«Η οικογένεια Μητσοτάκη είναι φίλοι μας»
Αποκαλύψεις για συζητήσεις πίσω από κλειστές πόρτες μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας έκανε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με αφορμή το πρόσφατο επεισόδιο με τον Νίκο Δένδια.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στη συνάντηση που έγινε στην Γενεύη, στην οποία η Τουρκία φέρεται να έθεσε στο τραπέζι θέματα τα οποία θεωρούνται «κόκκινη» γραμμή από την ελληνική κυβέρνηση, όμως σύμφωνα με τον Τσαβούσογλου η απάντηση του Δένδια δεν ήταν αρνητική, αλλά πως δεν θα τα συζητήσουν… ακόμα, διότι όπως λέει η κοινή γνώμη δεν είναι έτοιμη.
«Υπήρξε μια διμερής συνάντηση στη Γενεύη. Ο Δένδιας είπε τότε ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να συζητήσει αυτά τα θέματα. Του είπα, ‘πρέπει να το δούμε αυτό, ναι καταλαβαίνω, δεν είστε τόσο άνετοι και δεν έχετε την ίδια αυτοπεποίθηση που έχουμε εμείς όσον αφορά την κοινή γνώμη. Και η δική μας κοινή γνώμη είναι φυσικά ευαίσθητη. Αλλά η δική σας κατάσταση είναι λίγο πιο δύσκολη. Ας μην το καθυστερήσουμε πολύ’ είπα», είπε χαρακτηριστικά ο Τσαβούσογλου.
Το μεγάλο ερώτημα είναι το τί ακριβώς θέματα συζήτησαν τότε, καθώς αποκαλύπτεται πως είχε δίκιο ο θεωρητικός της εξωτερικής πολιτικής του Κώστα Καραμανλή, Γιάννης Βαληνάκης, ο οποίος δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη διεξάγει μυστική διπλωματία.
Παράλληλα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στο θέμα της παρενόχλησης του γαλλικού ερευνητικού πλοίο μέσα στην ελληνική ΑΟΖ, όπου γι’ ακόμη μία φορά υποστήριξε πως η περιοχή αυτή ανήκει στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, αμφισβητώντας την ελληνοαιγυπτική αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Όσα είπε ο Τσαβούσογλου
«Οι συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν σε μια εξαιρετικά ειλικρινή ατμόσφαιρα. Όπως δήλωσε κι ο πρόεδρός μας, η συνομιλία κατά την υποδοχή του στο προεδρικό μέγαρο ήταν ειλικρινής. Το να είμαστε ειλικρινείς, δεν σημαίνει ότι δεν εκφράζουμε τις απόψεις μας. Μιλήσαμε για το τί μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον. Στην οικονομία, για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Συμφωνούσαμε πάντα σε ένα ζήτημα και συμφωνούμε ξανά. Είναι προφανές εδώ και χρόνια ότι δεν μπορούμε να λύσουμε τα άλυτα προβλήματα με μία ή μερικές συνομιλίες. Συμφωνήσαμε να επικεντρωθούμε στην επίλυση των δύσκολων ζητημάτων με σταδιακά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Ως αποτέλεσμα, ξεκίνησε ένας νέος διάλογος. Αυτή η πρώτη συνάντηση δεν ήταν εύκολη. Αλλά διεξήχθη σε πιο θετική ατμόσφαιρα από ό,τι περιμέναμε. Εξάλλου και οι πολιτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο υπουργείων στην Αθήνα ήταν θετικές.
Όσον αφορά στη συνέντευξη Τύπου, η ελληνική πλευρά μας είπε ότι δεν θα έκαναν δηλώσεις για να μην προκληθούν αντιπαραθέσεις και ότι περίμεναν την ίδια προσέγγιση κι από εμάς. Τους είπα ότι φυσικά πρέπει να λύσουμε τις διαφορές απόψεών μας εποικοδομητικά και χωρίς αλληλοκατηγορίες. Οι δηλώσεις που έκανα ως οικοδεσπότης ήταν πολύ εποικοδομητικές.
Αλλά η ελληνική αντιπροσωπεία και ο Δένδιας δεν ήταν ειλικρινείς. Για παράδειγμα, στο θέμα των επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησε έρευνα. Πρόσφατα έριξαν στη θάλασσα 7 Αφρικανούς με πλαστικές χειροπέδες, 3 εκ των οποίων πέθαναν. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, είναι προσωπικός μου φίλος. Και συνεργάτης μου επίσης. Δεν συμπεριφέρθηκαν ειλικρινά. Αυτό είναι που με λύπησε. Διαφορετικά, έχουμε απάντηση σε ό,τι λένε. Δεν φοβόμαστε.
Χρησιμοποίησαν όλα όσα λένε εναντίον της Τουρκίας σε αυτή τη συνέντευξη Τύπου. Αυτό είναι το δεύτερο περιστατικό. Το πρώτο ήταν το Σεπτέμβριο του 2019 στη Νέα Υόρκη όταν ο πρόεδρός μας στη συνάντηση με τον Μητσοτάκη έφερε στην ατζέντα όλα τα θέματα που διαφωνούμε. Ο πρόεδρός μας υπέβαλε την εξής πρόταση ‘έλα, ας αφήσουμε τους δύο υπουργούς Εξωτερικών να δουλέψουν πάνω στα προβλήματα των δύο πλευρών και να υποβάλουν τις προτάσεις τους’.
Υπήρξε μια διμερής συνάντηση στη Γενεύη. Ο Δένδιας είπε τότε ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να συζητήσει αυτά τα θέματα. Του είπα, ‘πρέπει να το δούμε αυτό, ναι καταλαβαίνω, δεν είστε τόσο άνετοι και δεν έχετε την ίδια αυτοπεποίθηση που έχουμε εμείς όσον αφορά την κοινή γνώμη. Και η δική μας κοινή γνώμη είναι φυσικά ευαίσθητη. Αλλά η δική σας κατάσταση είναι λίγο πιο δύσκολη. Ας μην το καθυστερήσουμε πολύ’ είπα.
Εάν είχε γίνει, θα είχαμε αποφύγει πολλές από τις εντάσεις που βιώσαμε. Εμείς παρόλα αυτά, κλείνοντας το θέμα της συνέντευξης τύπου εκείνη την ημέρα, είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε, προκειμένου να λύσουμε όλα τα ζητήματα χωρίς προϋποθέσεις, να πιάσουμε τη λίστα με τις προτεραιότητες και να λύσουμε και όλα τα υπόλοιπα ζητήματα. Είμαστε ειλικρινείς σε αυτό το θέμα.
Συμφωνήσαμε σε έναν οδικό χάρτη στη συνάντηση με τον πρόεδρό μας. Ο Δένδιας θα με προσκαλέσει στην Αθήνα. Μετά τη συνάντησή μας, θα κανονίσουμε και συνάντηση του προέδρου με τον Έλληνα πρωθυπουργό Μητσοτάκη. Θα αποφασίσουμε για αυτό αργότερα. Ο πρόεδρός μας είπε, ‘είμαι πάντα έτοιμος να συναντηθώ με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη».
Στο θέμα του γαλλικού ερευνητικού σκάφους νότια της Κρήτης, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου καταλόγισε «κακή» πρόθεση στην Ελλάδα. «Ο πρόεδρος μας έχει σχέσεις με την οικογένεια Μητσοτάκη. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών και ο δήμαρχος Μπακογιάννης είναι φίλοι μας.
Άλλη μια ένδειξη ότι δεν είχαν καλές προθέσεις ήταν ότι την επόμενη μέρα (της επίσκεψης Δένδια στην Άγκυρα), το γαλλικό ερευνητικό πλοίο προσπάθησε να εισέλθει στην υφαλοκρηπίδα μας υπό τη συνοδεία μίας ελληνικής φρεγάτας. Εάν αυτό το πλοίο είχε ζητήσει την άδειά μας να κάνει επιστημονική έρευνα στην υφαλοκρηπίδα μας, θα απαντούσαμε θετικά. Όπως και τα πλοία μας μπορούν να διεξάγουν επιστημονικές έρευνες αλλού. Δεν είμαστε μια χώρα κλειστή σε τέτοια θέματα. Αρκεί να σέβονται την υφαλοκρηπίδα μας. Δυστυχώς δεν υπήρχε καλή πρόθεση.
Δεν ανταγωνιζόμαστε με χώρες στη διπλωματία. Εκφράζουμε το όραμά μας και ασκούμε την πολιτική μας στη βάση αυτής της κατεύθυνσης. Επειδή η τάδε χώρα πήγε και συναντήθηκε με κάποιους, δεν έχουμε το κόμπλεξ να πάμε κι εμείς.
Το ίδιο ισχύει και στο θέμα της συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία μεταξύ δύο χωρών. Οι χώρες μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε άλλους ή να τα αγοράσουν από οποιαδήποτε πηγή. Η Γαλλία πουλά τα πολεμικά της αεροπλάνα στην Ελλάδα. Αυτό είπα στον Δένδια εκείνη την ημέρα. Αναφέρει ως δικαιολογία ότι υπάρχει απειλή και γι’ αυτό εξοπλίζονται τα νησιά. Μαζί θα λύσουμε τα προβλήματά μας. Ό,τι και να αγοράζει η Ελλάδα, δεν θα της είναι χρήσιμο. Μπορούν να δημιουργήσουν τριπλούς και τετραπλούς μηχανισμούς μεταξύ τους. Κι εμείς το κάνουμε, για τη σταθερότητα στον Καύκασο και τα Βαλκάνια».
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ επανέλαβε ότι τίποτα στην ανατολική Μεσόγειο δεν γίνεται και δεν θα γίνει χωρίς την άδεια της Άγκυρας.
«Ένα από τα βήματα που κάναμε στην ανατολική Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια, ήταν να ξεκινήσουμε γεωτρήσεις το 2018. Θεωρούν ότι αποφασίσαμε να κατεβάσουμε τα πλοία μας στην ανατολική Μεσόγειο μέσα σε μια μέρα. Έτσι το αντιλαμβάνεται η Ελλάδα. Από το 2001, τόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά όσο και η Ελλάδα με διμερείς και τριμερείς συμφωνίες δημιουργούσαν διάφορα μπλοκ (συσχετισμούς). Τους είπαμε ότι δεν θα ωφελήσει πουθενά, αν η Τουρκία δεν συμμετέχει σε οποιαδήποτε πλατφόρμα στήνεται στην ανατολική Μεσόγειο και το αποδείξαμε με τις ενέργειές μας στο πεδίο της μάχης. Είμαστε υπέρ της δίκαιης κατανομής. Όποια πλατφόρμα και να δημιουργείτε, εάν υπάρχουν υδρογονάνθρακες σε αυτές τις περιοχές, όλοι θα πρέπει να λάβουν την άδειά μας για να ενεργήσουν στην περιοχή.
Δεν μπορούν να το κάνουν τίποτα στην πράξη ό,τι και να λένε στο τραπέζι. Εμείς λέμε ας τα συζητήσουμε αυτά ξεχωριστά, ας γίνει μία πολυμερής διάσκεψη, μπορούμε να συνεργαστούμε με άλλες χώρες. Δεν εποφθαλμιούμε τα δικαιώματα κανενός».
Η Ελλάδα βαφτίζει τις φανταστικές της αξιώσεις διεθνές δίκαιο, είπε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, κάνοντας πάλι λόγο για μαξιμαλιστική στάση της Αθήνας.
«Υπάρχει ο επονομαζόμενος χάρτης της Σεβίλλης, τον οποίο η Ελλάδα ονομάζει διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με αυτόν τον χάρτη, η Τουρκία θα αναπνέει στον Κόλπο της Αττάλειας, αλλά δεν θα μπορεί να πάει πουθενά στο Αιγαίο. Απαιτεί μια θαλάσσια ζώνη 40 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων για το Καστελόριζο, ακριβώς απέναντι από το Κας. Όταν το αναφέρουμε, λένε ‘ενεργείτε κατά του διεθνούς δικαίου’. Ποιο δικαστήριο θα παράσχει θαλάσσια ζώνη σε ένα τέτοιο νησί;
Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο ούτε στη συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας, ούτε Γαλλίας-Αγγλίας, ούτε Λιβύης με άλλες μεσογειακές χώρες, ούτε Ουκρανίας και Ρουμανίας. Η Ελλάδα έχει μια μαξιμαλιστική προσέγγιση στο θέμα αυτό. Το Δικαστήριο της ΕΕ έχει αποφανθεί ότι η ΕΕ δεν έχει δικαιοδοσία ως προς αυτό, ειδικά στην υπόθεση για τη θαλάσσια δικαιοδοσία μεταξύ Σλοβενίας-Κροατίας. Τα σχόλια ή οι επικρίσεις της ΕΕ δεν έχουν καμία ισχύ.
Αυτό ονομάζει η Ελλάδα διεθνές δίκαιο. Βαφτίζει τις φανταστικές της αξιώσεις διεθνές δίκαιο. Το διεθνές δίκαιο δεν ερμηνεύεται αυθαίρετα».
«Στη δυτική Θράκη, λέει, ‘αυτοί είναι Μουσουλμάνοι, όχι Τούρκοι’. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Λέμε ότι τα νησιά πρέπει να είναι αφοπλισμένα σύμφωνα με τη Λωζάνη. ‘Υπάρχει απειλή’, απαντάει. Όταν αναφέρεστε στο διεθνές δίκαιο, θα πρέπει καταρχήν να είστε σοβαροί», συνέστησε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Λίγες ημέρες πριν την πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη, ο Τούρκος ΥΠΕΞ επιμένει στην ίδια αδιάλλακτη στάση των 2 κρατών.
«Δεν πρόκειται να υπάρξει διαπραγμάτευση για ομοσπονδία στην Κύπρο. Η θέση της Τουρκίας και της ΤΔΒΚ είναι κοινή. Αυτή είναι εθνική υπόθεση. Τώρα πρέπει να εξετάσουμε άλλες επιλογές. Μέχρι σήμερα, δεν υπήρξε πολιτική ισότητα, οι διαπραγματεύσεις πρέπει να διεξαχθούν στο πλαίσιο της κυριαρχικής ισότητας. Η άτυπη συνάντηση 5+1 στον ΟΗΕ ήταν δική μας πρόταση. Σκοπός αυτής της διάσκεψης είναι να συζητήσουμε για το τί πρέπει να διαπραγματευτούμε.
Πρέπει να δούμε αν υπάρχει κοινό έδαφος ή όχι. Εάν υπάρχει, πρέπει να καθορίσουμε το πλαίσιο και τις αρχές αυτής της διαπραγμάτευσης. Η Τουρκική Δημοκρατία και η ΤΔΒΚ θα επιδείξουν μία εποικοδομητική στάση εκεί. Θα εξηγήσουμε γιατί απορρίπτεται η ομοσπονδία. Διαπραγματευόμαστε εδώ και 53 χρόνια. Αν η ελληνική πλευρά δεν αποδεχθεί την πολιτική ισότητα, δεν χρειάζεται να χάνουμε χρόνο με την ομοσπονδία. Πρέπει να διαπραγματευτούμε για λύση δύο κρατών».
Το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis έχει αποσυρθεί για συντήρηση, σύμφωνα με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αφήνοντας παράλληλα να εννοηθεί ότι η Τουρκία θέλει να δείξει καλή θέληση για διαπραγματεύσεις.
«Από όσο γνωρίζω, το Oruc Reis αποσύρθηκε για εξάμηνη συντήρηση, σύμφωνα με τις πληροφορίες από το υπουργείο Ενέργειας. Όπου χρειάζεται γίνονται έρευνες και τα στοιχεία, που συλλέγονται μετά το τέλος των ερευνών, εξετάζονται λεπτομερώς και στη συνέχεια, εάν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για ύπαρξη υδρογονανθράκων, φυσικού αερίου ή πετρελαίου σε κάποιο σημείο, τότε πηγαίνει εκεί το γεωτρύπανο.
Είναι απαραίτητο να εξετάζουμε τέτοια εθνικά ζητήματα με μία εθνική οπτική, χωρίς να χρησιμοποιούμε συνεχώς την πολιτική. Αποσύρεις το πλοίο, αντιδρούν. Το στέλνεις, αντιδρούν. Ως υπουργείο Εξωτερικών, προσπαθούμε να μην επηρεαζόμαστε -όσο είναι εφικτό- από την εσωτερική πολιτική, αλλά δίνουμε και απαντήσεις όταν χρειάζεται. Έχουμε δείξει σε ολόκληρο τον κόσμο τί μπορούμε να κάνουμε στη δική μας υφαλοκρηπίδα και ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα χωρίς εμάς. Όλος ο κόσμος το έχει δει».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κάνει λόγο για μία εν εξελίξει διαδικασία, προκειμένου να ανοίξει η επικοινωνία με την Αίγυπτο, ενώ υποστηρίζει ότι η πρώτη επαφή σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών θα γίνει το Μάιο στο Κάιρο.
«Μετά τη διακοπή των επαφών με την Αίγυπτο κι αφού πέρασε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ο πρόεδρός μας δήλωσε ότι θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε επαφές με την Αίγυπτο σε υπουργικό επίπεδο. Έχουμε συναντηθεί με τον κ. Σούκρι πολλές φορές στο περιθώριο διεθνών διασκέψεων. Μιλήσαμε πάλι τελευταία και συζητήσαμε κάποιους οδικούς χάρτες. Συμφωνήσαμε κατ’ αρχήν να μην υπάρχει δημόσια αντιπαράθεση σε διεθνείς πλατφόρμες. Αυτή η αρχή ακολουθήθηκε από εμάς και όταν δεν τηρήθηκε, απαντήσαμε. Αρχίσαμε να εφαρμόζουμε αυτήν την αρχή στην πρόσφατη συνάντηση για τους Τούρκους της δυτικής Θράκης και την Κύπρο.
Το κλίμα ήταν θετικό. Κάναμε κι εμείς κάποιες κινήσεις εντός του ΝΑΤΟ. Συμφωνήσαμε σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών πώς να προχωρήσουμε κάποια πράγματα. Η Αίγυπτος μας προσκάλεσε. Σε επίπεδο υφυπουργών. Οι συνεργάτες μας θα πάνε το Μάιο.
Στη συνέχεια, καθίσαμε και μιλήσαμε με τον κ. Σούκρι σχετικά με την αποστολή πρεσβευτών. Εδώ έγιναν κάποια σχόλια. Ότι η Τουρκία πουλάει την αιγυπτιακή αντιπολίτευση. Εμείς από την αρχή έχουμε την ίδια στάση για το πραξικόπημα. Υπάρχουν μερικοί Αιγύπτιοι αντιφρονούντες στην Τουρκία, αλλά πριν καν ξεκινήσουν τα βήματα εξομάλυνσης, προειδοποιήσαμε όσους ασκούν μία ακραία ρητορική εναντίον της Αιγύπτου.
Είμαστε κατά του πραξικοπήματος στην Αίγυπτο. Όχι λόγω της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Αν δεν ήταν ο Σίσι και ήταν κάποιος άλλος που είχε κάνει πραξικόπημα, θα είχαμε ακολουθήσει την ίδια ακριβώς στάση. Αλλά είμαστε επίσης κατά του να κηρύξουμε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα τρομοκρατική οργάνωση. Είναι ένα πολιτικό κίνημα που προσπαθεί να έρθει στην εξουσία μέσω εκλογών».
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου προσπαθεί πάντως να βγάλει εκτός πεδίου αντιπαράθεσης με την Αίγυπτο τη Λιβύη, τονίζοντας τη θετική ατζέντα κυρίως με το Κάιρο.
«Ήμασταν σε αντίθετες πλευρές στη Λιβύη στο παρελθόν, αυτό είναι αλήθεια. Η Αίγυπτος και ορισμένες χώρες υποστήριζαν τον Χαφτάρ, εμείς υποστηρίξαμε τη νόμιμη κυβέρνηση. Ήρθαμε αντιμέτωπες τότε. Τώρα υπάρχει μια νέα κυβέρνηση, η μεταβατική κυβέρνηση, που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Δεν βλέπουμε τη Λιβύη ως πεδίο ανταγωνισμού με την Αίγυπτο ή άλλες χώρες. Κανείς δεν πρέπει να βλέπει τη Λιβύη ως πεδίο ανταγωνισμού. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με όλους στη νέα κυβέρνηση στη Λιβύη.
Ο Σάμεχ Σούκρι είναι φίλος μας. Είναι γνώστης, ένας πεπειραμένος φίλος μας. Συζητήσαμε για το τί θα μπορούσαμε να κάνουμε. Ένας φίλος με τον οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε εύκολα και άνετα. Πάντα λέγαμε ότι ο αιγυπτιακός λαός είναι αδελφοί μας, ακόμη και όταν οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο ήταν σε τεταμένο σημείο».
Ως προς τις σχέσεις με το Ισραήλ και τις προσπάθειες εξομάλυνσης, ο Τούρκος ΥΠΕΞ κατέστησε σαφές ότι ακόμη υπάρχουν αρκετά εμπόδια.
«Προς το παρόν είναι σε εξέλιξη προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης στο Ισραήλ και απανωτές εκλογές. Προκειμένου οι σχέσεις μας με το Ισραήλ να προχωρήσουν καλά, θα πρέπει να εγκαταλείψει τις κινήσεις του προς την Παλαιστίνη, τον παλαιστινιακό λαό, και να αλλάξει το καθεστώς της Ιερουσαλήμ. Εάν αυτή η αντίληψη δεν αλλάξει, εάν αυτή η επιθετικότητα συνεχιστεί, δεν πρόκειται να υπάρξουν καλές σχέσεις. Οι οικονομικές μας σχέσεις συνεχίζονται. Το εμπόριο αυξάνεται, οι εταιρείες συνεργάζονται.
Το ίδιο και με την Αίγυπτο. Η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός μας εταίρος στην αφρικανική ήπειρο. Όταν οι σχέσεις με μια χώρα δεν πάνε καλά, θα πρέπει να αγνοούμε τα συμφέροντα των εταιρειών μας;
«Δύσκολες» και οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, παραδέχτηκε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Το αγκάθι των S-400 επισκιάζει τα πάντα.
«Τα προβλήματα δεν λύνονται με μονομερείς επιβολές. Το ζήτημα των S-400 είναι πρόβλημα στις σχέσεις μας. Προβλήματα είναι επίσης και το PKK/YPG και η FETÖ. Πρώτα απ’ όλα, γιατί αγοράσαμε τους S-400; Το ξέρουν αυτό. Πόσες φορές το έχει παραδεχτεί κι ο Τραμπ; Η Τουρκία είναι κυρίαρχο κράτος. Έχετε ανησυχίες, σωστά. Σας ζητήσαμε να συστήσουμε μια κοινή επιτροπή και δεν δεχτήκατε.
Η επαφή μας (με τον Μπλίνκεν) στις Βρυξέλλες ήταν πολύ θετική, αλλά τα προβλήματα δεν επιλύθηκαν. Εμείς το πήραμε (το σύστημα); Το πήραμε. Το χρειαζόμαστε; Ναι. Χρειαζόμαστε περισσότερα; Ναι. Εάν θέλετε να αγοράσουμε από εσάς, θα μας δώσετε εγγυήσεις. Και τα δύο, τιμές και όροι θα πρέπει να μας συμφέρουν. Υπό αυτήν την έννοια, πρέπει να συμφωνήσουμε σε έναν επόμενο οδικό χάρτη. Εάν δεν θέλετε να αγοράσουμε S-400 ή κάτι άλλο, θα πρέπει να μας κάνετε μία ελκυστική προσφορά.
Πραγματοποιήσαμε (με τον Μπλίνκεν) δύο τηλεφωνικές συνομιλίες. Στην τελευταία μας επικοινωνία, το ζήτημα των S-400 δεν συζητήθηκε. Μόνο η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών για το Αφγανιστάν.
Πρέπει να κοιτάξετε τη μεγάλη εικόνα. Αντί να κολλάμε με τους S-400, πρέπει να βρεθεί μία φόρμουλα για αυτό».
«Είναι αρκετά ωφέλιμο, όταν μπορείς να διατηρείς μια ισορροπημένη σχέση με δύο μεγάλες χώρες ή με όλες τις χώρες. Είναι ευεργετικό όσον αφορά τις οικονομικές σχέσεις. Αλλά πρέπει να είσαι διαφανής. Η Αμερική είναι σύμμαχός μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος ΥΠΕΞ.
«Φίλοι με τη Ρωσία, αλλά κι η Ουκρανία πελάτης μας», είπε ούτε λίγο ούτε πολύ ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σχολιάζοντας τη στρατιωτική σύγκρουση Μόσχας-Κιέβου.
«Η Ρωσία γνωρίζει την ευαισθησία μας σχετικά με την Κριμαία.
Ναι, πουλάμε (drones) όταν υπάρχει ζήτηση. Η Τουρκία έχει ένα πλεονέκτημα στα αμυντικά προϊόντα.
Ο καθένας μπορεί να πουλήσει σε οποιονδήποτε προϊόντα αμυντικής βιομηχανίας. Εάν υπάρχει ανάγκη για προϊόντα αμυντικής βιομηχανίας ακόμη και στη Ρωσία σήμερα, μπορούμε να καθίσουμε και να συζητήσουμε.
Δεν υπάρχει κανένα πολιτικό κίνητρο πίσω από την απαγόρευση πτήσεων της Ρωσίας προς την Τουρκία.
Πιστεύουμε ότι η Ρωσία θα αναθεωρήσει, καθώς οι αριθμοί των κρουσμάτων στην Τουρκία μειώνονται».