Το μπλόκο που μπήκε στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης για την κατασκευή νέων μονάδων φυσικού αερίου επανεξετάζεται και επαναξιολογείται στην πράξη από την αγορά, ενώ και σε θεσμικό επίπεδο φαίνεται ότι αναθεωρείται η σκληρή γραμμή εναντίον του γαλάζιου καυσίμου. Ήδη πολλές χώρες της Kεντρικής και Bόρειας Ευρώπης έχουν αλλάξει ρότα και δρομολογούν σημαντικές επενδύσεις για την κατασκευή νέων εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο, ενώ ακόμα και οι τράπεζες έχουν αλλάξει τη στάση τους και χρηματοδοτούν εκ νέου projects φυσικού αερίου. Ενδεικτική των αλλαγών που συντελούνται είναι η στροφή της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία κατασκευάζει αυτή την περίοδο 4 έργα φυσικού αερίου συνολικής ισχύος 1.200 MW για μονάδες ανοιχτού κύκλου που θα υποστηρίζουν το ηλεκτρικό σύστημα στις αιχμές τους και στις περιόδους που υπάρχουν προβλήματα με την παραγωγή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Ουσιαστικά, η αναθεώρηση της στάσης της Ευρώπης απέναντι στα projects του φυσικού αερίου έρχεται να διορθώσει μια λανθασμένη απόφαση που ελήφθη τα προηγούμενα χρόνια, όταν στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης υπήρξε μια αλόγιστη και απρογραμμάτιστη “καταδίκη” του φυσικού αερίου. Πλέον το λάθος διορθώνεται στην πράξη και ήδη αυτή την περίοδο βρίσκονται σε φάση κατασκευής ή έναρξης λειτουργίας κοντά στα 10 GW μονάδων συνδυασμένου ή ανοιχτού κύκλου φυσικού αερίου σε Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ιρλανδία, Πολωνία και Μεγάλη Βρετανία.
Κλείσιμο μονάδων
Πρόκειται για σημαντική αύξηση της νέας ισχύος των μονάδων αερίου σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα και έρχεται ως αποτέλεσμα του κλεισίματος μονάδων άνθρακα, λιγνίτη αλλά και πυρηνικών εργοστασίων τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η ισχύς των μονάδων άνθρακα, λιγνίτη και φυσικού αερίου αναμένεται να πέσει στα 199 GW το 2025 και στα 133 GW το 2030, από 215 GW το 2020. Στην ίδια περίοδο η ισχύς των πυρηνικών μονάδων αναμένεται να πέσει στα 79 GW το 2025 και στα 76 GW το 2030, από 95 GW το 2020. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και το γεγονός ότι η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ δημιουργεί νέες ανάγκες ευέλικτης ισχύος και εφεδρειών που μπορούν να προσφερθούν στο σύστημα μόνο από μονάδες φυσικού αερίου, ιδίως από μονάδες ανοιχτού κύκλου, αλλά και σύγχρονες αποδοτικές μονάδες συνδυασμένου κύκλου. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, η ισχύς των αιολικών και των φωτοβολταϊκών στη Δ. Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί σε 487 GW το 2025 και σε 818 GW το 2030, από 292 GW το 2020.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, αναμένεται να υπάρξει σταδιακή αύξηση της δυναμικότητας των μονάδων αερίου, με την ανάπτυξη να οφείλεται κυρίως σε έργα που στηρίζονται από πληρωμές ισχύος δυναμικότητας.
Νέες μονάδες
Στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή λιγνίτη έχει ελαχιστοποιηθεί, η μονάδα συνδυασμένου κύκλου αεριοστροβίλου της Μυτιληναίος 826 MW στον Άγιο Νικόλαο έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή δύο ακόμα CCGT, ισχύος άνω των 800 MW η καθεμία, σε Κομοτηνή (ΓΕΚ Τέρνα, Motor Oil) και Αλεξανδρούπολη (ΔΕΗ, ΔΕΠΑ και όμιλος Κοπελούζου).
Στην Ιταλία δύο εργοστάσια της Edison προστέθηκαν το προηγούμενο διάστημα, στο Presenzano (810 MW) και στη Marghera (817 ΜW). Το εργοστάσιο φυσικού αερίου Tavazzano της EP Produzione (850 MW) πρόκειται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2024, ενώ η κατασκευή του Fusina CCGT (840 MW) της Enel ξεκίνησε στα τέλη του 2022.
Τα περισσότερα έργα πρόκειται να επωφεληθούν από την υποστήριξη μηχανισμών δυναμικότητας ισχύος, όπως θα συμβεί και για τις μεγάλες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου υπό κατασκευή στην Πολωνία, σε Dolna Odra (2 x 700 MW), Ostroleka (745 MW), Grudziadz (563 MW). Στην Πολωνία σχεδιάζονται νέα έργα ισχύος 1,1 – 1,2 GW, στην κατασκευή των οποίων συζητά να εμπλακεί και η ελληνική Mytilineos.
Στη Γερμανία το εργοστάσιο 600 MW Herne-6 CCGT της Steag ξεκίνησε την εμπορική του δραστηριότητα το 2022, ενώ 4 μονάδες ανοιχτού κύκλου, ισχύος 300 MW, βρίσκονται υπό κατασκευή για να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση των δικτύων στη νότια Γερμανία και πλησιάζουν στην ολοκλήρωσή τους. Στη χώρα σχεδιάζεται για την επόμενη πενταετία η κατασκευή νέων εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο ισχύος 15 έως 20 GW, με στόχο να αντικατασταθεί η λιγνιτική παραγωγή, που αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω της απόσυρσης των πυρηνικών μονάδων.
Στη Μεγάλη Βρετανία μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024 αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και των 3 σταθμών ηλεκτροπαραγωγής ανοιχτού κύκλου φυσικού αερίου από τη Mytilineos για λογαριασμό της εταιρείας Drax. Οι τρεις μονάδες OCGTs, Hirwaun (Ουαλία), Progress Power Limited και Millbrook Power Limited (Νόργουιτς), θα έχουν ισχύ περίπου 299 MW η καθεμία. Κάθε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής θα λειτουργεί τοπικά (με εγκατάσταση για απομακρυσμένη λειτουργία) ως μονάδα αιχμής και θα λειτουργεί έως και 1.500 ώρες ετησίως για να υποστηρίζει το δίκτυο σε περιόδους υψηλής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και κατά τη διάρκεια τυχόν γεγονότων πίεσης. To 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί και η 4η μονάδα ανοιχτού κύκλου που κατασκευάζει η Mytilineos στο Immingham του βόρειου Lincolnshire του Ηνωμένου Βασιλείου, για τη VPI Immingham – B LLP (VPI-B), του ομίλου Vitol. Και αυτή η μονάδα θα έχει ισχύ 299 MW.
Τέλος, σημαντικές ανάγκες για κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο αναμένεται να προκύψουν και στην περιοχή των Βαλκανίων, και ειδικότερα σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Β. Μακεδονία, όπου ο υφιστάμενος στόλος ηλεκτροπαραγωγής είναι πεπαλαιωμένος και θα πρέπει να ανανεωθεί.
Nuntiusweb