Του Μιχαήλ Στυλιανού
[Το κατωτέρω κείμενο αποτελεί περιληπτική απόδοση των σημαντικότερων σημείων εκτεταμένου -σε δύο συνέχειες 4.000 λέξεων- εμπεριστατωμένου, στοιχειοθετημένου και διεξοδικού δοκιμίου, εξέχοντος Ινδού διπλωμάτη και αναλυτή, που επισημαίνει την αλληλεξάρτηση των εθνικών συμφερόντων ΗΠΑ-Τουρκίας και την αμοιβαία γεωπολιτική αναγκαιότητα της διαφύλαξης του προνομιακής στενότητας δεσμού τους, που, υπό τις δεδομένες στην Ελλάδα τραγελαφικές συνθήκες, αποτελεί κωδωνοκρούστη αφύπνισης του πατριωτικού ενστίκτου και αντίδοτο απεξάρτησης οπό το οπιομανών καταφύγιο ευδαιμονικών ψευδαισθήσεων, στην συντήρηση των οποίων αναλίσκονται νυχθημερόν πολιτικά και ραδιοτηλεοπτικά φερέφωνα του εθνομηδενισμού.
Ο κ. Μ.Κ. Bhadrakumar, επί 30ετία στέλεχος του ινδικού υπουργείου των Εξωτερικών, τέως πρεσβευτής και στην ΄Αγκυρα, βαθύς γνώστης της περιοχής και σήμερα γεωπολιτικός αναλυτής μεγάλου διεθνούς κύρους, προσφέρει εδώ πληροφορίες ακλόνητης πειστικότητας, πολύτιμα εργαλεία κρίσης, αξιολόγησης και τοποθέτησης του Έλληνα πατριώτη.]
* * * * *
Το πρώτο των δύο τμημάτων αναφέρεται στις επίπονες προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης να προετοιμάσει
τις δελεαστικότερες δυνατές συνθήκες για να εξασφαλίσει την επιτυχία της διμερούς συνάντησης Μπάϊντεν-Ερντογάν στις 14 Ιουνίου, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ, της οποίας αντικειμενικός στόχος ήταν η εξασφάλιση της επανόδου της αναντικατάστατης Τουρκίας στην σταθερή περίπτυξη της Ατλαντικής Συμμαχίας. Προς τούτο προηγήθηκε εργώδης αμερικανική καλλιέργεια του εδάφους.
Αποκαλυπτικά είναι όσα απαριθμεί για τις αγωνιώδεις προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάϊντεν να εξασφαλίσει –με κολακευτικές χειρονομίες και γνωστά και άγνωστα ανταλλάγματα- το αζημίωτο για τις πολύτιμες σχέσεις τής επί δεκαετίες αναβαλλόμενης αμερικανικής αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων, την οποία επέβαλλαν πλέον ανυπέρβλητοι εσωτερικοί και εξωτερικοί λόγοι. Εσωτερικοί: Η πολιτική ισχύς του αρμενικού στοιχείου, σε μια πολιτικά διχασμένη αμερικανική κοινωνία. Και εξωτερικοί: Η κραυγαλέα αντίφαση της μη αναγνώρισης της ιστορικής γενοκτονίας, με τον διεκδικούμενο από την Ουάσιγκτον ρόλο παγκόσμιου θεματοφύλακα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:
1.-Για την κάλυψη με βάλσαμο της αμυχής από την (πανηγυρισθείσα και παρ ημίν) τελική αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων στις 24 Απριλίου προηγήθηκε -την παραμονή- τηλεφώνημα του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Τζέïκ Σάλιβαν στον Τούρκο ομόλογό του Ιμπραήμ Καλίν, στο οποίο συμφωνήθηκε η ακριβής διατύπωση της αμερικανικής αναγνώρισης της γενοκτονίας και συγκεκριμένα αυτή να χρεώνεται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ώστε να προστατεύει την Ερντογανική Τουρκία από δικαστικές αγωγές για αποζημιώσεις.
2.- Ακολούθησε τηλεφώνημα του Προέδρου Μπάϊντεν στον Τούρκο ομόλογό του και εγνώσθη (μόνο) ότι του πρότεινε να συναντηθούν στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. (Στην Αθήνα προαναγγέλετο παρόμοια συνάντηση με τον κ. Καραμανλή, προσδοκία που δεν εξατμίστηκε στη σιγή…)
3.- Δύο ανώτατοι Αμερικανοί διπλωμάτες μετέβησαν συνακόλουθα στην Άγκυρα για συνομιλίες, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν και η Αμερικανίδα πρεσβευτής στον ΟΗΕ (που έχει βαθμό υπουργού) Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι ο Σέρμαν «θα υπογραμμίσει την σπουδαιότητα των αμερικανό-τουρκικών σχέσεων, δοθέντος ότι εργαζόμαστε μαζί με την σύμμαχό μας στο ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσουμε κοινές προκλήσεις και να συζητήσουμε περιοχές που μας ανησυχούν»
4.–Ανώτερος διπλωμάτης στην Ν .Υόρκη χαρακτήρισε τα ανωτέρω ως «μια περίοδο εντατικής συνεργασίας» με ανώτερους Τούρκους αξιωματούχους, εν όψει της συνάντησης Μπάϊντεν Ερντογάν. Προσέθεσε ότι η Τουρκία «είναι ένα κρίσιμος σύμμαχος με τον οποίο έχουμε μια στρατηγική σχέση που εκτείνεται σε ένα τεράστιο εύρος θεμάτων και φροντίδων, που περιλαμβάνουν ζητήματα παγκόσμιας και περιφερειακής ασφάλειας, προφανώς και θέματα οικονομίας και σχετιζόμενα με δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα»
5.- Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέϊκ Σάλιβαν σε συνέντευξη Τύπου, μια βδομάδα νωρίτερα από την συνάντηση, ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Μπάϊντεν «προτίθεται να θίξει το πλήρες εύρος των αμερικανό-τουρκικών σχέσεων και να συζητήσει (με τον Ερντογάν) για την Ανατολική Μεσόγειο, την Συρία, το Αφγανιστάν και άλλα περιφερειακά ζητήματα, ως μέρος μιας εκτεταμένης ατζέντας, ως επίσης και τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο συμμάχων χωρών μας».
Εν όψει των ανωτέρω ο πολύπειρος Ινδός διπλωμάτης- αναλυτής σημειώνει ότι:
Η «εμπρηστική» αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας κατέληξε σε βρεγμένο πυροτέχνημα, πνιγμένο στην σιωπή»
και ότι παρά την «κακοφωνία περί «Νέο-Οθωμανισμού», παρά την προφανή εμμονή της Τουρκίας για «στρατηγική αυτονομία», και τον υδραργυρικό χαρακτήρα του Ερντογάν, η Τουρκική ηγετική τάξη δεν διανοείται μια κοπή του ομφάλιου λώρου που τους συνδέει με τον Δυτικό κόσμο. Η τουρκική ισλαμιστική ελίτ είναι επίσης κληρονόμοι του Ατατούρκ στην πεποίθηση πως η μοίρα της χώρας τους την συνδέει με την Δύση.
«Οι Αμερικανοί και ειδικά ο Μπάϊντεν ασφαλώς γνωρίζουν αυτήν την τουρκική πίστη, σημειώνει ο Ινδός διπλωμάτης. Επομένως η ουσία της συνάντησης Μπάϊντεν-Ερντογάν είναι ένα ταγκό μεταξύ δύο προέδρων των οποίων η ιδιοφυία για σύναψη συμφωνιών είναι πασίγνωστη.»
* * * * *
Στην επόμενη συνέχεια του δοκιμίου του ο Ινδός διπλωμάτης επικεντρώνεται στους γεωπολιτικούς παράγοντες που καθιστούν τους στενούς δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας υποχρεωτικούς και για τις δύο πλευρές.
Αυτό το τμήμα του δοκιμίου του θα έπρεπε να εμφυτευθεί ως πυξίδα στον εγκέφαλο όσων προβληματίζονται περί την στρατηγική επιβίωσης του ελληνικού έθνους.
Κατ αρχήν σημειώνει ότι τα περισσότερα θέματα στη συζήτηση Μπάϊντεν-Ερντογάν σχετίζονται με την Ρωσία. Ακόμη και όταν αμερικανό-τουρκικά ζητήματα δεν αφορούν ευθέως την Ρωσία, θίγουν ωστόσο τα ζωτικά συμφέροντά της.
Εδώ-γράφει- το πλεονέκτημα έχει ο Μπάϊντεν, δοθέντος ότι « η προσωπική χημεία μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν έπαψε να είναι όπως στο παρελθόν. Οι ρώσο-τουρκικές σχέσεις βαρύνονται με αυξανόμενες προστριβές σε διάφορα μέτωπα. Από την άλλη πλευρά, η σπουδαιότητα της Τουρκίας ως ενός «ταλαντευόμενου κράτους» (swing state) στην περιφερειακή αμερικανική στρατηγική έχει αυξηθεί δραματικά, και ενώ οι αμερικανό-ρωσικές εντάσεις κορυφώθηκαν τους τελευταίους μήνες. Και τα διπλωματικά ανοίγματα της κυβέρνησης Μπάϊντεν στην Τουρκία θα πρέπει να αξιολογηθούν υπ΄αυτό το πρίσμα.»
Για τις διαφορές μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, γράφει ότι είναι υπαρκτές, αλλά και οι δύο πλευρές είναι ρεαλιστικές και υπό πίεση να τις διευθετήσουν. Ως τέτοιες αναφέρει την προσωπική δυσπιστία του Ερντογάν στις αμερικανικές προθέσεις έναντι του ίδιου και της Τουρκίας, το γεγονός ότι τον παρέσυραν στην Συρία εναντίον του Άσαντ και τον εγκατέλειψαν υπέρ των Κούρδων «τρομοκρατών», τις υποψίες για αμερικανική ενθάρρυνση στην απόπειρα πραξικοπήματος και την συνεχιζόμενη αμερικανική φιλοξενία του Φετουλάχ Γκιουλέν. Τέλος, στο γεωπολιτικό επίπεδο πρόκειται για διαφορές που προέκυψαν από τις ανεξάρτητες πολιτικές του Ερντογάν για να «ενισχύσει την στρατηγική αυτονομία της Τουρκίας» και να «καταστήσει την χώρα του ως μία μεγάλη δύναμη της περιοχής»,με κορυφαία την υπόθεση του ρωσικού αντιαεροπορικού S400, για το οποίο «Ουάσιγκτον και ΄Αγκυρα συζητούν κάποιου είδους αμοιβαία αποδεκτή φόρμουλα, όπως την εγκατάστασή του στην βάση του Ιντσιρλίκ, υπό αμερικανικό έλεγχο», που θα οδηγήσει στην άρση των αμερικανικών κυρώσεων και θα αναζωογονήσει την τουρκική συμμετοχή στην παραγωγή τμημάτων του κρύφιου μαχητικού αεροπλάνου F-35 της Lockheed Martin.
Και ο Ινδός διπλωμάτης προχωρεί τονίζοντας: «Αναμφίβολα μπορεί να αναμένεται ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στον ρόλο που τόσο επιτήδεια έπαιξε στον ψυχρό πόλεμο ως εμπροσθοφυλακή της δυτικής στρατηγικής εναντίον της Ρωσίας. Τόσο περισσότερο μάλιστα αφού για πρώτη φορά στην ιστορία του το ΝΑΤΟ μπορεί να μονιμοποιήσει την παρουσία του στην Μαύρη Θάλασσα. Με την τουρκική υποστήριξη η Ουκρανία μπορεί να απωθήσει την Ρωσία με νέα αυτοπεποίθηση.
Συνολικά θα επρόκειτο για πλήρη αλλαγή του παιχνιδιού για την αμερικανική περιφερειακή διπλωματία στην δυτική και νοτιοδυτική αυλή της Ρωσίας. Είναι ενδιαφέρον ότι κατευθείαν, μετά την συνάντηση με τον Μπάϊντεν, ο Ερντογάν, σε μια συμβολική κίνηση, μεταβαίνει στον Νότιο Καύκασο για να επισκεφθεί τα εδάφη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ που η Τουρκία βοήθησε το Αζερμπαϊτζάν να κατακτήσει.
Αρκεί να λεχθεί ότι η γεωπολιτική πραγματικότητα περιοχών που περιβάλλουν την Τουρκία είναι σε σημείο καμπής. Οι ΗΠΑ έχουν επείγουσα ανάγκη να εντάξουν την Τουρκία στην στρατηγική τους για να αντιταχθούν στην Ρωσία σε ολόκληρη την περιοχή που εκτείνεται από τον Καύκασο και την Μαύρη Θάλασσα στην Ουκρανία ως την Πολωνία, πέραν της Δυτικής Ασίας. Η Τουρκία είναι εν δυνάμει ο καλύτερος συνεταίρος των αμερικανικών προσπαθειών περίφραξης της Ρωσίας και του Ιράν.
Και το σημαντικότερο: Η συνεργασία της Τουρκίας είναι κρίσιμης σημασίας για την προβολή ισχύος στην Μεσόγειο, όπου οι ΗΠΑ εγκαθιστούν νέες βάσεις τελευταία. Η Τουρκία και οι ΗΠΑ έχουν επίσης συγκλίνοντα συμφέροντα να κρατήσουν την Ρωσία έξω από την Λιβύη ( την οποία το ΝΑΤΟ οραματίζεται ως την πύλη για την μελλοντική του επέκταση στην Αφρική.)
Επίσης, Ουάσιγκτον και ΄Αγκυρα διαπραγματεύονται συμφωνία για την ανάπτυξη τουρκικού στρατού στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, για να το διατηρήσει προσιτό στις χώρες του ΝΑΤΟ και μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Ο Τούρκος υπουργός Αμύνης δήλωσε ότι η Τουρκία θα αναλάβει αυτή την αποστολή, εάν λάβει οικονομική, επιμελητειακή και πολιτική βοήθεια από τους συμμάχους της.»
Εξετάζοντας την προοπτική των τουρκικών αντιδράσεων ενώπιον του διανοιγόμενου παραδείσου ευκαιριών, ο έμπειρος Ινδός διπλωμάτης-αναλυτής γράφει ότι εσωτερικά ο Ερντογάν τελεί υπό πίεση, η δημοτικότητα του κόμματός του έχει πέσει, η οικονομία δεινοπαθεί, η λαϊκή δυσφορία είναι έκδηλη, οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. είναι σε στασιμότητα και με την Ελλάδα σε ένταση. Και συνεχίζει τονίζοντας με δικές του υπογραμμίσεις:
«Η στρατηγική του Ερντογάν θα είναι να προαγάγει την Τουρκία ως τον καλύτερο σύμμαχο των ΗΠΑ. ΄Εχει αποδείξει την προθυμία να δράσει κατά των ρωσικών συμφερόντων. Ο Ερντογάν φιλοξένησε τους ηγέτες της Γεωργίας, της Πολωνίας και της Ουκρανίας –όλους σε σύγκρουση με την Ρωσία- σε γοργή διαδοχή από τον Απρίλιο.
Ο Ερντογάν υποσχέθηκε πλήρη υποστήριξη στην αίτηση της Γεωργίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, σφράγισε ένα συμβόλαιο για πώληση αεροπλάνων-ρομπότ στην Πολωνία και διακήρυξε πλήρη υποστήριξη στην Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας. Επίσης η Τουρκία είχε ενεργό ρόλο στα γυμνάσια του ΝΑΤΟ «Σταθερός Υπερασπιστής» στην Ρουμανία, στα τέλη Μαίου.»
Και το κείμενο του σοφού Ινδού δασκάλου -πολύτιμα διδακτικό και για συνειδητούς Έλληνες έχοντες ώτα ακούειν και νουν σκέπτεσθαι- καταλήγει επί λέξει ως εξής:
«Μην κάνετε λάθος, ο Ερντογάν αγοράζει χρόνο για την παράταση της θητείας του, που λήγει το 2023. Και χρειάζεται την υποστήριξη του Μπάϊντεν. Ο Ερντογάν είναι ένας έμπειρος ηγέτης, το ίδιο και ο Μπάϊντεν. Δεν πρέπει να εκπλαγείτε αν βρουν κοινό βηματισμό παρά τις πολλές διαφωνίες μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκύρας».