Την εκκίνηση των διαδικασιών προσφυγής της ΔΕΠΑ Εμπορίας στη διαιτησία για την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που πωλούσε η Gazprom στη διάρκεια της κρίσης, σηματοδοτεί η δήλωση του Έλληνα CEO κ. Κώστα Ξιφαρά.
Ο κ. Ξιφαράς μιλώντας στο Power & Gas Forum που διοργανώνει το energypress απάντησε σε ερώτηση για το αν η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα προσφύγει στη διαιτησία για την επίλυση του θέματος των τιμών και της ρήτρας take or pay που εγείρουν οι Ρώσοι για τη μη παραλαβή ελάχιστων ποσοτήτων από την ελληνική εταιρεία σύμφωνα με τη σύμβαση των δύο επιχειρήσεων: «Πρόθεσή μας είναι να λυθεί το θέμα διμερώς και προς αυτή την κατεύθυνση θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα. Σε περίπτωση, ωστόσο, που αυτό δεν καταστεί εφικτό, θα αξιοποιήσουμε κάθε νόμιμο μέσο που έχουμε στη διάθεσή μας, προκειμένου να προστατεύσουμε τα συμφέροντα της εταιρείας και των Ελλήνων καταναλωτών».
Ο ίδιος τόνισε «πρέπει να έχουμε μια ανταγωνιστική τιμή και αυτή τη στιγμή δεν είναι», σημειώνοντας ότι «οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, ωστόσο πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο της διεθνούς διαιτησίας». Ο κ. Ξιφαράς υπενθύμισε ότι «δεν είναι πρωτόγνωρη κατάσταση το να πάει σε μια διαδικασία διαιτησίας, καθώς είχε προηγηθεί η αντίστοιχη υπόθεση με τη Botas. Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις, αλλά η εταιρεία έχει ήδη αποφασίσει να προχωρήσει στο επόμενο βήμα που είναι η διαιτησία».
Οι διαπραγματεύσεις και η διαιτησία
Πληροφορίες του ΟΤ θέλουν ήδη τη ΔΕΠΑ Εμπορίας να έχει εκκινήσει τις σχετικές διαδικασίες προσφυγής στη διαιτησία, κρατώντας βέβαια και ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας με τη Gazprom με την οποία διατηρεί εδώ και πολλά χρόνια συμβατική σχέση για την προμήθεια φυσικού αερίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ζητήματα που έχουν ανακύψει κι έχουν οδηγήσει τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και τη Gazprom σε διαφωνία είναι, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, οι τιμές πώλησης του ρωσικού αερίου αλλά και τη ρήτρα που ενεργοποίησαν οι Ρώσοι για minimum ποσοτήτων που ήταν υποχρεωμένη να παραλάβει και δεν το έκανε η ελληνική εταιρεία.
Η αντιπαράθεση
Η περίοδος της αντιπαράθεσης των δύο πλευρών ξεκινά από τον Νοέμβριο του 2022.
Όπως αναφέρουν πηγές, η ΔΕΠΑ Εμπορίας φέρεται να υποστηρίζει πως η Gazprom δεν τηρούσε όρο της σύμβασης προμήθειας για πώληση φυσικού αερίου στην ελληνική εταιρεία σε τιμή ανταγωνιστική έναντι οποιουδήποτε εναλλακτικού καυσίμου αλλά και άλλου ανταγωνιστή της δημόσιας επιχείρησης αερίου.
Στον αντίποδα οι Ρώσοι φέρονται να ζητούν ποσό αποζημίωσης από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας της τάξης των 400 εκατ. ευρώ για αθέτηση του όρου περί υποχρεωτικής προμήθειας ελάχιστων ποσοτήτων φυσικού αερίου από την Gazprom.
Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, σύμφωνα πάντα με πηγές, λέγεται ότι αντιτείνει την υψηλότερη τιμή με την οποία πωλούσε ο ρωσιακός ενεργειακός όμιλος στην ελληνική επιχείρηση έναντι άλλου καυσίμου και έναντι άλλου ανταγωνιστή της.
Κυρίαρχο το ρωσικό αέριο
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι προαναφερόμενες εξελίξεις έρχονται σε μία περίοδο κατά την οποία το ρωσικό φυσικό αέριο έχει ανακάμψει δυναμικά στην ελληνική αγορά.
Όταν στην περίοδο της ενεργειακής κρίσης και εκείνης που ακολούθησε της ρωσικής εισβολής της Ουκρανίας οι ποσότητες της Gazprom είχαν υποχωρήσει θεαματικά στην ελληνική αγορά.
Για το φυσικό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία, υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), από την πύλη της Αγίας Τριάδας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Green Tank η ενεργειακή κρίση, που επιδεινώθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86.2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας (τερματικός σταθμός LNG Ρεβυθούσας).
Τον Ιούνιο του 2023, ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερη ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Φεβρουάριο 2024
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά την εννεάμηνη περίοδο Ιουνίου 2023 – Φεβρουαρίου 2024 οι συνολικές εισαγωγές ρωσικού αερίου ήταν τουλάχιστον 24.8 TWh, δηλαδή 30% περισσότερες από την αντίστοιχη εννιάμηνη περίοδο πριν την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία (19.07 TWh μεταξύ Ιουνίου 2021 και Φεβρουαρίου 2022).
Παρατηρείται, λοιπόν λέει το Green Tank, πως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου, όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και τα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης.
Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν οι εισαγωγές ρωσικού LNG, καθώς κατά την εννιάμηνη περίοδο Ιούνιος 2023 ― Φεβρουάριος 2024 τουλάχιστον το 29.2% των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αερίου ήταν με τη μορφή LNG.
