Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην οικονομία μας δεν είναι κρίση, είναι χειραγώγηση: οι επιθέσεις αυτές συνδέονται με το εξωτερικό. Οι δύσκολες μέρες θα περάσουν”. Αυτό διακήρυξε ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν σε ομιλία του χθες Πέμπτη, επαναλαμβάνοντας την αντίθεσή του στην αύξηση των επιτοκίων, την οποία ο ίδιος θεωρεί (αντίθετα από τα οικονομικά εγχειρίδια) ως αιτία και όχι ως τρόπο χαλιναγώγησης του πληθωρισμού. “Και ποιος πληρώνει το τίμημα; Ο λαός!” κατέληξε χαρακτηριστικά.
Οι αγορές αντέδρασαν με τη συνήθη νευρικότητα που τις καταλαμβάνει κάθε φορά που ο Ερντογάν τοποθετείται για οικονομικά ζητήματα – και η ισοτιμία της λίρας υποχώρησε κατά περίπου 2%.
Ωστόσο, λίγες ώρες αργότερα, η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε την αύξηση του επιτοκίου αναφοράς κατά 625 μονάδες βάσης, ήτοι από το 17,75% στο 24%, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της λίρας κατά 3%, αφού πρώτα η εκτίναξη έφτασε μέχρι και το 5%.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση του κόστους δανεισμού κατά την 15ετή παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία – και πάντως υπερδιπλάσια σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Bloomberg για αύξηση των επιτοκίων κατά 3,25%.
Οι αναλυτές βάλθηκαν να αναρωτιούνται αν η κεντρική τράπεζα έχει πραγματικά αποδεσμευτεί από τις υποδείξεις του Τούρκου προέδρου και αν είναι σε θέση να συνεχίσει με αντίστοιχα βήματα στο μέλλον.
Η επικρατούσα άποψη είναι ότι η χθεσινή περιστολή της νομισματικής πολιτικής αποτελεί “κίνηση-άπαξ” και ότι η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας δεν είναι δεδομένη, όσο ο Ερντογάν εξακολουθεί να τοποθετείται δημοσίως εξαπολύοντας μύδρους κατά του “λόμπι των επιτοκίων”.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι πάνω από όλα “πολιτικόν ζώον”. Η αποδυνάμωση της λίρας έχει ήδη κοστίσει στη δημοτικότητα του, η οποία, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Metropoll, υποχώρησε τον Αύγουστο στο 44,5%, όταν μόλις τον Ιούνιο ο Ερντογάν εξασφάλισε την επανεκλογή του με 52,6%. Η προ πολλού αναγκαία για τη σταθεροποίηση του νομίσματος αύξηση των επιτοκίων ασφαλώς είχε τη σιωπηρή του έγκριση. Όμως, για τον ίδιο είναι αναγκαίο να τοποθετείται δημοσίως περί του αντιθέτου, αφενός για να μην παραδεχθεί μία ταπεινωτική στροφή 180 μοιρών και αφετέρου για να αποστασιοποιηθεί ρητορικά από τις επιπτώσεις της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής.
Ο λαός πράγματι “θα πληρώσει το τίμημα”, αλλά ο Ερντογάν δεν θα έχει σχέση με αυτό…
Από την άλλη πλευρά, η διαιώνιση της διγλωσσίας χρησιμεύει ως επιχείρημα απέναντι σε όσους αμφισβητούν τη δυνατότητα της κεντρικής τράπεζας να είναι πραγματικά ανεξάρτητη στο καθεστώς Ερντογάν.
Και αυτό ακριβώς έπραξε σήμερα Πέμπτη ο προεδρικός γαμπρός και “τσάρος της τουρκικής οικονομίας” Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
“Με την τελευταία αυτή απόφαση η συζήτηση περί της ανεξαρτησίας της κεντρικής Τράπεζας λήγει και εφεξής δεν έχει κανένα νόημα. Η συζήτηση αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί κακοπροαίρετη και πάντως οι διαδόσεις αυτού του είδους δεν έχουν κανένα απόηχο στις διεθνείς αγορές” διακήρυξε ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών μιλώντας στην φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah.
Πρόσθεσε δε ότι μετά το σήμα της κεντρικής τράπεζας πως θα πράξει ό,τι χρειάζεται για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, το κυριότερο θέμα είναι πλέον η ανακοίνωση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος της επόμενης τριετίας, που στόχο θα έχει την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης με μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το 2%.
Ο ίδιος έκανε λόγο για “ισχυρό συντονισμό της νομισματικής με τη δημοσιονομική πολιτική” και εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι ρεαλιστικοί μακροοικονομικοί στόχοι του μεσοπρόθεσμου προγράμματος θα εξασφαλίσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Επανερχόμενος σήμερα ενώπιον κομματικού ακροατηρίου, ο Ερντογάν κατήγγειλε εκ των υστέρων την απόφαση της κεντρικής τράπεζας δηλώνοντας χαρακτηριστικά: “Ορίστε η ανεξαρτησία σας. Θα δούμε τώρα ποια θα είναι τα αποτελέσματα αυτής της ανεξαρτησίας. Αυτή είναι και η περίοδος της υπομονής μου, η οποία έχει και όρια”.
