Πέντε νησιά στο Νότιο Αιγαίο -η Αμοργός, η Κίμωλος, τα Κύθηρα, η Σίκινος και η Τήνος-βρίσκονται ανάμεσα στις 7 πιο απειλούμενες περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2021, όπως ανακοινώθηκε απότην EuropaNostra, εξαιτίας της απειλούμενης εγκατάστασης βιομηχανικών αιολικών.
Το Πρόγραμμα «7 Υπό Απειλή» διαχειρίζεται η EuropaNostra,ο πανευρωπαϊκός οργανισμός για την Πολιτιστική Κληρονομιά, που συγκροτείταιαπό οργανώσεις πολιτών που εργάζονται για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιά της Ευρώπης,σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Όπως αναφέρεται στο σκεπτικό τηςEuropaNostra, και τα πέντε νησιά «χαρακτηρίζονται από το “κυκλαδίτικο τοπίο”, το οποίο τους δίνει υψηλή πολιτιστική και περιβαλλοντική αξία. H αρμονική συνύπαρξη του Αιγαίου Πελάγους, με τους λόφους, τα βουνά, τους παραδοσιακούς οικισμούς, τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, δημιουργούν ένα εμβληματικό τοπίο, το οποίο αποτελεί ζωτικό κομμάτι της ελληνικής και κατ’ επέκταση της ευρωπαϊκής ταυτότητας».
«Το πολυφασματικό αυτό τοπίο βρίσκεται τώρα σε σοβαρό κίνδυνο, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ενθαρρύνει τη μετατροπή του σε βιομηχανική ζώνη με αιολικά πάρκα. Το σχέδιο είναι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε διάφορες τοποθεσίες σε κάθε νησί, συχνά δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους, προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 και ως σκηνικόπεριμετρικά από παραδοσιακά χωριά».
«Οι προτεινόμενες ανεμογεννήτριες υπερβαίνουν κατά πολύ τις πραγματικές ενεργειακές ανάγκες των νησιών και πρόκειται να παρέχουν ενέργεια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι ανεμογεννήτριες όχι μόνο θα επηρεάσουν οπτικά το τοπίο των νησιών, αλλά θα έχουν επιπτώσεις στα μορφολογικά και κλιματολογικά στοιχεία τους θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τη χλωρίδα και την πανίδα τους, όσο και τους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και του τουρισμού. Αναμφίβολα, αυτό θα μειώσει την περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία του τοπίου και θα θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση των τοπικών κοινοτήτων».
Στο σκεπτικό της EuropaNostra γίνεται μνεία στη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που καταδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει τον στόχο της Ε.Ε. για συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χωρίς περαιτέρω εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε προστατευόμενες περιοχές. Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΕΠΠ) υπέβαλε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πρόταση για τον αποκλεισμό των προστατευόμενων από τις επιτρεπόμενες περιοχές εγκατάστασης ανεμογεννητριών.
Η ΕΕΠΠ, εκπρόσωπος της EuropaNostra στην Ελλάδα, επέλεξε πέντε ενδεικτικά νησιά στο νότιο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους για να τα εντάξει στο Πρόγραμμα «7 Υπό Απειλή» .
Η ΕΕΠΠ αγωνίζεται για έναν βιώσιμο τρόπο ζωής με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 1972. Ωστόσο, στην περίπτωση του κυκλαδίτικου τοπίου που εκπροσωπείται από τα πέντε νησιά του Νοτίου Αιγαίου, η οργάνωση ζητά εναλλακτικές και ισορροπημένες λύσεις καθαρής ενέργειας, αντί των μαζικών αιολικών πάρκων, σε συνδυασμό με μια διεξοδική διαδικασία διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες και ειδικούς. Πολλές ομάδες πολιτών και Δήμοι έχουν επικοινωνήσει πρόσφατα με την οργάνωση ζητώντας συμβουλές και στήριξη.
Η χωροθέτηση των υποδομών ανανεώσιμης ενέργειας σε προστατευόμενα πολιτιστικά τοπία είναι μεταξύ των πιθανών σημείων σύγκρουσης μεταξύ της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της δράσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που προσδιορίστηκε στο πρόσφατο Πράσινο Έγγραφο της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Βάζοντας την κοινή κληρονομιά της Ευρώπης στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».
Αυτό το έγγραφο αντικατοπτρίζει την πεποίθηση ότι, στην περίπτωση τέτοιων εντάσεων, τα σενάρια κοινής ωφελείας είναι και επιθυμητά και εφικτά βάσει μιας κατάλληλης διαδικασίας διαβούλευσης με τοπικές κοινότητες και εμπειρογνώμονες της κληρονομιάς.