Μορφή χιονοστιβάδας λαμβάνουν το τελευταίο διάστημα τα περιστατικά βίας ανηλίκων σε ολόκληρη τη χώρα, με την πληθώρα των αστυνομικών δελτίων να… ζαλίζει πρωτίστως γιατί αφορά παιδιά κάθε ηλικίας και δευτερευόντως επειδή δείχνει ότι το πρόβλημα διογκώνεται και εξαπλώνεται ηλικιακά και κοινωνικά. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η παραβατικότητα ανηλίκων έχει σημειώσει αύξηση κατά 70% μεταξύ 2020 και 2023 στη χώρα μας. Μήπως λοιπόν η καμπάνα κινδύνου που χτυπά δυνατά εξαιτίας και της όλο και πιο βίαιης μορφής που λαμβάνει η ανήλικη παραβατικότητα σήμανε και την ώρα για να αναπτύξουν πολιτεία και κοινωνία γρηγορότερα αντανακλαστικά με στόχο την πρόληψη και όχι την επιδερμική καταστολή;
37 συλλήψεις την ημέρα
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΑΣ τα φαινόμενα παραβατικότητας ανηλίκων, ακόμη και σε μορφή βαριάς εγκληματικότητας, παρουσιάζουν ιδιαίτερα ανησυχητική αύξηση, εγείροντας παράλληλα ερωτήματα για το κατά πόσο το υπάρχον σύστημα, κυρίως τα εκπαιδευτικό, μπορεί να αντιμετωπίσει τη ραγδαία αυτή έξαρση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η παραβατικότητα των νέων κάτω των 18 ετών έχει αυξηθεί κατά 46% συγκριτικά με το 2023 και από τις 6.157 συλλήψεις πέρυσι, φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τις 10.000. Μάλιστα κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2024 οι συλλήψεις ανηλίκων αυξήθηκαν κατά 46% σε σχέση με πέρυσι.
Παιδιά με μαχαίρια και σιδερογροθιές, πιτσιρικάδες που βιαιοπραγούν, συμμορίες νεαρών που τρομοκρατούν μαθητές, ακόμη και καθηγητές, είναι τα πιο συνήθη φαινόμενα παραβατικότητας και βίας. Είναι ενδεικτικό ότι υπάρχει αύξηση στις υποθέσεις οπλοφορίας κατά 179% σε σχέση με το 2000. Σύμφωνα με τους ειδικούς τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της βίας, που πλέον αγγίζει όλες τις ηλικιακές κλίμακες ανηλίκων και εκδηλώνεται πολύ πιο άγρια και με ξεκάθαρα χαρακτηριστικά.
- Ενδεικτικά τις τελευταίες μόνο ημέρες:
- Στη Θεσσαλονίκη τέσσερις μαθήτριες έδειραν 13χρονη συμμαθήτριά της και την ανάγκασαν να καπνίσει χασίς.
- Στην Ερμιόνη δύο 17χρονοι απείλησαν 12χρονο με φαλτσέτα και στη συνέχεια τον ακινητοποίησαν ξυρίζοντάς του το μουστάκι.
- Νήπιο τεσσάρων ετών με αυτισμό ξυλοκοπήθηκε από συμμαθητές του την ώρα του διαλείμματος στο νηπιαγωγείο.
Σε πολλές περιπτώσεις οι συμπεριφορές αυτές δεν είναι στιγμιαίες αλλά συνιστούν βασική πλευρά της συμπεριφοράς του ανηλίκου.
Η Χριστίνα Μπογιατζή, παιδοψυχολόγος, σχολιάζει στο Documento: «Η παραβατικότητα είχε μεγάλη ύφεση την περίοδο του κορονοϊού. Οταν όμως βγήκαμε έξω αυτή η ύφεση αναπληρώθηκε και τώρα έχουμε μεγάλη αύξηση. Κάποια στιγμή θα ισορροπήσει αυτό. Υπάρχει μεγάλη ποιοτική διαφορά των περιστατικών παραβατικότητας σε σχέση με το παρελθόν. Υπάρχουν αγριότητα, έλλειψη ενσυναίσθησης, εκδικητικότητα και μια συνέχεια σε αυτές τις συμπεριφορές. Δεν γίνονται στιγμιαία. Υπάρχει χρονιότητα στο μπούλινγκ από παιδί σε παιδί».
Παραβάτες ετών… οκτώ
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι περιστατικά παραβατικότητας εντοπίζονται πια και στα δημοτικά σχολεία. Συγκεκριμένα, το 26% των παιδιών εμφανίζει ήδη παραβατική συμπεριφορά μεταξύ των οκτώ και 14 ετών. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις το πρωί οι μαθητές είναι στο σχολείο ενώ το απόγευμα… δίνουν ραντεβού για ξύλο.
Ο Γιώργος Γιώτης, διευθυντής στο 11ο Δημοτικό Σχολείο Βύρωνα, δίνει μια εξήγηση για το φαινόμενο στο Documento: «Πολλοί εκπαιδευτικοί νιώθουν πως βρίσκονται στα όρια της εργασιακής εξουθένωσης εξαιτίας της τρομακτικής αύξησης της παραβατικότητας ανηλίκων. Υπήρχε περιστατικό όπου τα παιδιά τσακώνονταν συνέχεια και έδιναν ραντεβού εκτός σχολείου για να συνεχίσουν τον καβγά. Οι πρακτικές αυτές ήταν αδιανόητες στο παρελθόν. Πολλές φορές οι γονείς είναι απόντες, με αποτέλεσμα να ενισχύονται τέτοιες συμπεριφορές. Μου έχει πει γονιός: “Δεν μπορώ να κάνω τίποτε στο σπίτι, κάνε ό,τι μπορείς εσύ στο σχολείο”»