Επί ένα χρόνο προσπαθούσε το φιλελεύθερο κατεστημένο των ΗΠΑ να μας πείσει ότι η Χίλαρι Κλίντον έχασε τις εκλογές γιατί Ρώσοι χάκερ διέδιδαν ψευδείς ειδήσεις. Και τώρα πρέπει να το ξεχάσουμε. Τη νίκη στον Τραμπ, υποστηρίζει η νέα θεωρία, την έδωσε η βρετανική εταιρεία ανάλυσης δεδομένων CambridgeAnalytica, η οποία απέκτησε πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων χρηστών του ίντερνετ στους οποίους προωθούσε στοχευμένα πολιτικά μηνύματα. «Ευτυχώς», η νέα θεωρία μπορεί να αγνοεί τα πολιτικά και ταξικά στοιχεία που έδωσαν τη νίκη στον δισεκατομμυριούχο βαρόνο της αγοράς ακινήτων αλλά, αν μη τι άλλο, μας επέτρεψε να δούμε, έστω και μέσα από την κλειδαρότρυπα, τον πραγματικό μηχανισμό λειτουργίας του Facebook. Παρά τους πομπώδεις τίτλους στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, άλλωστε, η πρακτική της CambridgeAnalytica όχι μόνο δεν είναι παράνομη, αλλά ωχριά μπροστά στη συλλογή δεδομένων από 190 εκατομμύρια χρήστες που είχε πραγματοποιήσει ο Ομπάμα το 2012. Τότε, βέβαια, τα ίδια ΜΜΕ επευφημούσαν την «καινοτόμο» προεκλογική εκστρατεία του.
Ούτε οι συνεργάτες του Τραμπ έκλεψαν, λοιπόν, τα στοιχεία ούτε το Facebook τα «έχασε» λόγω κάποιου κενού ασφαλείας. Οι λεγόμενες πλατφόρμες του διαδικτύου, όπως το Facebook, το Twitter, η Google, αλλά ακόμη και η Amazon που ειδικεύεται στις λιανικές πωλήσεις, στηρίζουν την ύπαρξη και την κερδοφορία τους στη συλλογή και ανάλυση τεράστιου όγκου προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους, τα οποία πωλούν σε διαφημιστικές εταιρείες για να προωθούν στοχευμένα μηνύματα και υπηρεσίες. Το αν ο «έμπορος» πουλάει παπούτσια ή τον Ντόναλντ Τραμπ για πρόεδρο των ΗΠΑ είναι δευτερεύουσας σημασίας — αν και βλέπουμε όλο και συχνότερα και πολιτικές, μη κερδοφόρες, παρεμβάσεις στη λειτουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. για την υποβάθμιση ανεξάρτητων ΜΜΕ ή το μπλοκάρισμα ρωσικών πηγών ενημέρωσης).
Το να ζητάμε, λοιπόν, από την εταιρία Facebook να σεβαστεί τα προσωπικά μας δεδομένα, είναι σαν να της ζητάμε να εγκαταλείψει το επιχειρησιακό της μοντέλο. Θυμίζει τις ημέρες του 2008, όταν κάποιοι αφελείς απέδιδαν το χρηματοπιστωτικό κραχ στην «ανηθικότητα» των χρηματιστών και όχι στη λειτουργία του καπιταλισμού. Από τη φύση τους, οι πλατφόρμες σαν το Facebook θα αποτελούν πάντα μονοπώλια, αφού δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει ανταγωνισμός — δεν θέλουμε πολλά Facebook όπως δεν θέλουμε και πολλά παράλληλα δίκτυα ύδρευσης ή παράλληλους αυτοκινητόδρομους. Το ερώτημα, στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε, είναι αν θέλουμε αυτά τα μονοπώλια να βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών που θα τα χρησιμοποιούν με μοναδικό γνώμονα την κερδοφορία. Και μέχρι να το κάνουμε εμείς, θα απαντούν μόνο όσοι έχουν συμφέρον να συσκοτίζουν την πραγματικότητα για να προωθούν την πολιτική τους ατζέντα ή την φίμωση ολόκληρου του διαδικτύου.
*Πηγή: prin.gr (Έντυπη έκδοση «ΠΡΙΝ», 24/03/2018).
