Μετά το πρόγραμμα στήριξης η οικονομική επίδοση της Ελλάδας ήταν καλύτερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης – Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει πολλά αλλά πρέπει να συνεχίσουν να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους
Την υιοθέτηση μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, με επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 και την συνέχιση των μεταρρυθμίσεων θεωρεί ως σημαντικότερους παράγοντες για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας ο διευθυντής του ESM, Klaus Regling, καθώς θα είναι οι δύο παράγοντες που θα παίξουν καθοριστικότερο ρόλο από άλλους, όπως η αύξηση των επιτοκίων, στην επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας, γεγονός που αφήνει ανοιχτό γαι το 2023.
Βασικός στόχος, επετεύχθη
Μιλώντας στην εφημερίδα «Kαθημερινή» της Κυριακής ο κύριος Regling, τόνισε ότι ο βασικός στόχος, η διατήρηση της Ελλάδας εντός της Ευρωζώνης επετεύχθη, θυμίζοντας πόσο κοντά φτάσαμε το 2015 στο Grexit όταν λίγοι πίστευαν ότι η Ελλάδα θα φέρει εις πέρας ένα τρίτο πρόγραμμα όπως ο ίδιος είχε υποστηρίξει.
Σύμφωνεί πάντως, ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης του εδώ στην Ελλάδα και της συνάντησης του με τον πρωθυπουργό Κωσταντίνο Μητσοτάκη έλαβε διαβεβαιώσεις, ότι η χώρα θα επιστρέψει σε πρωτογενή πλεονάσματα τον επόμενο χρόνο.
Υπάρχουν κι άλλα σημεία όπου απαιτείται περαιτέρω πρόοδος κατά τον επικεφαλής του η ΕSM όπως η δικαιοσύνη, οι τράπεζες, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι διαδικασίες πτώχευσης.
Για την Ευρώπη συνολικά ο κύριος Regling προειδοποιεί ότι τα επόμενα τρίμηνα θα είναι δύσκολα με πολλούς να περιμένουν ύφεση.
Σημειώνει πάντως ότι η ενεργειακή κρίση είναι διαφορετική από την πανδημία, πρέπει να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο κρατών-μελών και δεν μπορεί να συνεχιστεί η δημιουργία ταμείων όπως το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ειδικότερα,
Για την έξοδο της Ελλάδας από την ενισχυμένη εποπτεία.
Το ταξίδι ήταν μακρύ και επώδυνο για τον πληθυσμό.
Αφού τελείωσε το πρόγραμμα στήριξης η οικονομική επίδοση της Ελλάδας ήταν καλύτερη από το μέσο όρο της ευρωζώνης παρόμοιος με τις άλλες χώρες που δανείστηκαν από τον EFSF και τον ESM.
Μέσα από τις δυσκολίες προχωρήσαμε χωρίς να ξεχάσουμε αυτό που ήταν σημαντικό: τη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος με ευημερία για τον ελληνικό λαό.
Φυσικά ακόμη και μετά την ενισχυμένη εποπτεία είναι σημαντικό να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Και αυτό ισχύει για κάθε χώρα.
Για την Ελλάδα είναι σαφές ότι η υιοθέτηση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής θα είναι σημαντική για το μέλλον.
Ο πρωθυπουργός τον οποίο συνάντησα για τελευταία φορά με την παρούσα ιδιότητα μου, μου επιβεβαιώσε ότι το πρωτογενές ισοζύγιο θα επιστρέψει σε πλεόνασμα τον επόμενο χρόνο.
Αυτό είναι σημαντικό δεδομένου του υψηλού δημόσιου χρέους αλλά και της σημασίας για το μέλλον του στόχου να επιστρέψει η Ελλάδα του χρόνου σε επενδυτική βαθμίδα.
Αυτή είναι η βασική συμβουλή στην κυβέρνηση;
Είναι ένα σημαντικό σημείο φυσικά υπάρχουν κι άλλα που πρέπει να γίνουν και τα οποία βρίσκονται στην ατζέντα της κυβέρνησης.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει πολλά αλλά πρέπει να συνεχίσουν να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τους.
Πρέπει να καταστούν ισχυρότερες ώστε να υποστηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη παρέχοντας πιστώσεις.
Οι κρατικές επιχειρήσεις πρέπει να συνεχίσουν να μεταρρυθμίζονται για να γίνουν πιο παραγωγικές.
Η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας παίζει ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο.
Οι διαδικασίες πτώχευσης πρέπει να εφαρμοστούν καλά.
Η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης είναι επίσης σημαντική.
Αν οι ξένοι επενδυτές πεισθούν ότι το σύστημα Δικαιοσύνης λειτουργεί καλά η Ελλάδα θα καταστεί πιο ελκυστική για αυτούς ως προορισμός επενδύσεων.
Η επενδυτική βαθμίδα μπορεί να επιτευχθεί σύντομα;
Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους των οίκων αξιολόγησης αλλά γνωρίζουμε από τις εκθέσεις τους και από τις επαφές μαζί τους ότι η δημοσιονομική κατάσταση είναι σημαντική καθώς πρέπει να σταθμίσουν κατά πόσο το χρέος είναι βιώσιμο.
Εξετάζουν την δημοσιονομική πορεία και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων γιατί αυτοί οι παράγοντες ενισχύουν την αναπτυξιακή δυναμική μακροπρόθεσμα.
Και αυτή είναι αποφασιστικός παράγοντας για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους.
Υπάρχει ίσως η πιθανότητα να επιτύχει η Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα τον επόμενο χρόνο.
Ωστόσο αυτό εξαρτάται από την εξέλιξη των εγχώριων και το διάστημα παραγόντων.
Η πολιτική σταθερότητα είναι σημαντικός παράγοντας για τους οίκους αξιολόγησης;
Αυτός είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας αλλά πάλι δεν μπορώ να πω πότε ακριβώς θα δράσουν και δεν θα δράσουν όλοι ταυτόχρονα.
Υπάρχει περίπτωση η Ελλάδα να βρεθεί σε δύσκολη θέση ξανά;
Όχι για τα επόμενα χρόνια, επειδή Ελλάδα έχει μενξ το υψηλότερο ποσοστό χρέους στην Ευρώπη, αλλά πάνω από το μισό χρέος της διακρατείται από δημόσιους πιστωτές και ιδίως τον EFSF και τον ESM.
Ως εκ τούτου ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους έχει μεγάλες περιόδους ωρίμανσης και πολύ χαμηλά επιτόκια.
Γι’ αυτό και το επιτοκιακό βάρος αυτού του χρέους είναι σχετικά χαμηλό.
Επιπλέον το 2018 λάβαμε μέτρα για να προστατεύσουμε την Ελλάδα από μελλοντικές αυξήσεις επιτοκίων.
Ένα συγκεκριμένο τμήμα του χρέους έχει σταθερό επιτόκιο και ως εκ τούτου δεν επηρεάζεται από τις αυξήσεις στα επιτόκια της αγοράς.
Το πιο σημαντικό επομένως, είναι να συνεχίσει Ελλάδα μια συνετή υγιή δημοσιονομική πολιτική και να εφαρμόσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να διασφαλίσει μια εύρωστη οικονομική ανάπτυξη και ένα αποτελεσματικό οικονομικό περιβάλλον.
Αυτή είναι οι αποφασιστικοί παράγοντες περισσότερο από την σύσφιξη των νομισματικών συνθηκών.
Θα κάνατε κάτι διαφορετικό αν αρχίζατε τώρα από την αρχή;
Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για την κρίση του ευρώ.
Όταν μαθαίνεις την πράξη υπάρχουν πράγματα που εκ των υστέρων βλέπεις ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά.
Πολλοί παρατηρητές σήμερα συμφωνούν ότι η αναδιάρθρωση του χρέους του 2012 θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα.
Αλλά τότε δεν είχαμε ακόμα τους μηχανισμούς.
Ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο σε μία νομισματική ένωση.
Ζούσαμε τις στιγμές άνευ προηγουμένου.
Σήμερα είμαστε πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι.
Και στον ESM παίρνουμε πολύ στα σοβαρά τα μαθήματα που μάθαμε.
Εργαζόμαστε συνεχώς για την βελτίωση των γνώσεων μας και την ετοιμότητα μας.
Το υπό αναθεώρηση Σύμφωνο Σταθερότητας: ποιες θα πρέπει να είναι οι βασικές αρχές του νέου συμφώνου;
Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι, ότι χρειαζόμαστε να μηχανισμός συντονισμού των δημοσιονομικών πολιτικών στην νομισματική ένωση έχουμε μια κεντρική νομισματική πολιτική, αλλά μία αποκεντρωμένη δημοσιονομική πολιτική η οποία πρέπει να συντονίζεται.
Αυτό πρέπει να γίνει με αποτελεσματικό τρόπο δεν πρέπει να είναι υπερβολικά περίπλοκο.
Αυτό είναι ένα από τα προβλήματα του υφιστάμενου συμφώνου.
Έχει καταστεί τόσο περίπλοκο ώστε πολλοί δεν καταλαβαίνουν πως λαμβάνονται συγκεκριμένες αποφάσεις και αυτό δεν είναι καλό.
Για την αξιοπιστία στα εθνικά κοινοβούλια και στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Το σύμφωνο πρέπει να είναι απλούστερο, πιο κατανοητό και να παραμένει πιστό στο βασικό του στόχο, δηλαδή την διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους σε όλα τα κράτη μέλη.
Τα επόμενα τρίμηνα θα είναι δύσκολα, πολλοί περιμένουν ύφεση
Η κατάσταση δεν είναι εύκολη οι περισσότεροι οικονομολόγοι προβλέπουν τα επόμενα δύο με τρία τρίμηνα, τόνισε ο κ. Regling, θα έχουμε αρνητικούς ανάπτυξης.
Μερικοί παρατηρητές κυρίως τις αγορές προειδοποιούν ότι ίσως έχουμε ύφεση όλο το 2023.
Αυτή δεν είναι η επικρατούσα άποψη, αλλά θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι τα επόμενα τρίμηνα θα είναι δύσκολα.
Οι τιμές ενέργειας είναι υψηλές και υπάρχει έλλειψη στην προσφορά ενέργειας κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής.
Η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών υποχωρεί πιέζοντας την κατανάλωση και η κατανάλωση είναι το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας.
Ταυτόχρονα ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσει κανείς ότι δεν είναι όλα «μαύρα».
Είχαμε καλύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη από την αναμενόμενη το πρώτο εξάμηνο και αυτό ισχύει επίσης πάρα πολύ και για την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα η νότια Ευρώπη τα πήγε πολύ καλύτερα από την βόρεια Ευρώπη φέτος, σε μεγάλο βαθμό χάρις σε μια επιτυχή τουριστική σεζόν.
Επίσης βλέπουμε μια πολύ ισχυρή αγορά εργασίας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, με την ανεργία της ευρωζώνης να βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από την αρχή της νομισματικής ένωσης.
Άλλος θετικός παράγοντας είναι ότι τα μέτρα που υιοθετήθηκαν για την πανδημία, ιδίως το Ταμείο αΑνάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βοηθούν επίσης, σε αυτή την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
Σχολιάζοντας την ευρωπαΐκή αντίδραση στον πόλεμο, είπε:
Δεν είναι αλήθεια ότι τα ευρωπαϊκά κράτη δεν έχουν κάνει αρκετά.
Έχουν κάνει πολλά.
Αυτή είναι μια διαφορετική κατάσταση από την πανδημία.
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια απώλεια εισοδήματος, μέσω της επιδείνωσης των όρων εμπορίου, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Οι δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να υποστηρίξουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις επιχείρησεις, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως την απώλεια εισοδημάτος για όλους.
Τα μέτρα πρέπει να είναι στοχευμένα.
Η ενέργεια κι η κρίση πρέπει να αντιμετωπιστεί βασικά σε επίπεδο κρατών.
Δεν μπορεί να συνεχιστεί η δημιουργία Ταμείων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μπορούν να υιοθετηθούν κοινές πολιτικές;
Αυτό είναι διαφορετικό.
Η υιοθέτηση συντονισμένων πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας είναι πράγματι κρίσιμη καθώς μπορεί να απαλύνει το σοκ για την οικονομία και να διευκολύνει μια αποτελεσματική κατανομή των πόρων.
Ο συντονισμός θα μπορούσε να έχει γίνει λίγο νωρίτερα, αλλά γίνεται τώρα.
Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις προτάσεις της και όλα τα κράτη κινούνται τώρα λίγο έως πολύ σε παρόμοια κατεύθυνση.
Υπενθυμίζεται ότι η θητεία του κυρίου Regling λήγει στις 12 Οκτωβρίου έπειτα από 12 έτη εμπειρίας με επίκεντρο την ελληνική κρίση βραβεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα με το διεθνές βραβείο φιλελληνισμού Λόρδος Βύρων.