Η αναστολή για ένα μήνα της υποβολής αιτήσεων ασύλου ήταν μία από τις αποφάσεις που πάρθηκαν στη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ. Ωστόσο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες επισημαίνει ότι δεν υπάρχει νομική βάση για αυτή την ενέργεια.
«Πάγο» βάζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης μέσω του ΚΥΣΕΑ να αναστείλει για ένα μήνα την υποβολή των αιτήσεων ασύλου.
Απευθύνει έκκληση δε, για αυτοσυγκράτηση και αποφυγή υπέρμετρης και αδικαιολόγητης βίας και ζητά η εξέταση των αιτημάτων ασύλου να γίνεται με συντεταγμένο τρόπο.
Παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης, ότι δηλαδή η αναστολή υποβολής αιτήσεων ασύλου είναι μέτρο απολύτως αναγκαίο και εύλογο και ερείδεται στο διεθνές δίκαιο, σε ανακοίνωσή της η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ επισημαίνει ότι δεν υπάρχει νομική βάση γι’ αυτή την ενέργεια. «Ούτε η Συνθήκη του 1951 για τους πρόσφυγες, ούτε το προσφυγικό δίκαιο της ΕΕ παρέχει οποιαδήποτε νομική βάση για την αναστολή της υποδοχής αιτήσεων ασύλου» τονίζεται σχετικά.
«Σχετικά με το άρθρο 78.3 της Συνθήκης της ΕΕ, που επικαλέστηκε η κυβέρνηση, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αναφέρει ότι «αυτό επιτρέπει τη υιοθέτηση προσωρινών μέτρων από το Συμβούλιο, με πρόταση από την Κομισιόν και σε διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην περίπτωση που μία ή περισσότερες χώρες- μέλη αντιμετωπίζουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την ξαφνική εισροή πολιτών τρίτης χώρας, ενώ δεν μπορεί να αναστείλει το διεθνώς αναγνωρισμένο δικαίωμα της αίτησης ασύλου και την αρχή της μη επαναπροώθησης που επίσης τονίζεται στο δίκαιο της ΕΕ».
«Τα άτομα που εισέρχονται ακανόνιστα στο έδαφος μιας χώρας επίσης δεν πρέπει να τιμωρούνται, αν εμφανίζονται στις αρχές χωρίς καθυστέρηση για να ζητήσουν άσυλο» προσθέτει.
Έκκληση για ηρεμία και αποκλιμάκωση της έντασης
Την ίδια ώρα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες απευθύνει έκκληση για ηρεμία και αποκλιμάκωση της έντασης στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία.
Η Ύπατη Αρμοστεία παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Τουρκία και την Ελλάδα και προσφέρει την υποστήριξή της. Όπως σε κάθε τέτοια κατάσταση, είναι σημαντικό οι αρχές να απόσχουν από τη χρήση οποιουδήποτε μέτρου που θα μπορούσε να επιδεινώσει την ταλαιπωρία ευάλωτων ανθρώπων. Όλα τα κράτη έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν τα σύνορά τους και να διαχειρίζονται τις παράτυπες μετακινήσεις, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να απέχουν από τη χρήση υπερβολικής ή δυσανάλογης βίας και να διατηρούν συστήματα για τη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου με συντεταγμένο τρόπο υπογραμμίζει.
Ανάγκη για ευρωπαϊκούς πόρους και στήριξη στην Τουρκία
Ακόμη, επισημαίνει την ανάγκη για ευρωπαϊκούς πόρους και αλληλεγγύη, προκειμένου να ενισχυθεί η αντίδραση της Ελλάδας σε αυτή την κατάσταση. «Η Ελλάδα και τα άλλη κράτη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ δεν θα πρέπει να αφεθούν μόνα τους. Η συνεχής στήριξη της Ευρώπης σε πόρους, τεχνογνωσία και αλληλεγγύη, είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ανταπόκρισης της Ελλάδας» αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ την ίδια ώρα σημειώνει πως πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η διεθνής στήριξη προς την Τουρκία.
«Η διεθνής στήριξη προς την Τουρκία, η οποία ήδη φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες, όπως και προς άλλες χώρες που γειτνιάζουν με τη Συρία, θα πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί. Ενώ η κατάσταση στα δυτικά σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα και η μετακίνηση αρκετών χιλιάδων ανθρώπων προκαλούν ανησυχία, η ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται στη βορειο-δυτική Συρία και οι τεράστιες ανθρωπιστικές ανάγκες στο Idlib για περίπου 950.000 εσωτερικά εκτοπισμένους ανθρώπους, συνεχίζει να απαιτεί επείγουσα δράση» σημειώνει.
Τι υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση
Από την πλευρά της, η ελληνική πλευρά μέσω κυβερνητικών πηγών διευκρινίζει γιατί η Αθήνα αναστέλλει για ένα μήνα την υποβολή αιτήσεων ασύλου όσων μπαίνουν στη χώρα παράνομα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «από τις 27 Φεβρουαρίου η χώρα δέχεται αιφνίδια, μαζική και διογκούμενη μετακίνηση πληθυσμών υπηκόων τρίτων χωρών που συγκεντρώνονται στα ανατολικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα της χώρας. Η μετακίνηση αυτή, όπως προκύπτει απ’ όλες τις ενδείξεις, κατευθύνεται και ενθαρρύνεται από την Τουρκία, που χρησιμοποιεί τα συγκεντρωμένα άτομα ως πιόνια για να ασκήσει διπλωματική πίεση.
» Οι συνθήκες αυτές συνιστούν ενεργή, σοβαρή, εξαιρετική και ασύμμετρη απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας της χώρας, την ώρα μάλιστα που ενώ έχει καταστεί σαφές από την ελληνική κυβέρνηση ότι δεν επιτρέπεται καμία διέλευση στη χώρα από μη νόμιμες πύλες εισόδου, συνεχίζεται η απόπειρα συγκεντρωμένων πληθυσμών να εισέλθουν με τη βία σε ελληνικό έδαφος.
» Η χώρα έχει τη συνταγματική υποχρέωση να προστατεύει τα σύνορά της και να διαφυλάσσει την ακεραιότητά της, χρησιμοποιώντας όποιο μέτρο χρειαστεί. Τα ελληνικά σύνορα είναι και εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η προστασία τους διασφαλίζει τα συμφέροντα όλων των κρατών-μελών της ΕΕ. Οι έκτακτες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στα σύνορα, καθιστούν ούτως ή άλλως αδύνατη την εξέταση αιτήσεων ασύλου, διαδικασία αυστηρά εξατομικευμένη».
Κληθείσα να σχολιάσει αν η απόφαση που πάρθηκε είναι σύμφωνη με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, η ελληνική πλευρά επισημαίνει:
«Προβλέπονται από το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο προσωρινά μέτρα σε περίπτωση έκτακτων και εξαιρετικών συνθηκών. Σε κάθε περίπτωση, υπό τις παρούσες συνθήκες έχουμε τελείως βγει από το πλαίσιο της διεθνούς προστασίας των προσφύγων, που στηρίζεται σε μεμονωμένες και εξατομικευμένες αιτήσεις.
» Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για συλλογική και οργανωμένη από ξένο κράτος μετακίνηση πληθυσμών για την εξυπηρέτηση διπλωματικών στόχων κατά σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και της κοινής δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας.
» Είναι προφανές ότι κάθε κράτος έχει δικαίωμα και υποχρέωση να προστατέψει την ακεραιότητά του και η κυβέρνηση θα το τηρήσει απολύτως έως ότου αποκατασταθεί η συνήθης κατάσταση στα σύνορα της χώρας. Για τον λόγο αυτό η αναστολή υποβολής αιτήσεων ασύλου είναι μέτρο απολύτως αναγκαίο και εύλογο και ερείδεται στο διεθνές δίκαιο».