Η πολιτική σκηνή των ΗΠΑ έχει πολλά στοιχεία που στους ξένους μοιάζουν από σουρεαλιστικά έως παρανοϊκά. Παρά τον πονοκέφαλο που προκαλούν όμως, καλό είναι να τα παρακολουθούμε για να είμαστε προετοιμασμένοι, καθώς σιγά σιγά έρχονται προς τα εδώ.
Για μια χώρα που περηφανεύεται για τη δημοκρατία της και αρέσκεται να κουνάει το δάχτυλο (έστω και προσχηματικά) στους αντιπάλους της, ο τρόπος που διεξάγονται οι εκλογές στις ΗΠΑ αγγίζει τα όρια της γελοιότητας.
Ο τρόπος διεξαγωγής των εκλογών ΔΕΝ καθορίζεται σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά είναι διαφορετικός σε κάθε πολιτεία. Αυτό αφορά από τα “μεγάλα” (π.χ. άλλες πολιτείες έχουν πλειοψηφικό σύστημα – όποιος υποψήφιος πρόεδρος πάρει περισσότερες ψήφους παίρνει όλους τους εκλέκτορες, και άλλες αναλογικό (οι εκλέκτορες μοιράζονται στους υποψήφιους ανάλογα με το ποσοστό που πήραν), μέχρι τα “μικρά” ζητήματα, όπως είναι οι “λεπτομέρειες” της διαδικασίας ψηφοφορίας. Έλα όμως που, όπως λένε οι ίδιοι οι αμερικάνοι, “ο διάολος κρύβεται στις λεπτομέρειες”…
Ένα από τα ζητήματα που έχουν προκαλέσει μεγάλες συγκρούσεις μεταξύ των δημοκρατικών και των ρεπουμπλικάνων είναι η ταυτοποίηση των εκλογέων. Σε μια σειρά πολιτείες, κυρίως αυτές που ελέγχονται από ρεπουμπλικάνους, έχουν περάσει νόμοι τα τελευταία χρόνια, που επιβάλλουν την ταυτοποίηση του εκλογέα με κάποιο δημόσιο έγγραφο (π.χ. δίπλωμα οδήγησης) πριν ψηφίσει. 15 πολιτείες όμως (Μαίην, Βέρμοντ, Νέα Υόρκη, Καλιφόρνια, Μασαχουσέτη, Νιου Τζέρσι, Πενσυλβάνια, Μέριλαντ, Μινεσότα, Ιλινόις, Νέο Μεξικό, Νεβάδα, Χαβάη, Όρεγκον, πολιτεία της Ουάσιγκτον) καθώς και η Washington D.C. (η πόλη της Ουάσιγκτον, δηλαδή, που ως πρωτεύουσα του ομοσπονδιακού κράτους ΔΕΝ ανήκει σε κάποια πολιτεία αλλά έχει ειδικό καθεστώς) δεν απαιτούν κανενός είδους απόδειξη ταυτότητας. Απλά πηγαίνεις στο εκλογικό τμήμα που είσαι γραμμένος, λες το όνομά σου, ελέγχεται ότι είναι γραμμένο στον κατάλογο και ψηφίζεις. Σε άλλες 13 πολιτείες (Γιούτα, Βόρεια Ντακότα, Ουαϊόμιγκ, Αριζόνα, Αλάσκα, Κολοράντο, Κονέτικατ, Ντελαγουέαρ, Αϊόβα, Κεντάκι, Οκλαχόμα, Βιρτζίνια, Δυτική Βιρτζίνια), απαιτείται με περισσότερο ή λιγότερο αυστηρούς νόμους να αποδείξεις ότι είσαι αυτός που λες, χωρίς όμως γι αυτό να χρειάζεται η χρήση εγγράφου που να φέρει τη φωτογραφία σου (πιθανότατα αρκεί να έχεις μία απόδειξη ηλεκτρικού ή τηλεφώνου). Υποτίθεται ότι από κανενός το μυαλό δε θα πέρναγε να ψηφίσει για λογαριασμό άλλου.
Υπάρχουν και 21 “περίεργες” πολιτείες, που απαιτούν απόδειξη με δημόσιο έγγραφο που φέρει φωτογραφία. Μάλιστα μέσα στα τελευταία 4 χρόνια οι 11 από αυτές έχουν αυστηροποιήσει τη σχετική νομοθεσία.
Το πως γράφεσαι στους καταλόγους είναι το άλλο ανέκδοτο: πηγαίνεις στην αρμόδια υπηρεσία, δηλώνεις ότι λέγεσαι Χ και έχεις αριθμό κοινωνικής ασφάλισης Ψ και ότι μένεις στην πολιτεία και αυτομάτως εγγράφεσαι στους καταλόγους (αφού γίνει έλεγχος του αριθμού κοινωνικής ασφάλισης), χωρίς να γίνει ποτέ έλεγχος αν είσαι εγγεγραμμένος και σε άλλη πολιτεία. Πράγμα που αφήνει διπλό περιθώριο νοθείας: Πρώτον, ειδικά αν διαμένεις στις Ανατολικές πολιτείες που έχουν μικρή έκταση, μπορείς να γραφτείς σε 5 πολιτείες και τη μέρα των εκλογών να καβαλήσεις το αμάξι σου, να τις πάρεις σβάρνα και να ψηφίσεις σε όλες. Δεύτερον, μπορείς να μαζέψεις τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο και αριθμό κοινωνικής ασφάλισης) 15 ανθρώπων που ζουν σε μια πολιτεία στην άλλη άκρη των ΗΠΑ και να γραφτείς με τα στοιχεία αυτά σε 15 διαφορετικά τμήματα της περιοχής σου. Τη μέρα των εκλογών, παίρνεις το αμάξι σου, πηγαίνεις από τμήμα σε τμήμα και ψηφίζεις στο καθένα με άλλο όνομα.
Ο δεύτερος τρόπος είναι ο πιο “παραγωγικός”. Αν ένα κόμμα θέλει να κάνει μεγάλης κλίμακας νοθεία (όπως καταγγέλλεται από τους ρεπουμπλικάνους ότι έκαναν οι δημοκρατικοί το 2020), μπορεί να βάλει στελέχη του να μαζέψουν στοιχεία εκλογέων από την Καλιφόρνια και να “γράψουν” με αυτά εκλογείς-μαϊμού στη Νέα Υόρκη, το Νιου Τζέρσι κλπ και αντίστροφα με στοιχεία των εκλογέων της Ν. Υόρκης, του Νιου Τζέρσι κλπ να γράψει μαϊμού ψηφοφόρους στην Καλιφόρνια. Τη μέρα των εκλογών, θα βάλει συνεργεία λαθρο-εκλογέων να γυρνάνε και να ψηφίζουν από το ένα τμήμα στο άλλο.
Θα περίμενε κανείς, έστω και με καθυστέρηση 100 χρόνων, να προσπαθήσουν οι αρχές να κλείσουν αυτές τις τρύπες. Αν όχι για να εμποδίσουν τη νοθεία, τουλάχιστον για να την κάνουν πιο δύσκολη. Το αντίθετο συμβαίνει: Όπου οι ρεπουμπλικάνοι περάσουν ή αποπειραθούν να περάσουν νόμους για ισχυρή ταυτοποίηση των εκλογέων, οι δημοκρατικοί αρχίζουν να ουρλιάζουν ότι αυτό είναι… ρατσιστικό!!!
Ο Υπουργός δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Μέρικ Γκάρλαντ, σε ομιλία του στις 4/3/2024 χαρακτήρισε τους νόμους αυτούς “περιττούς” και “επαχθείς”
“Υπάρχουν πολλά πράγματα που είναι ανοιχτά προς συζήτηση στην Αμερική. Ένα πράγμα όμως που ΔΕΝ πρέπει να είναι ανοιχτό σε συζήτηση είναι το δικαίωμα των πολιτών να ψηφίζουν και να μετριέται η ψήφος τους”
Στη συνέχεια δήλωσε ότι το υπουργείο δικαιοσύνης αντιμάχεται τις πολιτείες που έχουν περάσει νόμους που απαιτούν ταυτοποίηση που θα αποδείκνυε ότι ο εκλογέας έχει δικαίωμα να ψηφίσει.
«Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανα όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου ήταν να διπλασιάσω το μέγεθος του τμήματος ψηφοφορίας της διεύθυνσης πολιτικών δικαιωμάτων», είπε ο κ. Γκάρλαντ. «Γι’ αυτό αμφισβητούμε τις προσπάθειες των πολιτειών και των τοπικών διοικήσεων να εφαρμόσουν μεροληπτικούς, επαχθείς και περιττούς περιορισμούς στην πρόσβαση στην ψηφοφορία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την ψηφοφορία μέσω ταχυδρομείου, τη χρήση θυρίδων και τις απαιτήσεις ταυτοποίησης ψηφοφόρων».
«Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν πρακτικές και διαδικασίες που δυσκολεύουν την ψηφοφορία, ανακατανομή χαρτών που πλήττουν τις μειονότητες· και αλλαγές στη διοίκηση της ψηφοφορίας που μειώνουν την εξουσία των τοπικά εκλεγμένων ή μη κομματικών αρμοδίων για τη διεξαγωγή των εκλογών», είπε. «Τέτοια μέτρα απειλούν τα θεμέλια του συστήματος διακυβέρνησής μας».
Ο γενικός εισαγγελέας κατηγόρησε επίσης τα δικαστήρια ότι εξέδωσαν αποφάσεις που, σύμφωνα με τον ίδιο, θέτουν σε κίνδυνο τα δικαιώματα ψήφου στις ΗΠΑ.
«Οι δικαστικές αποφάσεις των τελευταίων ετών έχουν αποδυναμώσει δραστικά την νομική προστασία του δικαιώματος ψήφου … Και μετά από αυτές τις αποφάσεις, υπήρξε μια δραματική αύξηση των νομοθετικών μέτρων που καθιστούν δυσκολότερο για εκατομμύρια δικαιούχους ψηφοφόρους να ψηφίσουν και να εκλέξουν τους εκπροσώπους της επιλογής τους».
Στον αντεστραμμένο κόσμο του κ. Γκάρλαντ, το να ζητάς από τον ψηφοφόρο να αποδείξει ότι είναι αυτός που λέει κάνοντας χρήση κάποιου δημοσίου εγγράφου που να φέρει τη φωτογραφία του (δίπλωμα οδήγησης, διαβατήριο, πολιτειακό δελτίο ταυτότητας) είναι αξεπέραστο εμπόδιο για εκατομμύρια εκλογείς, ιδιαίτερα μη λευκούς. Το πως και γιατί συμβαίνει αυτό, για τον Γκάρλαντ και τους ομοϊδεάτες του, είναι αξίωμα που δε χρειάζεται απόδειξη (ορθότερα, για τους εντρυφήσαντες στα μαθηματικά, πρόκειται για αίτημα: τα αξιώματα είναι εξ ορισμού προφανή).
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Heritage Foundation, αντίθετα με τον Γκάρλαντ το 80% των Αμερικανών θέλουν τους νόμους που απαιτούν ισχυρή ταυτοποίηση των εκλογέων. Προφανώς είναι όλοι τους ρατσιστές ή ψεκασμένοι. Στο 80% αυτό περιλαμβάνεται πάνω από το 60% των δημοκρατικών, το 64% των μαύρων ψηφοφόρων, το 77% των λατίνων και το 76% των εκλογέων χαμηλού εισοδήματος.
Αρκετά αναλυτικά στοιχεία για το θέμα της ταυτοποίησης εκλογέων ανά πολιτεία, μπορεί να βρει κανείς εδώ και εδώ.
Στη σελίδα που οδηγεί ο πρώτος από τους παραπάνω συνδέσμους διαβάζουμε (μεταξύ άλλων):
“Υπερβολικά επαχθείς νόμοι ταυτοποίησης με φωτογραφία στερούν από πολλούς ψηφοφόρους το δικαίωμα ψήφου, μειώνουν τη συμμετοχή και έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την τάση της χώρας μας να περιλαμβάνει περισσότερους Αμερικανούς στη δημοκρατική διαδικασία. Πολλοί Αμερικανοί δεν έχουν μια από τις μορφές ταυτότητας με φωτογραφία που εκδίδεται από την κυβέρνηση που οι νόμοι της πολιτείας αναγνωρίζουν ως αποδεκτές για ψηφοφορία. Αυτοί οι ψηφοφόροι είναι δυσανάλογα χαμηλού εισοδήματος, φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες, ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρίες. Τέτοιοι ψηφοφόροι πιο συχνά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ή δεν μπορούν να λάβουν τα υποκείμενα έγγραφα που αποτελούν προϋπόθεση για την απόκτηση δελτίου ταυτότητας με φωτογραφία που έχει εκδοθεί από την κυβέρνηση”.
Στη δεύτερη σελίδα διαβάζουμε το παρακάτω:
Οι πολέμιοι [των νόμων για την ταυτοποίηση ψηφοφόρων] υποστηρίζουν ότι οι νόμοι περί ταυτοποίηση ψηφοφόρων είναι περιττοί λόγω του γεγονότος ότι η πλαστοπροσωπία ψηφοφόρου είναι εξαιρετικά σπάνια στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει αποδειχθεί ότι είναι απίθανο να έχει εύλογο αντίκτυπο στο αποτέλεσμα των εκλογών.
Ας τα έχουμε αυτά υπ’ όψη μας όταν, τις επόμενες μέρες, οι ΗΠΑ δηλώσουν ότι οι εκλογές στη Ρωσία δεν ήταν δίκαιες (εκτός αν κάποιος αμφιβάλλει ότι θα το δηλώσουν…)