«Κάθε ευρώ που δαπανούμε είναι μελλοντικοί φόροι, δεν υπάρχει κανένας καλός πατερούλης…»
Θ. Σκυλακάκης
Με τη φράση αυτή, η κυβέρνηση δια του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών της Θεόδωρου Σκυλακάκη προϊδεάζει, με τον πιο κυνικό τρόπο, για τα επερχόμενα.
Πολλοί στο διαδίκτυο έσπευσαν να συμφωνήσουν, αφού -κατά την κρατούσα άποψη- το κράτος δεν έχει χρήματα και μόνον διαχειρίζεται τα χρήματα των φορολογουμένων. Το κράτος μάλιστα δεν μπορεί να έχει δικά του χρήματα διότι απλά δεν παράγει. Κατά μια έννοια, σύμφωνα με το τρέχον «αφήγημα» το χρήμα δεν είναι απλά ένα συναλλακτικό μέσο, το οποίο μια Αρχή το δημιουργεί και το θέτει προς χρήση στην κυκλοφορία, αλλά είναι προϊόν αποκλειστικά της παραγωγής και ταυτόχρονα «έπαθλό» της.
Η θέση αυτή δεν είναι μόνον ψευδής, αλλά αποτελεί την μεγαλύτερη αυταπάτη αυτών που δέχονται παθητικά τις πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων. Η πλάνη αυτή καταδυναστεύει την κοινωνία και πρόκειται να οδηγήσει μετά το ξεπέρασμα της πανδημίας σε μεγάλες καταστροφές στην οικονομία, με κίνδυνο σε συνδυασμό με την τουρκική απειλή, την ίδια την εθνική μας επιβίωση. Καταστροφές πολύ μεγαλύτερες από αυτές που προηγήθηκαν με τα μνημόνια.
Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει.
Στον δυτικό τρόπο «ελεύθερης» αγοράς, το κράτος δεν παράγει τίποτε διότι αυτή δεν είναι η δουλειά του.
Η δουλειά του είναι να δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να υπάρχει παραγωγή. Για να υπάρχει όμως παραγωγή πρέπει να υπάρχει ζήτηση του παραγόμενου προϊόντος.
Χωρίς τη ζήτηση καταρρέει και η παραγωγή, παρά τη νεοφιλελεύθερη δοξασία που θέλει την παραγωγή να «σέρνει» τη ζήτηση.
Σε συνθήκες κρίσης, όπως οι σημερινές, ο ιδιωτικός τομέας, καταχρεωμένος ο ίδιος, προτιμά να αποταμιεύει, ή εν πάση περιπτώσει μειώνει στο ελάχιστο τις δαπάνες του και αυτό συμπαρασύρει την παραγωγή. Τότε το κράτος οφείλει να καταναλώσει, δημιουργώντας «ελλείματα», για να διατηρηθεί η «μηχανή» σε λειτουργία. Το κρατικό έλλειμα είναι πάντα το πλεόνασμα του ιδιωτικού τομέα στο κλειστό οικονομικό κύκλωμα και αντίστροφα το κρατικό πλεόνασμα είναι έλλειμα του ιδιωτικού τομέα. Η απαίτηση για κρατικά πλεονάσματα είναι καταστροφική για τον ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα τον βαθμό που αυτό γίνεται αντιληπτό υπό το βάρος της καταθλιπτικής οικονομικής θεωρίας και τη μετατροπή της σε «χιλιαστική» πίστη.
Όμως η πραγματικότητα διαψεύδει τις θρησκόληπτες θεωρήσεις. Παράδειγμα: Τώρα με την υγειονομική κρίση όλες οι χώρες με πρώτες την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, έριξαν δεκάδες τρισεκατομμύρια δολλάρια, λίρες, γιέν κτλ στις οικονομίες τους. Που τα βρήκαν; Φορολόγησαν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις; Κάθε άλλο!
Οι σπαγγοραμένοι της ευρωζώνης
Οι σπαγγοραμένοι της ευρωζώνης ακόμα το σκέπτονται, με τη κρίση να βαθαίνει και να οδηγεί σε βάθος 5ετίας στη διάλυση της ένωσης, εάν όχι νωρίτερα.
Κι αυτό γιατί; Είναι χαζοί;
Όχι! Είναι εγκλωβισμένοι στη λάθος «αρχιτεκτονική» του ευρώ που όλες οι χώρες που συμμετέχουν είναι υποχρεωμένες να το δανείζονται από τις «αγορές» δηλαδή από τις τράπεζες, οι οποίες φυσικά δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, ως υβρίδιο κεντρικής τράπεζας, από την ιδρυτική της συνθήκη και το καταστατικό της, αδυνατεί να χρηματοδοτήσει απ’ ευθείας τα κράτη με μη δανειακό χρήμα. Εκδίδει χρήμα ενεχυριάζοντας στοιχεία ενεργητικού κρατών και ιδιωτών, μέσω των τραπεζών που τις χρηματοδοτεί με αυτόν τον τρόπο και αυτές δανείζουν κράτη και ιδιώτες, καρπούμενες την επιτοκιακή διαφορά. Και το Ταμείο Ανάκαμψης με δανεικά θα λειτουργήσει, που θα κληθούμε να τα πληρώσουμε όλοι μας -δια της φορολογίας, της περικοπής μισθών και συντάξεων, της διάλυσης των απομειναριών του κοινωνικού κράτους κτλ βεβαίως!
Κι αυτό συνέβη και εξακολουθεί, επειδή η νεοφιλελεύθερη λογική που επικράτησε και επικρατεί θέλει το νόμισμα σταθερό έτσι ώστε οι κατέχοντες αυτό, δηλαδή οι μεγάλες τράπεζες, να μη κινδυνεύσουν ποτέ να χάσουν από πιθανή μείωση της αξίας του ευρώ. Η νομισματική πολιτική που εναποτέθηκε από τις χώρες στην ΕΚΤ έχει έναν και μοναδικό στόχο και σκοπό την αποτροπή του πληθωρισμού. Η ύφεση και ο αποπληθωρισμός που την προκαλεί ουδόλως απασχολεί τα ευρωπαϊκά ιερατεία, στον βαθμό που αισθάνονται ότι δεν κινδυνεύει η αξία των χρημάτων τους. Με τις πολιτικές τους πριονίζουν ουσιαστικά το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται και θεωρούν ότι μπορούν να λύνουν τα προβλήματα, εφαρμόζοντας ολοένα και πιο περιοριστικές δημοσιονομικές πολιτικές, επιβάλλοντας ολοένα και μεγαλύτερες φορολογίες, εφευρίσκοντας δικαιολογίες, όπως η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη για «πράσινη» ανάπτυξη. Τώρα η πανδημία προσφέρεται δημιουργώντας το υπόβαθρο για εξοντωτικές φορολογίες προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα χρέη. Ότι η Ευρώπη κατέστη ουραγός στις παγκόσμιες οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις δεν φαίνεται να συγκινεί κανέναν.
Και πράγματι με το ευρώ συνεχώς να υπερτιμάται επωφελούνται τα ανταγωνιστικά των ευρωπαϊκών προϊόντα, με τους ευρωπαϊκούς λαούς να παρακολουθούν αμήχανα ασθμαίνοντες.
Οι άλλοι πως το κάνουν;
Οι άλλες χώρες, με προεξάρχουσα τις ΗΠΑ, πολύ απλά «κόβουν» χρήμα! Όσο θέλουν! Και δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν!
Μα δεν τα χρωστάει το αμερικανικό κράτος;
Βεβαίως!
Που τα χρωστάει;
Στη FED! Δηλαδή στον εαυτόν του.
Και είναι ο βασικός λόγος διαμόρφωσης της πλανητικής εξουσίας του, μέσω του δολλαρίου που παράγει. Ενώ τώρα, με τις χαμηλές πτήσεις του δολλαρίου σε σχέση με το ευρώ, οι ΗΠΑ ανακτούν ταχέως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε βάρος των ευρωπαϊκών χωρών. Κι ας απεχθάνονται οι δικοί μας το «λεφτόδενδρο».
Μα το υπερβάλλον χρήμα δεν δημιουργεί πληθωρισμό;
Η πράξη δείχνει ότι όχι! Ο πληθωρισμός δεν είναι νομισματικό φαινόμενο όπως ημιμαθείς οικονομολόγοι πιστεύουν. Ο πληθωρισμός έχει να κάνει καθαρά με την προσφορά και τη ζήτηση των προϊόντων. Έμμεσα το χρήμα και η ταχύτητα κυκλοφορίας του μπορούν να επηρεάσουν τη σχέση αυτή, δημιουργώντας υπερβάλλουσα ζήτηση, την οποία δεν μπορεί να εξυπηρετήσει η παραγωγή, πράγμα που οδηγεί στην αύξηση της τιμής των προϊόντων. Μόνον έτσι, όταν δηλαδή υπάρξει πλήρης απασχόληση μέσων, πόρων και ανθρώπων, το υπερβάλλον χρήμα στην οικονομία μπορεί να προκαλέσει έλλειμα παραγωγής σε σχέση με τη ζήτηση και συνεπώς πληθωρισμό.
Δεν είμαστε στην περίπτωση!
Ήδη από το 2000 -ίσως και από πιο πριν- η παγκόσμια οικονομία έχει σταδιακά εισέλθει σε φάση υπερπαραγωγής, εξ ου και ο αποπληθωρισμός που μαστίζει τις οικονομίες, και η μεταφορά του κεφαλαίου από την παραγωγή στον χρηματιστηριακό τομέα, για την εξασφάλιση αποδόσεων, που η παραγωγή δεν προσφέρει. Στην πραγματικότητα, ο πλανήτης πλέον μπορεί να παράξει πολλαπλάσια από αυτά που δύναται να καταναλώνει με τις υπάρχουσες κοινωνικο-οικονομικές δομές, αυξάνοντας υπέρμετρα τον ανταγωνισμό για το μοίρασμα της πίτας, με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται για τη δημοκρατία και την ίδια την παγκόσμια ειρήνη. Τα χαμηλά επιτόκια (υποτίθεται φτηνό χρήμα) δεν βοηθούν, επειδή οι παραγωγοί δεν επενδύουν σε εποχές κορεσμένων αγορών με χαμηλή ζήτηση, διοχετεύοντας τα κεφάλαια στις πάσης φύσης χρηματιστηριακές αγορές οι οποίες προσφέρουν μεγάλες αποδόσεις που αξίζουν τον κόπο για το όποιο ρίσκο. Με τις φούσκες (δια του τζόγου) που δημιουργούνται έτοιμες να «σκάσουν» ανά πάσα στιγμή.
Ας δούμε που κατευθύνθηκε το μεγαλύτερο μέρος του περίφημου QE της ευρωζώνης, με την πανδημία να δίνει τη χαριστική βολή τόσο στην παραγωγή, όσο και στη ζήτηση, με το χρέος των χωρών να αυξάνει σχεδόν «εκθετικά». Τέλμα! Με τους εταίρους να προετοιμάζονται για να κανιβαλίσουν ο ένας τον άλλον και όπως γίνεται πάντα οι ισχυρότεροι τους αδυνάμους.
Η λύση
Η λύση είναι εισόδημα στον κοσμάκη που υποφέρει, για να μπορεί να καταναλώσει ικανοποιώντας τις ανάγκες του. Κι αυτό είναι δουλειά του κράτους, μαζί με δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές, πέραν των δημοσίων έργων, στην Υγεία, την Παιδεία κτλ! Αρκεί να το θέλει και να το μπορεί.
Το κράτος δεν έχει χρήματα όταν δεν θέλει να έχει, ή πολύ χειρότερα, όταν δεν είναι αυτεξούσιο, δηλαδή κυρίαρχο και ανεξάρτητο. Και το ελληνικό κράτος δεν είναι κυρίαρχο και ανεξάρτητο διότι ο ελληνικός λαός έχει πεισθεί από τους ταγούς του, ότι αυτό είναι αδύνατον!
Βασική προϋπόθεση της αυτεξουσιότητας είναι η νομισματική κυριαρχία (τουτέστιν Εθνικό Νόμισμα).
Τώρα σε συνθήκες μεγάλης κρίσης, ούτε καν εξισορροπητικά δεν μπορεί να παρέμβει το ελληνικό κράτος, αφού και το τελευταίο ευρώ το δανείζεται, με τις μνημονιακές δεσμεύσεις και το δημοσιονομικό σύμφωνο να καραδοκούν! Το βρήκαμε μπροστά μας το 2010, θα το βρούμε μπροστά μας στη νιοστή δύναμη οσονούπω!
Μα γιατί φορολογούν τα αυτεξούσια κράτη;
Ένα αυτεξούσιο κράτος με δικό του εθνικό νόμισμα δεν φορολογεί για να εξασφαλίσει χρήματα τα οποία μπορεί να δημιουργεί οποτεδήποτε θέλει και σε οποιαδήποτε ποσότητα. Φορολογεί για να αποσύρει πλεονάζον χρήμα από την αγορά προκειμένου να μειώσει αφ’ ενός τις τάσεις αποθησαυρισμού, κι αφ’ ετέρου για να εξισορροπεί τη σχέση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης για να αποφεύγονται ανεπιθύμητες πληθωριστικές πιέσεις. Η φορολογία επίσης αποτελεί σημαντικό, εάν όχι το κύριο, εργαλείο αναδιανομής του εισοδήματος, είτε από τα πάνω προς τα κάτω, είτε αντίστροφα από τα κάτω προς τα επάνω κι έχει να κάνει με την ταξική διαπάλη για τη μοιρασιά του παραγόμενου πλούτου.
Μόνον οι χώρες και τα κράτη που δεν διαθέτουν δικό τους νόμισμα (ευρωζώνη) φορολογούν για να καλύψουν ένα μέρος των χρηματοδοτικών τους αναγκών, με το υπόλοιπο να καλύπτεται από τον δανεισμό, ο οποίος στην συνέχεια αποπληρώνεται πάλι μέσω της φορολογίας. Πρόκειται για μια αέναη διαδικασία μεταφοράς πλούτου από την κοινωνία που εργάζεται και παράγει στις κορυφές ενός ολιγάριθμου συστήματος πλούσιων εξουσιαστών και των πολιτικών τους παρατρεχάμενων. Ενός συστήματος εξουσίας που με εξαγορές και την μαζική προπαγάνδα δια μέσου ενός άθλιου πλέγματος μέσων ενημέρωσης, πληρωμένων κονδυλοφόρων κι επιστημόνων, έχει πεισθεί και έχει πείσει, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική!
Το εσωτερικό χρέος
Μα, θα πει κάποιος, και τα δημοκρατικά κράτη που διαθέτουν εθνικό νόμισμα δανείζονται εκδίδοντας ομόλογα.
Φυσικά! Δεν έχουν κανένα λόγο να μην το κάνουν.
Από τη μια, εκδίδουν ομόλογα στο νόμισμά τους δίνοντας την ευκαιρία στους πολίτες και τις επιχειρήσεις να αποταμιεύουν με σχετική ασφάλεια και με όφελος σύμφωνα με το επιτόκιο που καθορίζεται κάθε φορά, ενώ τα χρήματα αυτά αντί αποθησαυριζόμενα να μένουν στάσιμα, ή να διαφεύγουν και να χάνονται στη διεθνή κερδοσκοπία, επιστρέφουν πίσω μέσω επενδύσεων σε δημόσια έργα, υποδομές, κοινωνικές παροχές, υγεία, παιδεία, πολιτισμό κτλ. Το σύστημα βρίσκεται σε ισορροπία και η κοινωνία ευημερεί. Δυνητικά φυσικά, αφού τα πάντα εξαρτώνται από ένα σύνολο πολιτικών επιλογών που εφαρμόζονται στη βάση των συμφερόντων που οι επιλογές αυτές έρχονται να εξυπηρετήσουν. Το εθνικό νόμισμα (διότι με ένα κοινό ξένο, όπως το ευρώ, δεν γίνεται), αποτελεί αναγκαία μεν, αλλά όχι ικανή συνθήκη για την δημοκρατία και την κοινωνική ευημερία.
Με την έκδοση τέτοιων κρατικών ομολόγων στις διεθνείς αγορές στο νόμισμα της χώρας, αντλείται επίσης πολύτιμο συνάλλαγμα, για επενδύσεις, ή για εισαγωγές υψηλής τεχνολογίας προϊόντων για δημόσια χρήση, πρώτων υλών, καυσίμων, ή άλλων που δεν γίνεται να παραχθούν από την εγχώρια παραγωγική μηχανή, δίχως να επηρεάζονται τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, μολονότι ίσως οι εισαγωγές αυτές να μην μπορούν να ισοσκελίζονται από τις εξαγωγές του ιδιωτικού τομέα. Στη χώρα εισρέει συνάλλαγμα που θα αποπληρωθεί σε εγχώριο νόμισμα.
Φυσικά οι χώρες εκδίδουν και ομόλογα σε ξένο νόμισμα, ανάλογα με τις ανάγκες τους, αλλά αυτά μόνον είναι που πραγματικά επιβαρύνουν το εξωτερικό δημόσιο χρέος, αφού θα πρέπει να εξοφληθούν επίσης με συνάλλαγμα και γι’ αυτό θα πρέπει ο δανεισμός αυτός να γίνεται με προσοχή και να αποτελεί μόνον ένα μικρό μέρος του δημόσιου χρέους.
Τόσο οι εγχώριοι αποταμιευτές, όσο και οι ξένοι κάτοχοι αυτών των κρατικών ομολόγων σε εθνικό νόμισμα, καλύπτονται πλήρως μέσω της κρατικής εγγύησης και της βεβαιότητας που πηγάζει από την ιδιοκτησία της δυνατότητας παραγωγής του χρήματος. Αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύεται, τα ομόλογα σε εγχώριο εθνικό νόμισμα προσφέρουν την ασφαλέστερη τοποθέτηση και γι’ αυτό είναι συνήθως περιζήτητα. Διότι, εάν τη στιγμή που λήξει ένα ομόλογο και δεν είναι δυνατή η αντικατάστασή του με ένα νεότερο, το κρατικό ταμείο είναι πάντα γεμάτο για να μπορεί να πληρώσει, μέσω ακριβώς της δυνατότητας «κοπής» φρέσκου χρήματος. Ενώ ο κίνδυνος από τυχόν υποτίμηση του νομίσματος αντισταθμίζεται από τις υψηλότερες επιτοκιακές αποδόσεις. Μια χώρα ουδέποτε πτωχεύει όταν δανείζεται στο δικό της νόμισμα. Είναι σαν να δανείζει τον εαυτόν της. Κι αυτό δεν αφήνει ασυγκίνητους τους επενδυτές χρέους.
Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε το Ην. Βασίλειο, ο Καναδάς, η Ιαπωνία κτλ θα κινδυνεύσουν ποτέ με χρεοκοπία, αφού το χρέος τους είναι «εσωτερικό», δηλαδή στο δικό τους νόμισμα.
Αντίθετα χώρες που δεν διαθέτουν δικό τους νομισματικό εργαλείο και είναι υποχρεωμένες να δανείζονται σε συνάλλαγμα, όπως η Ελλάδα, είναι πάντα επίφοβες να πτωχεύσουν, οποτεδήποτε οι διεθνείς χρηματαγορές αποφασίσουν, για οποιονδήποτε λόγο, να σταματήσουν την περαιτέρω δανειακή χρηματοδότηση της συγκεκριμένης χώρας. Για να μη συμβεί αυτό, το κράτος είναι υποχρεωμένο να διατηρεί πλεονάσματα, στραγγαλίζοντας τον ιδιωτικό τομέα δια της φορολογίας.
Ακόμη και η Ελλάδα, πριν το 2002 που εισήλθαμε στο ευρώ, δεν κινδύνευε με χρεοκοπία, παρά το υψηλό της δημόσιο χρέος, αφού αυτό είχε κατά το 80% εκδοθεί σε ελληνικές δραχμές, δηλαδή ήταν «εσωτερικό» χρέος. Το οποίο όμως εν μια νυκτί μετατράπηκε σε εξωτερικό στο σύνολό του, δηλαδή σε συναλλαγματικό και με δεδομένο το αρνητικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, η αποπληρωμή του ήταν δυνατή μόνον δια μέσου νέου δανεισμού σε νόμισμα που η χώρα δεν εκδίδει, αλλά μόνον να το δανείζεται μπορεί. Δάνεια για την αποπληρωμή των παλαιότερων και τόκοι πάνω στους τόκους είναι ακριβώς η έννοια της χρεοκοπίας!
Η χρεοκοπία του 2010 και η καταστροφή που επέρχεται
Τουτέστιν η χρεοκοπία του 2010 είχε προδιαγραφεί, εάν όχι σκόπιμα σχεδιαστεί επιμελώς, ήδη με την συμφωνία προσχώρησής μας στην ευρωένωση και την παράδοση της νομισματικής μας κυριαρχίας στο ευρωπαϊκό κέντρο. Πολύ περισσότερο αφού καμία μέριμνα δεν λήφθηκε για τον τρόπο αποπληρωμής του παλαιού δραχμικού χρέους. Με την κρίση των ενυπόθηκων στις ΗΠΑ το 2008, να αποτελεί την αφορμή λειτουργώντας ως πυροκροτητής της όλης διαδικασίας πτώχευσης της χώρας, που θα συνέβαινε έτσι κι αλλιώς, ίσως σε μεταγενέστερο χρόνο, αλλά θα συνέβαινε!
Δυστυχώς, δεν φαίνεται όλα αυτά να γίνονται κατανοητά από μεγάλα τμήματα του ελληνικού λαού, με συνέπεια δέκα χρόνια μετά την χρεοκοπία και την επιβολή της ξένης οικονομικής κατοχής δια των μνημονίων, οδεύουμε, με τη συνέργεια της πανδημίας και του τρόπου διαχείρισής της, πλησίστιοι σε μια ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή, που θα διαλύσει ότι έχει απομείνει. Θα είναι μια εθνική καταστροφή χειρότερη από την μικρασιατική. Έστω και τώρα, την ύστατη στιγμή, και μολονότι ότι συμφωνώ με τον κ. Σκυλακάκη, ότι «κάθε ευρώ που δαπανούμε είναι μελλοντικοί φόροι και δεν υπάρχει κανένας καλός πατερούλης», αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε τα χειρότερα είναι η διαγραφή του παράνομου χρέους και η ανάκτηση της αυτεξουσιότητάς μας ως Έθνος, λαός και κρατική υπόσταση με την ανάκτηση της νομισματικής μας κυριαρχίας μέσω ενός νέου Εθνικού, πλήρους και κρατικής ιδιοκτησίας (sovereign), νομίσματος!
του Όθωνα Κουμαρέλλα
