Κυβέρνηση: «Μεταναστευτικό πρόβλημα» οι πρόσφυγες. Απελάσεις – κλειστά κέντρα

836
μεταναστευτικό

Αμέσως μετά την τραγωδία στη Μόρια και λιγότερο από μια εβδομάδα μετά το ναυάγιο στις Οινούσσες και τον θανάτο του 5χρονου σε χαρτόκουτο, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι «πλέον πρόκειται για μεταναστευτικό πρόβλημα και όχι προσφυγικό».

Το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε συγκεκριμένα μέτρα, από τα οποία ξεχωρίζει η πρόβλεψη για 10.000 απελάσεις μέχρι το τέλος του 2020, η «κατασκευή κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων» και η αυστηροποίηση του πλαισίου αίτησης και χορήγησης ασύλου.

«Με βάση την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων εθνικότητας όσων εισέρχονται στη χώρα, κοινή πεποίθηση είναι ότι πλέον πρόκειται για μεταναστευτικό πρόβλημα και όχι προσφυγικό», τονίστηκε στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ενώ σε σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε από το Μαξίμου, αναφέρεται ότι η κατάσταση απαιτεί τον συνδυασμό των παρακάτω:

  • Ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων μας, ιδίως με αύξηση των περιπολιών στη θάλασσα. Ήδη την τελευταία εβδομάδα έχουν ενισχυθεί οι περιπολίες και γίνονται καθημερινά επιπλέον 23 περιπολίες στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

  • Κατασκευή κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, για όσους παράνομα εισήλθαν στη χώρα και δεν δικαιούνται άσυλο, ή η αίτησή τους απορρίπτεται.

  • Αύξηση των επιστροφών, από 1.806 στα 4,5 χρόνια της προηγούμενης διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, σε 10.000 μέχρι το τέλος του 2020.

  • Κατάρτιση λίστας «ασφαλούς χώρας», ώστε να επιστρέφονται αμέσως σε αυτή όσοι εισήλθαν παράνομα στην Ελλάδα.

  • Συνέχιση της αποσυμφόρησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με μεταφορά στην ενδοχώρα.

  • Διεθνοποίηση του προβλήματος

Γεμάτο «κόφτες» το νέο σύστημα ασύλου του Χρυσοχοΐδη

Σε συνάρτηση με τα παραπάνω, στο υπουργικό παρουσιάστηκαν πολλές από τις διατάξεις, του Σχεδίου Νόμου για την αυστηροποίηση της διαδικασία αίτησης και χορήγησης ασύλου, που προετοιμάζει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Με μια πρώτη ανάγνωση, φαίνεται ότι το νομοσχέδιο είναι γεμάτο «κόφτες» ώστε να γίνεται όλο και πιο δύσκολη η χορήγηση ασύλου.

Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων αλλάζει η σύνθεση των τριμελών επιτροπών στον 2ο βαθμό κρίσης, βγάζοντας από την εξίσωση τον εκπρόσωπο της ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, ενώ προκρίνονται οι μονομελείς επιτροπές. «Προβλέπεται για πρώτη φορά ότι σε περίπτωση που οι αλλοδαποί κατά την υποδοχή δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τους σε άλλες δομές, τεκμαίρεται ότι δεν επιθυμούν την προστασία και παραπέμπονται σε διαδικασίες επιστροφής», ενώ επίσης, «απαλείφεται το μετατραυματικό στρες ως λόγος ευαλωτότητας, ενώ αυστηροποιείται η έννοια της ευαλωτότητα».

Αναλυτικά:

  • Επιταχύνεται η διαδικασία χορήγησης (ή απόρριψης) της αίτησης ασύλου, με μείωση των βημάτων για την εξέταση των αιτήσεων, κατάργηση του τέταρτου βαθμού κρίσης, και μεταφορά της εκδίκασης των υποθέσεων στα Πρωτοδικεία με ακυρωτικό έλεγχο.

  • Διατηρούνται οι Επιτροπές Προσφυγών ως δεύτερος βαθμός κρίσης. Η απόφαση αυτή είναι συνέπεια μελέτης των στατιστικών δεδομένων τόσο της Υπηρεσίας Ασύλου, όσο και της Αρχής Προσφυγών και των Δικαστηρίων. Αλλάζουμε την σύνθεση των επιτροπών (δύο δικαστές και ένα μέλος από Ύπατη Αρμοστεία) και προβλέπουμε τρεις δικαστές.

  • Προβλέπονται μονομελείς και τριμελείς συνθέσεις διότι έχει αποδειχθεί από τα στατιστικά των δικαστηρίων ότι η μονομελής σύνθεση εκδίδει τις αποφάσεις με μεγαλύτερη ταχύτητα.

  • Προβλέπεται για πρώτη φορά ότι σε περίπτωση που οι αλλοδαποί κατά την υποδοχή δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τους σε άλλες δομές, τεκμαίρεται ότι δεν επιθυμούν την προστασία και παραπέμπονται σε διαδικασίες επιστροφής. Στόχος μας να μην μπουν καθόλου στο σύστημα όσοι εξαρχής ακόμα και πριν την καταγραφή τους δεν συμμορφώνονται.

  • Μετά την καταγραφή, εφόσον οι αιτούντες τελικά παραμένουν στο σύστημα αλλά δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς, τότε η αίτηση τους εξετάζεται με ταχύρρυθμη εξέταση εντός 3 ημερών. Και αυτό διότι συνάγεται ότι έχουν υποβάλει την αίτηση μόνο για να καθυστερήσουν την απομάκρυνσή τους. Σε κάθε περίπτωση παραβιάζουν το καθήκον συνεργασίας τους και αυτό επιφέρει συνέπειες.

  • Αλλάζει το καθεστώς κράτησης ώστε να μη χάνονται από την επιτήρηση των αρχών χιλιάδες αλλοδαποί, όπως γινόταν με την προηγούμενη διακυβέρνηση.

  • Προβλέπεται ρητά ότι η παραβίαση των όρων και κανονισμών λειτουργίας των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης έχει ως συνέπεια την διακοπή της στέγασης και ουσιαστικά την αποπομπή των αιτούντων από αυτά.

  • Μεταφέρονται οι ορισμοί της οδηγίας ως προς το τι συνιστά «μέλη οικογένειας» και απαλείφεται ο προηγούμενος ορισμός ο οποίος είχε εντάξει στην έννοια πρόσωπα που δεν προέβλεπε η Οδηγία.

  • Ευάλωτοι πλέον είναι μόνο όσοι αναφέρονται στην Οδηγία και απαλείφεται το μετατραυματικό στρές ως λόγος ευαλωτότητας ενώ αυστηροποιείται η έννοια της ευαλωτότητας.

  • Διορθώνεται ο ορισμός για το τι συνιστά τελεσιδικία και ιδίως τι συνιστά μεταγενέστερο αίτημα που δημιούργησε μέχρι σήμερα σωρεία προβλημάτων και παρελκυστικών αιτημάτων.

  • Θεσπίζονται Κλιμάκια Ταχείας Συνδρομής της Υπηρεσίας Ασύλου. Τα Κλιμάκια Ταχείας Συνδρομής αμέσως μετά την κατάταξη της αίτησης ενημερώνουν τον αιτούντα για την πιθανή πορεία της υπόθεσής του. Έτσι ο αιτών ενημερώνεται ότι η αίτηση του μπορεί να απορριφθεί πολύ γρήγορα και θα υποχρεωθεί άμεσα σε επιστροφή.

  • Μπαίνει τάξη στη διαδικασία της προκαταγραφής και της καταγραφής και προβλέπονται πλέον συνέπειες για όσους δεν συμμορφώνονται, ή για όσους δεν συνεργάζονται για να γίνει η καταγραφή τους.

  • Ρυθμίζεται το ζήτημα των ιατρικών βεβαιώσεων με την πρόβλεψη αυτές να είναι μόνο από δημόσια νοσοκομεία και δημόσιους φορείς. Ενώ παράλληλα εφαρμόζεται η νομολογία των Διοικητικών Δικαστηρίων στο άσυλο και οι ιατρικές βεβαιώσεις θα πρέπει να φέρουν πλήρη αιτιολόγηση ως προς τα ευρήματά τους.

  • Προβλέπονται ρητές προθεσμίες για την εξέταση των αιτήσεων και λαμβάνονται όλα τα αναγκαία διοικητικά μέτρα για τη στελέχωση και τη στήριξη των υπηρεσιών μας.

  • Προτείνεται «Κατάλογος ασφαλών χωρών» καταγωγής και ασφαλών τρίτων χωρών. Μία γενναία πολιτική απόφαση επιβεβλημένη από την πραγματικότητα αλλά και σε συμφωνία με την πρακτική που ακολουθούν εδώ και χρόνια όλα τα ευρωπαϊκά κράτη.

  • Προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παράσταση των αιτούντων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, από την Υπηρεσία Ασύλου μέχρι και στα δικαστήρια.

  • Προβλέπεται πως οι επιδόσεις μπορούν να γίνουν όχι μόνο στους αιτούντες αλλά και στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους που καθίστανται αυτοδικαίως και αντίκλητοι.

  • Προβλέπεται ότι η διάρκεια του δελτίου αιτούντος άσυλο είναι πλέον εννεάμηνης διάρκειας, προκειμένου να έρχονται πιο τακτικά σε επαφή με τις αρχές και να καθίσταται ακόμα πιο ευχερής ο εντοπισμός τους. Ενώ εξάλλου για πρώτη φορά συνδέεται η διάρκεια των δελτίων με την έκδοση της απόφασης και όχι με την επίδοση όπως συνέβαινε έως σήμερα.

  • Η προσφυγή στις Επιτροπές προϋποθέτει δικόγραφο με λόγους, και όχι ένα προεντυπωμένο έγγραφο που έως σήμερα χορηγείτο από την ίδια την υπηρεσία στους αιτούντες.

Οι κίνδυνοι από τα προτεινόμενα κυβερνητικά μέτρα

Υπάρχει καταρχάς η γενική αντίρρηση ως προς τη συνέχιση της λογικής του φραγμού. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η μετανάστευση δεν ανακόπτεται με τους διάφορους φραγμούς, θεσμικούς ή φυσικούς. Απλώς καθίσταται πιο επικίνδυνη πρώτα και κύρια για τους ίδιους του μετανάστες. Αυτό έχει δείξει με τραγικό τρόπο η κατάσταση και στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ και στη Μεσόγειο.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται μια πιο γενναία πολιτική. Από τη μια αντιμετώπιση των αιτιών που οδηγούν ανθρώπους να φύγουν από τις εστίες τους, όπως είναι ο πόλεμος και η φτώχεια. Από την άλλη, ασφαλής άφιξη στις χώρες προορισμού και δυνατότητες νομιμοποίησης, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι κίνδυνοι και τα προβλήματα από τις πρακτικές «παράνομης εισόδου».

Επομένως, υπάρχει το θέμα του γιατί δεν πιέζει η κυβέρνηση (όπως δεν πίεσε ούτε η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ) για μια ριζική αλλαγή στάση της πολιτικής της ΕΕ, που ούτως ή άλλως έχουν φανεί τα όρια της τρέχουσας πολιτικής.

Έπειτα υπάρχουν αντιρρήσεις ως προς τις αλλαγές στο καθεστώς ασύλου. Το άσυλο είναι ένα εξατομικευμένο δικαίωμα και άρα δεν μπορεί να «αυτοματοποιηθεί» η διαδικασία με βάση κριτήρια όπως οι «ασφαλείς χώρες». Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να κριθεί εξατομικευμένα. Ούτε συνδυάζονται με το νομικό πολιτισμό πρακτικές που αποκλείουν κάποιους από το δικαίωμα να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Το αίτημα ασύλου αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα και δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποιος προκαταβολικά από το να το υποβάλλει. Ούτε μπορούν να περιοριστούν εύκολα τα κριτήρια ευαλωτότητας.

Τέλος δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα λειτουργήσει τόσο εύκολα ο μηχανισμός «επαναπροώθησης». Η εμπειρία έχει δείξει ότι δεν είναι εύκολη η οργάνωση των σχετικών επιστροφών, μια έχουν και τεχνικές και θεσμικές πλευρές. Η λογική των κλειστών κέντρων είναι πιθανό να οδηγήσει και πάλι σε φαινόμενα συνωστισμού και συγκέντρωσης αριθμού ανθρώπων πέραν από τις δυνατότητες των υποδομών, κοντολογίς αυτό που συνηθίσαμε να λέμε καταστάσεις τύπου Μόριας.

Να μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ανθρώπους

Πολύ συχνά στη σχετική συζήτηση είναι σαν να ξεχνάμε ότι μιλάμε για ανθρώπους. Που φεύγουν από εμπόλεμες ζώνες και ζώνες οικονομικής καταστροφής. Που απλώς διεκδικούν ένα καλύτερο αύριο. Είτε μιλάμε για την Ευρώπη, είτε για τη χώρα μας, οφείλουμε αυτή την παράμετρο να μην την ξεχνάμε. Η αντιμετώπιση της προσφυγιάς και της μετανάστευσης απλώς και μόνο ως «προβλημάτων» μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε την ουσία. Σε τελική ανάλυση είμαστε μια χώρα που και από μετανάστευση και από προσφυγιά γνωρίζουμε.

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ προσθέστε το σχόλιό σας
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας