Μόνο ο τουρισμός που συμβάλλει στη βελτίωση της ευημερίας του τοπικού πληθυσμού, στην αξιοπρέπεια των εργαζομένων, στην περιβαλλοντική προστασία καθώς και στην εξάλειψη της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων και της φτώχειας, είναι μια ουσιαστική επιλογή για βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο τουρισμός που καταστρέφει ή έστω εξαντλεί απερίσκεπτα τους φυσικούς πόρους ,οδηγεί σε μαρασμό τον πρωτογενή τομέα και τις μικρές επιχειρήσεις (κυρίως εστίασης-διασκέδασης) με την αδηφάγο λογική του όλα μέσα ,πριονίζει τα πόδια του και πολύ σύντομα θα το βρει μπροστά του.
Για το Ελληνικό Δίκτυο: Δημήτρης Βαγγέλης
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού γιορτάζεται από το 1970 και κάθε χρόνο στις 27 Σεπτεμβρίου. Oφετινός εορτασμός είναι αφιερωμένος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμoύ στην καινοτομία και στον ψηφιακό μετασχηματισμό.Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece θεωρεί ότι η «καινοτομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός» πραγματοποιείται ήδη και με μεγάλη ένταση από τους μεγάλους παίχτες στη βιομηχανία του τουρισμού και τα on line ταξιδιωτικά γραφεία, και είναι ένας από τους παράγοντες – όχι ο μοναδικός – που έχει εκτινάξει άναρχα τους ρυθμούς ανάπτυξης. Μια άναρχη τουριστική ανάπτυξη, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρά κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά και αντιδράσεις, σε πόλεις και περιοχές του πλανήτη και που περιγράφεται με τον όρο υπερτουρισμός/ overtourism. Το 2016 «1.235 εκατομμύρια ταξιδιώτες διέσχισαν τα διεθνή σύνορα σε ένα μόνο έτος. Μέχρι το 2030, τα 1,2 δισεκατομμύρια τουρίστες θα φτάσουν τα 1,8 δισεκατομμύρια.». Η παγκόσμια αύξηση του τουρισμού κατά 7% το 2017 και η προβλεπόμενη 5% για το 2018 “υποχρεώνει” τους διεθνείς οργανισμούς, τις εθνικές κυβερνήσεις, την ίδια την τουριστική βιομηχανία, τα Πανεπιστήμια, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα, τους αγρότες, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να πάρουν μέτρα αντιμετώπισης πολλών και σοβαρών προβλημάτων που έχουν σχέση με την κλιματική αλλαγή, τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, την τοπική οικονομία και κοινωνία .Η Ελλάδα το έτος 1990 είχε 2,6 εκατ. τουρίστες, το 2010 ο αριθμός είχε ανέλθει στα 15 εκατ. και το 2018 προβλέπεται να φθάσει τα 32 εκατ. Η Σαντορίνη, η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Ρόδος η Κως η Μύκονος είναι τουριστικοί “μαγνήτες” στη χώρα μας, ενώ υπάρχουν και άλλοι προορισμοί και θέματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν το τουριστικό ειδικό ενδιαφέρον. Επισημαίνουμε τη δυσφορία και τις αντιδράσειτου τύπου «Tourists go home», που καταγράφονται σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Βενετία κ.ά., που μπορεί να εξελιχθούν σε εθνικιστικές και τοπικές περιχαρακώσεις, αν δεν αναγνωριστούν τα προβλήματα του υπερτουρισμού και δεν εφαρμοστούν πολιτικές και στρατηγικές για την αντιμετώπισή του. Ο υπερτουρισμός και ιδιαίτερα ο βιομηχανικός τουρισμός (κρουαζιέρας κ.ά), συχνά συνδυάζεται με φοροδιαφυγή και μαύρη εργασία, δημιουργεί τοπικά και κοινωνικά προβλήματα αλλά και δυσαρεστημένους επισκέπτες, οι οποίοι μακροπρόθεσμα γίνονται κακοί πρεσβευτές στη χώρα τους όταν επιστρέψουν.Δεν είναι τυχαίο ότι την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού πραγματοποιείται παγκόσμια συνάντηση στην Ουάσιγκτον με θέμα «Overtourism: Seeking Solutions» με διοργανωτή το InternationalInstitute of Tourism Studies του Πανεπιστημίου George Washingto
Προφανώς δεν είμαστε Λουδίτες, το αντίθετο μάλιστα. Θεωρούμε ότι οι εφαρμογές των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών είναι απαραίτητες για την χάραξη μιας εθνικής, περιφερειακής, τοπικής ή και κλαδικής στρατηγικής για έναν αειφόρο και ποικιλόμορφο τουρισμό που θα σέβεται το περιβάλλον, τα εργασιακά δικαιώματα και τις κοινωνίες, που θα ενισχύει παράλληλα την τοπική οικονομία. Δυστυχώς δεν είναι αυτή η κυρίαρχη τάση στον τουρισμό.Σύμφωνα με τη Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμού, που την υπογράφουν 30 συμμετέχοντες από την κοινωνία των πολιτών, από 19 χώρες από την Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη και την Λατινική Αμερική, εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων – μεταξύ αυτών και οι ΦτΦ -, κινήματα πολιτών και ακαδημαϊκός κόσμος «το σημερινό κυρίαρχο τουριστικό μοντέλο δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει την απαραίτητη μεταρρύθμιση του κόσμου μας που προβλέπεται από την Ατζέντα 2030. Αντίθετα, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, εκμεταλλεύεται ανθρώπους, βλάπτει τις κοινωνίες, παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και υποβαθμίζει το περιβάλλον. Η μεταρρύθμιση του κόσμου μας δεν είναι εφικτή χωρίς μεταρρύθμιση του τουρισμού » (Μάρτιος 2017).Η θέση των ΦτΦ είναι ότι όσοι πολιτικοί, οικονομικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες αμφισβητούν το κυρίαρχο μοντέλο του τουρισμού και εμπνέονται από τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης, τους 17 Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, οφείλουν να συνεργαστούν σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό αλλά και κλαδικό επίπεδο, να αξιοποιήσουν ως βάση για συζήτηση και συντονισμού τη Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμού και να επεξεργαστούν μια νέα πολιτική αποσυμφόρησης, τουριστικής ποικιλομορφίας, αξιοποιώντας τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.Ας αξιοποιήσουμε την καινοτομία, την ψηφιακή εργασία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την «4η βιομηχανική επανάσταση» (τεχνητή νοημοσύνη και τον αυτοματισμό) και ας συνεργαστούμε για έναν ποικιλόμορφο «Τουρισμό που δεν θα πληγώνει» το περιβάλλον και την κοινωνία, για ένα τουρισμό που θα επιμορφώνει, θα ψυχαγωγεί, θα καλλιεργεί τη γνωριμία, την αλληλεγγύη και το σεβασμό διαφορετικών λαών και πολιτισμών και θα συμβάλει στη συνεργασία και την ευημερία, ιδιαίτερα των περιοχών εκείνων και των κοινωνικών ομάδων που πλήττονται από την ανεργία και τη φτώχεια.
Ιδιαίτερα για τη χώρα μας, λόγω του κλίματος, της ποικιλομορφίας της φύσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς κ.ά. υπάρχουν οι δυνατότητες ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού όπως π.χ. ο Ιαματικός, ο Περιηγητικός, ο Συνεδριακός, ο Θρησκευτικός, η Ψυχαγωγία και ο αθλητισμός στη φύση, της Νεολαίας, των Ατόμων με Ειδικές ανάγκες, της Επιμόρφωσης, των Ειδικών φεστιβάλ τέχνης και εκθέσεων .Τα νέα θέματα, σε συνδυασμό με την οργάνωση και το συντονισμό στον κλάδο του τουρισμού, την προβολή, τη βελτίωση των υποδομών και την εκπαίδευση των εμπλεκομένων, μπορούν να αναδείξουν νέους προορισμούς, να προσελκύσουν τουρίστες σε περιοχές που δεν είναι παραφορτωμένες και να εξασφαλίσουν επισκέψεις καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους.
*Ο Δημήτρης Βαγγέλης είναι ιδρυτικό μέλος και εκλεγμένο μέλος του πρώτου Δ.Σ του Ελληνικού Δικτύου.
