«Καμία απόπειρα να δώσουν στους Αμερικανούς να καταλάβουν… Μηδέν δημοσιογραφία, μηδέν υπόβαθρο, μηδέν ιστορία…»
Όταν ο Πούτιν επιτέθηκε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 «οι αμερικανικές εφημερίδες έγραφαν ότι ήταν μια “απρόκλητη πράξη που ξεκίνησε, εκείνη την ημέρα, διότι ο Πούτιν νομίζει ότι είναι Πέτρος ο Μέγας”. Αυτό είναι τρελό, εντελώς ψευδές». Όταν αυτά λέγονται από έναν εκ των σημαντικότερων ακαδημαϊκών των ΗΠΑ με διασυνδέσεις στον Λευκό Οίκο, τότε εξηγείται γιατί συνασπίστηκαν εκατοντάδες φιλο-ουκρανοί συνάδελφοί του εναντίον του.
Ο οικονομολόγος Τζέφρι Σακς (Jeffrey David Sachs) ήταν ο άνθρωπος στον οποίο οι πρώτοι μετασοβιετικοί ηγέτες, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και Μπόρις Γιέλτσιν στηρίχτηκαν για να πραγματοποιήσουν μια «μαγική μετάβαση» από το σοβιετικό μοντέλο στην ελεύθερη αγορά. Ο Σακς ήταν επικεφαλής του Ινστιτούτου για τη Διεθνή Ανάπτυξη του Χάρβαρντ (H.I.I.D.) στο οποίο οι αμερικανικές κυβερνήσεις –Τζ. Μπους και Μ. Κλίντον- ανέθεσαν να στήσει και να υλοποιήσει το πλάνο των ιδιωτικοποιήσεων στην ΕΣΣΔ πληρώνοντάς το πακτωλό χρημάτων. Τελικά, οι συνταγές «σοκ» και ιδιωτικοποίησεων «εν μια νυκτί» που εφάρμοσαν οι άνθρωποι του Σακς οδήγησαν στην ύφεση και στην άνοδο των ολιγαρχών. Αργότερα ο ίδιος ανέλαβε και χρέη οικονομικού συμβούλου και των Ουκρανών προέδρων Λεονίντ Κούτσμα και Βίκτορ Γιούστσενκο τη δεκαετία του 1990.
Ωστόσο, ο Σακς, περίπου 30 χρόνια αργότερα, έχοντας αποκτήσει μεγάλη πείρα από τη ρωσική πολιτική, έρχεται και με μια αφοπλιστική ειλικρινά, ομολογεί την εγκληματική πολιτική της χώρας του που οδήγησε στον πόλεμο στην Ουκρανία. «Ένας πόλεμος δεν έρχεται από το πουθενά, και αυτός στην πραγματικότητα ήταν ένας πόλεμος που διεξαγόταν ήδη για 8 χρόνια» είπε σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις στον Σκοτ Χόρον, διευθυνή του Libertarian Institute, ασκώντας δριμύτατη κριτική στους δημοσιογράφους. «Μα που είναι τα ΜΜΕ; Είναι απίστευτο. Η πρόθεση [τους] είναι να διαστρεβλώσουν την ιστορία, ότι τα πάντα ξεκίνησαν έναν χρόνο πριν» και όποιος τολμήσει «σκεφτεί τίποτα για πιο πριν» θεωρείται «υπερασπιστής του Πούτιν. Εκεί είμαστε» υποστηρίζει.
Ο Αμερικανός οικονομολόγος αναφέρει πως «ο Πούτιν δεν ήθελε αυτόν τον πόλεμο, στην πραγματικότητα είχε διπλωματικές απαιτήσεις στο τέλος του 2021 που κατά την άποψή μου –και το είπα και στον Λευκό Οίκο- ήταν η βάση για σοβαρή διαπραγμάτευση. Δεν ήταν απίστευτες, δεν ήταν τρελές, ήταν πραγματικές [απαιτήσεις]».
Είναι ένα μεγάλο ψέμα
Εξηγώντας το υπόβαθρο και τα όσα προηγήθηκαν της ρωσικής εισβολής του 2022, ο Σακς αναφέρθηκε στην ιστορία της Ρωσίας, που «εδώ και δύο αιώνες δεν της αρέσει ένας πιθανός ή πραγματικός εχθρός στα σύνορά της. Όταν δέχεσαι εισβολή από τον Χίτλερ, από τον Ναπολέοντα, [και άλλες] πολλές δυνάμεις στην ιστορία, θέλεις χώρο και αυτή η ιστορία, δεν ξεκίνησε στις 24 Φεβρουάριου του 2022, αλλά ξεκίνησε το 1990».
Δίνοντας, λοιπόν, το ιστορικό πλαίσιο της κρίσης ο Σακς είπε πως «το 1990 όταν ο Γκορμπατσόφ μονομερώς -και θέλω να το τονίσω, μονομερώς- διέλυσε των σοβιετική στρατιωτική συμμαχία, το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να το πιστέψουν, η Γερμανία δεν μπορούσε να το πιστέψει, είπαν “θεέ μου, σας ευχαριστούμε, δεν θα το εκμεταλλευτούμε”. Η γνωστή έκφραση που την έλεγαν επανειλημμένα στον Γκορμπατσόφ ήταν: «Το ΝΑΤΟ δεν θα κινηθεί ούτε μια ίντσα ανατολικά για να επωφεληθεί του αφοπλισμού του συμφώνου της Βαρσοβίας»» αλλά αυτό όπως λέει ο Σακς «κατέληξε να είναι ένα μεγάλο ψέμα».
«Καθώς η ΕΣΣΔ τελείωσε τον Σεπτέμβριο του 1991, οι νεοσυντηρητικοί σύμβουλοι της κυβέρνησης Τζορτ Μπους του πρεσβύτερου, Τσέινι, Γούλφοβιτς, Ράμσφελντ […] άρχισαν να λένε «έντάξει, τώρα το ΝΑΤΟ να αρχίσει να επεκτείνεται». Όταν ανέλαβε ο Κλίντον, τάχθηκε με την άποψη του βαθέως κράτους, να αρχίσει τώρα το ΝΑΤΟ να επεκτείνεται. Όλες οι υποσχέσεις που έγιναν, ξεχάστε τις, τώρα είμαστε υπερδύναμη στον κόσμο, μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε».
Σταματήστε, έρχεστε επικίνδυνα κοντά
Ο Αμερικανικός ακαδημαϊκός αναφέρθηκε στην πρώτη επέκταση του ΝΑΤΟ στην κεντρική Ευρώπη, με την ένταξη Πολωνίας, Ουγγαρίας και Τσεχικής Δημοκρατίας. «Μετά, ήρθε ο Τζορτζ Μπους ο νεώτερος και οι νεοσυντηρητικοί υπό τον Ντικ Τσέινι και το έκαναν υπερβολικά σε κάθε δυνατό τρόπο» βγαίνοντας «από τη συμφωνία για τους βαλλιστικούς πυραύλους […] κάτι που οι Ρώσοι είδαν να στρέφεται εναντίον τους άμεσα» και κυρύττοντας «πόλεμο στο Ιράκ με ψευδείς προφάσεις» ενώ «το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε σε 7 χώρες το 2004» επισημαίνει ο ίδιος.
«Το 2007 ο Πούτιν τους είπε σταματήστε, σταματήστε πλησιάζεται τρομερά κοντά, σας το λέω περνάτε τις κόκκινες γραμμές μας» είπε με έμφαση ο Σακς εξηγώντας τις τελευταίες προειδοποιήσεις της Μόσχας το 2008. «Ο Μπους το 2008 στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, είπε όχι, θα συνεχίσουμε με την Ουκρανία και τη Γεωργία και οι Ευρωπαίοι οι ίδιοι τρομοκρατήθηκαν, αλλά η Ευρώπη δεν έχει εξωτερική πολιτική» λεέι ο Σακς. «Οι Ευρωπαίοι μου έλεγαν τότε, «μα τι κάνει ο πρόεδρός σας, αυτό είναι απίστευτα αποσταθεροποιητικό».
Τότε η Ουκρανία είχε έναν πρόεδρο [Βίκτορ Γιανουκόβιτς] που είπε ότι θέλουμε να είμαστε ουδέτεροι, θέλουμε να μείνουμε έξω από έναν πόλεμο δια πληρεξουσίου μεταξύ των δύο γιγάντων» εξηγεί ο Σακς κατηγορώντας τους νεοσυντηρητικούς στις ΗΠΑ που «συνέβαλαν στην ανατροπή του Γιανουκόβιτς με ένα βίαιο πραξικόπημα τον Φεβρουάριο του 2014» με τα γνωστά επεισόδια του Euromaidan.
Ο Σακς μάλιστα μέμφεται την τότε υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις Βικτόρια Νόλαντ, ηγετική προσωπικότητα των νεοσυντηρητικών, η οποία έκρινε για το ποια θα ήταν η νέα κυβέρνηση στην Ουκρανία. «Είδα αρκετά από αυτά, από κοντά, ήταν πραγματικά δυσάρεστο και ανεύθυνο» λέει ο οικονομολόγος, τοποθετώντας έτσι την έναρξη της κρίσης τον Φεβρουάριο του 2014 «με την ανατροπή του φιλορορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς που προσπάθησε να κρατήσει ουδετερότητα».
«Η Ρωσία πήρε την Κριμαία, ακριβώς όπως το είχε πει ο Πούτιν το 2008 στον Μπους ότι θα συνέβαινε συζητώντας τις κόκκινες γραμμές της Ρωσίας».
Βήμα-βήμα προς μια μια τραγωδία
Για τον Σακς, πρόκειται για μια τραγωδία που εξελισσόταν βήμα βήμα, με τις ΗΠΑ να γεμίζουν την Ουκρανία με νατοϊκά όπλα μεταξύ 2014 και 2021. «Τα πράγματα ακόμα ήταν ήρεμα, ήταν ένας πόλεμος μικρότερης έντασης σε εξέλιξη, αλλά το ΝΑΤΟ και βασικά οι ΗΠΑ γέμιζαν με εξοπλισμούς δισεκατομμυρίων» την περιοχή, λέει ο Αμερικανός ακαδημαϊκός δείχνοντας και τις μεγάλες ευθύνες του προέδρου Τζο Μπάιντεν, όταν κέρδισε τις εκλογές το 2020.
Τότε «έρχεται ο Πούτιν και λέει βασικά στον Μπάιντεν, λοιπόν κοίτα αυτή είναι η τελευταία σου ευκαιρία, φτιάχνεις έναν μεγάλο νατοϊκό στρατό στα σύνορά μας, μιλάτε για επέκταση του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει ήδη τρία έγγραφα μέσα στο 2021 ότι το ΝΑΤΟ θα πάει προς την Ουκρανία και στο τέλος του 2021 ο Πούτιν λέει, κοίτα πρέπει να σταματήσεις, αυτή είναι η κόκκινη γραμμή μας. Καμία διεύρυνση του ΝΑΤΟ».
Ο Σακς ανέφερε μάλιστα ότι είχε επικοινωνήσει με υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου παροτρύνοντάς να δεχτούν τις προτάσεις του Πούτιν. «Δεχτείτε το, μην κάνετε πόλεμο. Μου είπαν το ΝΑΤΟ δεν θα διευρυνθεί και τους είπα “ω, δεν θα διευρυνθεί;, τότε πείτε το για να αποφύγετε έναν πόλεμο”. Φυσικά δεν πίστεψα αυτό που λέγανε, απλώς θέλανε να ξεγλιστρήσουνε αλλά αρνήθηκαν να διαπραγματευτούν με τον Πούτιν και μετά βασικά από 7 χρόνια πολέμου, ο Πούτιν κλιμάκωσε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και οι εφημερίδα γράφουν «Απρόκλητη Πράξη που ξεκίνησε εκείνη την ημέρα διότι νομίζει ότι είναι ο Μεγάλος Πέτρος». Τρελό, εντελώς ψευδές. Μηδέν δημοσιογραφία, μηδέν υπόβαθρο, μηδέν ιστορία, κανένα πλαίσιο, καμία κατανόηση αλλά και καμία παραμικρή απόπειρα να δώσουν στους Αμερικανούς το ιστορικό πλαίσιο σε αυτό. Να τους εξηγήσουν, περί τίνος πρόκειται, από πού προήλθε όλο αυτό.
350 ακαδημαϊκοί κατά Σακς: «Δεν φταίει το ΝΑΤΟ»
Ακτινογραφώντας τις θέσεις του Αμερικανού οικονομολόγου, 350 ακαδημαϊκοί από διάφορα Πανεπιστήμια του κόσμου, οι οποίοι πρόσκεινται στο Κίεβο, υπογράφουν ένα εκτενές άρθρο-ανοιχτή επιστολή στον ίδιο για να αποδομήσουν τις θέσεις του.
Για τα γεγονότα του 2014 αναφέρουν ότι το Euromaidan [η ανατροπή του Βίκτωρα Γιανουκόβιτς] δεν είχε καμία σχέση με το ΝΑΤΟ, ούτε με τις ΗΠΑ. «Οι προσπάθειές σας να εντοπίσετε την αρχή του πολέμου στο «ΝΑΤΟ» είναι ιστορικά ανακριβείς. Επιπλέον, η αντιμετώπιση της Ουκρανίας ως πιόνι στη γεωπολιτική σκακιέρα των ΗΠΑ είναι ένα χαστούκι σε εκατομμύρια Ουκρανούς που διακινδύνευσαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Επανάστασης της Αξιοπρέπειας».
Οι ακαδημαϊκοί, υποστηρίζουν ότι το ΝΑΤΟ δεν ευθύνεται για την συμπεριφορά της Ρωσίας. Εφόσον μετά την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ κάποιες χώρες της ανατολικής Ευρώπης δεν δέχτηκαν επίθεση από τη Ρωσία έτσι και οι Ουκρανοί ήθελαν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. «Ακριβώς όπως αυτές οι χώρες, έτσι και Ουκρανία (της οποίας ο στρατιωτικός προϋπολογισμός ήταν μόλις 2,9 δισ. δολάρια το 2013, πριν από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας εναντίον της) θέλει να έχει ασφάλεια και ειρήνη» λένε μεταξύ άλλων οι ακαδημαϊκοί.
Ωστόσο, τα επιχειρήματα των υπογράφοντων έχουν αναιρεθεί ήδη από τους κορυφαίους διπλωμάτες των ΗΠΑ, καθώς και σημαντικά πραγματικά γεγονότα, όπως οι περίφημες συνομιλίες κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων το 2014 που οργάνωσαν το πραξικόπημα. Το Κίεβο έπαιξε με τη φωτιά και αυτό είναι γεγονός.
