- Ενώ οι μεγάλες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες που ομολόγησαν τη συμμετοχή τους στο καρτέλ, καταλήστευαν το κράτος για δεκαετίες, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αρνείται να ζητήσει αποζημίωση
- Απάντηση-σοκ Κομισιόν σε Νίκο Χουντή (ευρωβουλευτή ΛΑΕ)
Ενώ οι μεγάλες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες ομολόγησαν ότι για δεκαετίες καταλήστευαν το ελληνικό κράτος με τη σύσταση καρτέλ,
ενώ παραγράφηκε από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού το μεγαλύτερο μέρος της ομολογημένης απάτης (1981-88 και 2001-02),
ενώ έπεσαν «στα μαλακά» με ένα αστείο πρόστιμο της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού, εταιρίες που με προκλητικό τρόπο λήστευαν το δημόσιο χρήμα (ΑΚΤΩΡ, ΑΕΓΕΚ, ΤΕΡΝΑ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ, κά),
ενώ απαλλάχθηκαν σκανδαλωδώς οι ξένες εταιρίες, όπως οι Siemens, Vinci, Hochtieff και άλλες, που επωφελήθηκαν του καρτέλ…
η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ζητήσει αποζημίωση για τη ζημιά που υπέστη το ελληνικό κράτος από την αποδεδειγμένη και ομολογημένη σύσταση καρτέλ, όπως ρητά προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγία 2014/104/ΕΕ) και βεβαιώνει η Κομισιόν με την παρούσα απάντηση, στην οποία τονίζει: «Το γεγονός ότι η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού επέβαλε πρόστιμο στις εν λόγω εταιρίες δεν εμποδίζει το ελληνικό κράτος να διεκδικήσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη».
Ταυτόχρονα, ενώ η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει, τουλάχιστον 3ετή αποκλεισμό από διαγωνισμούς, εταιριών που συμμετείχαν σε καρτέλ ή επιβολή στις εταιρίες επαρκών μέτρων για τη μη επανάληψη σχετικών παράνομων πρακτικών, αποδεικνύεται ότι, ούτε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ούτε η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν λάβει οποιοδήποτε μέτρο σε βάρος αυτών των, αφού, «έκτοτε, έχουν προκηρυχθεί δημόσια έργα (πχ, Αυτοκινητόδρομος Ε-65, Κάθετοι άξονες Εγνατίας, κά), ή βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες δημοπράτησης (πχ, επέκταση Μετρό Αθήνας), στις οποίες συμμετείχαν ή έχουν ανακηρυχθεί και ανάδοχοι, εταιρίες που συμμετείχαν στο ανωτέρω καρτέλ».
Συγκεκριμένα, σε ερώτηση που είχε καταθέσει ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας (ΛΑΕ) Νίκος Χουντής, αφού επισήμαινε απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ότι, εταιρίες που συμμετείχαν σε καρτέλ «αποκλείονται από διαγωνισμούς δημοσίων έργων για 3 τουλάχιστον έτη,… εκτός αν έχουν συνδράμει ενεργά στην έρευνα, έχουν λάβει επαρκή μέτρα για μη επανάληψη σχετικών πρακτικών, αποζημίωσαν για προκληθείσες ζημίες (πέραν του ήδη επιβληθέντος προστίμου)», υπενθύμιζε στην Κομισιόν την απόφαση της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού για τη σύσταση καρτέλ κατασκευαστικών εταιριών και την καλούσε να αποφανθεί αν «μπορεί το Ελληνικό Δημόσιο να απαιτήσει αποζημίωση για τη ζημιά που υπέστη από τις εταιρίες του καρτέλ, πέραν του ήδη επιβληθέντος προστίμου».
Η απάντηση της Κομισιόν στο ερώτημα αυτό, είναι πραγματικά κόλαφος για την κυβέρνηση:
Αφού αναφέρει ότι, «η οδηγία 2014/104/ΕΕ («οδηγία σχετικά με τις αγωγές αποζημίωσης») απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει υποστεί ζημία λόγω παράβασης του δικαίου ανταγωνισμού μπορεί να αξιώσει και να επιτύχει πλήρη αποζημίωση για την εν λόγω ζημία», καταλήγει τονίζοντας ότι, «Το γεγονός ότι η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού επέβαλε πρόστιμο στις εν λόγω εταιρείες δεν εμποδίζει το ελληνικό κράτος να διεκδικήσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη»!!!».
Στο ερώτημα του Νίκου Χουντή, γιατί δεν υπήρξε, όπως προβλέπει η νομοθεσία, 3ετής αποκλεισμός από διαγωνισμούς ή αν υπήρξαν άλλα «επαρκή μέτρα» προκειμένου για τη μη επανάληψη σχετικών πρακτικών, η Επίτροπος Ανταγωνισμού κ. Vestager «δείχνει» την ελληνική κυβέρνηση, τονίζοντας: «Το άρθρο 57 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ («οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις») επιτρέπει σε μια εταιρεία να αποδείξει ότι έχει λάβει μέτρα για να διασφαλίσει την αξιοπιστία της και να αποφύγει πιθανό αποκλεισμό από τη διαδικασία ανάθεσης. Η τελική απόφαση επί του θέματος ανήκει στην αναθέτουσα αρχή (σ.σ: ελληνική κυβέρνηση)».
Η πλήρης ερώτηση και απάντηση έχουν ως εξής:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-006119/2018 προς την Επιτροπή
Άρθρο 130 του Κανονισμού
Nikolaos Chountis (GUE/NGL)
Θέμα: Καρτέλ κατασκευαστικών εταιριών στην Ελλάδα και απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ
Με απόφαση του ΔΕΕ εταιρίες που συμμετείχαν σε καρτέλ αποκλείονται από διαγωνισμούς δημοσίων έργων για 3 τουλάχιστον έτη, από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης Δικαστηρίου ή Επιτροπής Ανταγωνισμού, εκτός αν έχουν συνδράμει ενεργά στην έρευνα, έχουν λάβει επαρκή μέτρα για μη επανάληψη σχετικών πρακτικών, αποζημίωσαν για προκληθείσες ζημίες (πέραν του ήδη επιβληθέντος προστίμου), κ.λπ.
Έχοντας υπόψη ότι,
– τον Σεπτέμβριο 2017 η ΕΕΑ εξέδωσε απόφαση σε βάρος κατασκευαστικών εταιριών , για συμμετοχή σε καρτέλ και επιδικάστηκαν «αναλογικά» πρόστιμα,
– έκτοτε όμως, έχουν προκηρυχθεί δημόσια έργα (π.χ. αυτοκινητόδρομος Ε-65, κάθετοι άξονες Εγνατίας, κ.ά.), ή βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες δημοπράτησης (π.χ. επέκταση Μετρό Αθήνας), στις οποίες συμμετείχαν ή έχουν ανακηρυχθεί και ανάδοχοι, εταιρίες που συμμετείχαν στο ανωτέρω καρτέλ·
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Μπορεί να βεβαιώσει ότι οι εταιρίες αυτές έχουν προσκομίσει τα «ελαφρυντικά στοιχεία» που προβλέπονται στο άρθρο 57 παράγραφος 6 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ;
- Με βάση την ανωτέρω απόφαση του ΔΕΕ, μπορεί το Ελληνικό Δημόσιο να απαιτήσει αποζημίωση για τη ζημιά που υπέστη από τις εταιρίες του καρτέλ, πέραν του ήδη επιβληθέντος προστίμου; Υπάρχει σχετική διεκδίκηση;
- Εταιρίες που δεν παραδέχθηκαν τη συμμετοχή τους στο καρτέλ, αλλά εκκρεμεί η σχετική απόφαση της ΕΕΑ (π.χ. SIEMENS, VINCI, HOCHTIEFF, κ.ά.), μπορούν να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων; Πότε αναμένεται η οριστική απόφαση της ΕΕΑ;
E-006119/2018
Απάντηση της κ. Vestager
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Το άρθρο 57 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ («οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις»)[1] επιτρέπει σε μια εταιρεία να αποδείξει ότι έχει λάβει μέτρα για να διασφαλίσει την αξιοπιστία της και να αποφύγει πιθανό αποκλεισμό από τη διαδικασία ανάθεσης. Η τελική απόφαση επί του θέματος ανήκει στην αναθέτουσα αρχή. Η οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις παρέχει στα κράτη μέλη τη διακριτική ευχέρεια να καθορίζουν τους όρους αξιολόγησης των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων. Κατά συνέπεια, το ζήτημα του κατά πόσον οι εν λόγω εταιρείες παρείχαν τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία και με ποιον τρόπο αξιολογήθηκαν αυτά, δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Επιτροπής.
Η οδηγία 2014/104/ΕΕ («οδηγία σχετικά με τις αγωγές αποζημίωσης»)[2] έχει μεταφερθεί στην Ελλάδα. Η οδηγία απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει υποστεί ζημία λόγω παράβασης του δικαίου ανταγωνισμού μπορεί να αξιώσει και να επιτύχει πλήρη αποζημίωση για την εν λόγω ζημία. Οι αγωγές αποζημίωσης αποτελούν ένα μόνο στοιχείο ενός αποτελεσματικού συστήματος επιβολής του δικαίου ανταγωνισμού και συμπληρώνονται από αποφάσεις δημόσιων φορέων περί επιβολής της νομοθεσίας. Το γεγονός ότι η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού επέβαλε πρόστιμο στις εν λόγω εταιρείες δεν εμποδίζει το ελληνικό κράτος να διεκδικήσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη.
Σύμφωνα με το άρθρο 57 παράγραφος 4 στοιχείο δ) της οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις, εάν υπάρχουν επαρκώς αξιόπιστες ενδείξεις ότι μια εταιρεία μετείχε σε παράνομη συμφωνία με άλλες εταιρείες με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού κατά τη διαδικασία ανάθεσης, εναπόκειται στην αναθέτουσα αρχή να αποφασίσει αν η εν λόγω εταιρεία μπορεί να συμμετάσχει στη διαδικασία ανάθεσης ή όχι, εκτός εάν υπάρχει πιθανή προηγούμενη απόφαση αποκλεισμού της εταιρείας από οποιαδήποτε διαδικασία σύναψης σύμβασης για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η ερώτηση που αφορά το χρονοδιάγραμμα της τελικής απόφασης για τις εταιρείες δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Επιτροπής και θα πρέπει να υποβληθεί απευθείας στην Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Το Γραφείο Τύπου
[1] Οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων και την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (ΕΕ L 94 της 28.3.2014, σ. 65-242).
[2] Οδηγία 2014/104/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2014, σχετικά με ορισμένους κανόνες που διέπουν τις αγωγές αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου για παραβάσεις των διατάξεων του δικαίου ανταγωνισμού των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 349 της 5.12.2014, σ. 1-19).