λευκορωσία του 21ου αιώνα ως μελλοντικός συντάκτης- αρχηγός του Nexta. » (19) Επιβεβαίωσε τη νέα του θητεία με ένα μήνυμα κατάστασης στο Facebook, δηλώνοντας ότι άρχισε να εργάζεται για το Nexta στη Βαρσοβία της Πολωνίας, στις 19 Μαρτίου 2020. (17)

Αν κάποιος πιστεψει στο BBC, το Nexta ξεκίνησε ως ένα κανάλι YouTube κατά του Λουκασένκο που δημιουργήθηκε από έναν έφηβο της Λευκορωσίας, τον Στέπαν Πουτίλα, επίσης γνωστό με το παρατσούκλι Στέπαν Σβέτλοφ, το 2015. (20) Σύμφωνα με το Strana.ua: «Στη Λευκορωσία, το κανάλι έγινε διάσημο για εμπιστευτικές πληροφορίες από το Υπουργείο Εσωτερικών της Δημοκρατίας. Δεν αποκάλυψε τις πηγές των πληροφοριών του. » (1) Ενώ κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του Αυγούστου στη Λευκορωσία, το ανεξάρτητο τοπίο ειδήσεων της Λευκορωσίας έκλεισε ουσιαστικά και μόνο το Nexta κατάφερε να δημοσιεύει συνεχώς ρεπορταζ από το εσωτερικό της χώρας. Όπως έγραψε το BBC, «η δημοφιλής εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram που ονομάζεται Nexta … κατάφερε να παρακάμψει πολλούς από τους περιορισμούς.» Η απάντηση γιατί το Nexta πέτυχε όπου άλλοι απέτυχαν, μπορεί να είναι ότι το μέχρι σήμερα είναι πρακτικά άγνωστο κανάλι και δεν είναι τοπική προσπάθεια, αλλά λειτουργεί έξω στη γειτονική Πολωνία, όπου κατοικούν και οι δύο, ο Προτασέβιτς και ο Πουτίλα.

Ο συνεργάτης του Προτασέβιτς στο Nexta, ο Στέπαν Πουτίλα , γνωστός και ως Σβέτλοφ, «… εργάστηκε για … το Belsat (ο πατέρας του εργάζεται επίσης ως αθλητικός σχολιαστής), το οποίο εδρεύει στη Βαρσοβία και χρηματοδοτείται από το πολωνικό Υπουργείο Εξωτερικών.» (1) Ο ιστότοπος του καναλιού αναφέρει (21):

Επισήμως, η δημιουργία του τηλεοπτικού καναλιού ήταν αποτέλεσμα συμφωνίας που υπεγράφη το 2007 μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών της Πολωνίας και της Πολωνικής τηλεόρασης. Η συμφωνία προβλέπει μακροπρόθεσμη συνεργασία και χρηματοδότηση του τηλεοπτικού καναλιού Belsat.

Τα κίνητρα του Belsat είναι κάτι περισσότερο από σκιώδη. Το 2015, ένα άρθρο που εμφανίστηκε στο κανάλι ενθάρρυνε τους ανθρώπους να συμμετάσχουν ως εθελοντές στο πλευρό της Ουκρανίας στον πόλεμο με τα κράτη της Νοβορόσια, συμπεριλαμβάνοντας μια διεύθυνσης email επικοινωνίας και ενα αριθμο τηλεφώνου. (22) Ο σταθμός δίνει τακτικά βήμα στους Λευκορώσους εθνικιστές και στους νεοναζί επίσης.