Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής αποδομεί τα «ήπια αναπτυξιακά έργα» στις περιοχές Natura 2000 ● Καίριες παρατηρήσεις από την Επιτροπή Φύση 2000 για το ίδιο θέμα, αλλά και από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων για την ανάθεση της επίβλεψης των δημόσιων έργων σε ιδιώτες
Αγνοεί η κυβέρνηση τις επισημάνσεις που κάνουν τρεις επίσημοι φορείς του κράτους και προχωρά σήμερα στην ψήφιση του νομοσχεδίου για τις δημόσιες συμβάσεις, το οποίο επιτρέπει στους πολύ μεγάλους εργολάβους να σαρώνουν τα έργα, να τα επιβλέπουν και επιμετρούν οι ίδιοι και να αποκτούν πρόσβαση στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000.
Χθες δημοσιοποιήθηκε η Εκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής με πλήθος επισημάνσεων κυρίως για τις περιοχές Natura (άρθρο 219) και την επίβλεψη των έργων από ιδιώτες (άρθρο 57). Είχαν προηγηθεί σαφείς τοποθετήσεις από την Επιτροπή Φύση 2000 και την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).
Τα σχόλια της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής για το άρθρο που σπάει τις περιοχές Natura σε υποπεριοχές όπου θα γίνονται «ήπια αναπτυξιακά έργα» καταλαμβάνουν τις 8 από τις 26 σελίδες της έκθεσης.
Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι:
■ «Δεν προκύπτουν σαφώς η κατηγορία και τα χαρακτηριστικά της περιοχής ούτε οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες και επεµβάσεις σε αυτή». Τοποθετούμενος τις προηγούμενες μέρες ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης επέμενε ότι ούτε εκείνος ξέρει τι έργα θα γίνουν, αλλά θα περιμένει τις προτάσεις των επενδυτών.
■ Από τη διατύπωση που ακολουθείται «προκύπτει ως δεδοµένη η πραγµατοποίηση έργων δηµόσιου ενδιαφέροντος στις εν λόγω περιοχές».
■ Κατά το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγµατος, η νοµοθετική εξουσιοδότηση, για να είναι νόµιµη, «πρέπει να είναι ειδική και ορισµένη, δηλαδή να προβαίνει σε συγκεκριµένο προσδιορισµό του αντικειµένου της και να καθορίζει τα όριά της σε σχέση προς αυτό». «Σκόπιµο είναι να προκύπτουν από τις προτεινόµενες διατάξεις ή κατά παραποµπή σε άλλες είτε να συνάγονται ευχερώς από το σύνολο των διεπουσών το υπό ρύθµιση ζήτηµα διατάξεων, αρχές ή κριτήρια στο πλαίσιο των οποίων θα κινηθεί η Διοίκηση».
■ Για να γίνουν τα έργα θα πρέπει να γίνει Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) για την υποπεριοχή. Ομως βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ΕΠΜ για κάθε Natura συνολικά. Και η έκθεση επισημαίνει ότι αν προηγηθούν οι επιμέρους μελέτες θα ληφθούν υποχρεωτικά υπ’ όψιν για τις συνολικές δημιουργώντας «κίνδυνο αποσπασματικής διαχείρισης».
■ «Σε κάθε περίπτωση ο καθορισµός στόχων διατήρησης και η λήψη µέτρων διατήρησης των οικοτόπων έχουν επιτακτικό χαρακτήρα υπό το φως της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας». Μέσα στην οδηγία προβλέπεται ότι «κάθε σχέδιο, µη άµεσα συνδεόµενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όµως είναι δυνατόν να επηρεάζει σηµαντικά τον εν λόγω τόπο, καθεαυτό ή από κοινού µε άλλα σχέδια, εκτιµάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο, λαµβανοµένων υπόψη των στόχων διατήρησής του».
■ Στην καταδικαστική για την Ελλάδα απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (17/12/20) σχετικά με το πώς (δεν) προστατεύει τις Natura αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «αποκλείεται οποιοδήποτε περιθώριο εκτίµησης των κρατών- µελών ως προς την ύπαρξη υποχρέωσης και περιορίζονται τυχόν κανονιστικές ή αποφασιστικές αρµοδιότητες των εθνικών αρχών στα µέσα εφαρµογής και τις τεχνικής φύσεως επιλογές που επιτρέπονται».
Αυτο-επίβλεψη
Σχετικά με το άρθρο που αφορά τους ιδιωτικούς φορείς επίβλεψης (ΙΦΕ), σχολιάζεται η πρόβλεψη του νομοσχεδίου ότι θα έχουν «ποινική ευθύνη δημοσίου υπαλλήλου». Η Επιστημονική Υπηρεσία σημειώνει ότι αυτό είναι πολύ γενικό, «χωρίς παραπομπή στις αντίστοιχες διατάξεις του Υπαλληλικού και του Ποινικού Κώδικα».
Τονίζει επίσης ότι οι διατάξεις που υπάρχουν εκεί προϋποθέτουν ο «δράστης» να είναι δημόσιος υπάλληλος, ενώ η σύμβαση επίβλεψης με τον ΙΦΕ δεν διευκρινίζεται αν είναι δημόσια ή ιδιωτική. Ακόμη βάζει και θέμα νομιμότητας στην αποζημίωση του ιδιώτη επιβλέποντα καθώς η δαπάνη πρέπει να προβλέπεται από διάταξη νόμου.
Η «Επιτροπή Φύση 2000» είναι το κεντρικό επιστημονικό γνωμοδοτικό όργανο με μέλη που ορίστηκαν πριν από έναν χρόνο από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος Κ. Χατζηδάκη. Στην ανακοίνωσή της προτείνει την απόσυρση του άρθρου 219 διότι «προτείνεται χωρίς τεκμηρίωση», δεν συνάδει με τον ορθολογικό σχεδιασμό που «πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διατήρηση της βιοποικιλότητας», δυσχεραίνει την εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις προστατευόμενες περιοχές που βρίσκονται σε εξέλιξη και «αναμένεται να αυξήσει το διοικητικό βάρος και την περιπλοκότητα εφαρμογής τους».
Θολό…
Η ΕΑΑΔΗΣΥ έχει αναλύσει διεξοδικά τις περίπλοκες προβλέψεις για την επίβλεψη των δημόσιων έργων από ιδιώτες αλλά τονίζει πως χρειάζονται αποσαφηνίσεις, καθώς δεν είναι ξεκάθαρο «ποιος έχει την αρμοδιότητα παρακολούθησης της σύμβασης μελέτης και τις συνακόλουθες ευθύνες για την ορθή εκτέλεσή της – η διευθύνουσα υπηρεσία, την οποία ο ιδιωτικός φορέας επίβλεψης υποστηρίζει στην εκπλήρωση των αρμοδιοτήτων της, ή ο ιδιωτικός φορέας επίβλεψης στον οποίο εκχωρείται η σχετική αρμοδιότητα με τη διευθύνουσα υπηρεσία να έχει “επιτελικότερη” αρμοδιότητα στην εκτέλεση της σύμβασης μελέτης».
Αντιδράσεις εργαζομένων στο νομοσχέδιο
Με στάση εργασίας, 9 – 12 το μεσημέρι, αντέδρασαν στο νομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις, που ψηφίζεται σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής, οι εργαζόμενοι στις τεχνικές εταιρείες, ενώ επτά ομοσπονδίες εργαζομένων στο Δημόσιο επρόκειτο να πραγματοποιήσουν στις 10 το πρωί παράσταση διαμαρτυρίας στη Βουλή, με τη στήριξη της ΑΔΕΔΥ. Πρόκειται για τις ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΟΣΥΑΠΕ, ΟΣΕΑΔΕ, ΠΟΣΕ-ΥΠΕΧΩΔΕ, ΠΟΓΕΔΥ, ΠΟΜΗΤΕΔΥ, ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ, που αντιτίθενται στις διατάξεις του νομοσχεδίου και την ιδιωτικοποίηση των ελεγκτικών και δημόσιων τεχνικών υπηρεσιών.
Η Ομοσπονδία Συλλόγων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΟΣΕΤΕ), που πραγματοποιεί τρίωρη στάση εργασίας, επισημαίνει σε ανακοίνωσή της ότι το νομοσχέδιο συζητείται χωρίς να έχει προηγηθεί ίχνος διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς.
Το νομοσχέδιο δεν υπηρετεί τις αρχές της διαφάνειας στις δημόσιες επενδύσεις, της μείωσης της γραφειοκρατίας, της επιτάχυνσης των δημοσίων έργων με καλύτερη ποιότητα, χαμηλότερο κόστος και παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος, αναφέρει η ομοσπονδία των εργαζομένων, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Επιχειρηματίες θα καθορίζουν τις τεχνικές προδιαγραφές για τα έργα, επιχειρηματίες θα καθορίζουν τις τιμές των υλικών και των εργασιών, άρα και το κόστος των έργων… Τα έργα θα τα κατασκευάζουν οι εργολάβοι, θα τα επιμετρούν δειγματοληπτικά οι ίδιοι και όχι οι δημόσιοι φορείς ανάθεσης και θα τα επιβλέπουν ιδιώτες… Και όλα αυτά εν αναμονή της διαχείρισης των 72 δισ. που αναμένονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία ο ελληνικός λαός εν πολλοίς θα κληθεί να επιστρέψει με νέα μνημόνια τα επόμενα χρόνια». Η ΓΣΕΕ στηρίζει την κινητοποίηση της ΟΣΕΤΕ και καλεί την κυβέρνηση «να μην προχωρήσει στην ψήφιση ενός νομοσχεδίου που αφενός μεν εξουδετερώνει την άσκηση ελέγχου του κράτους στα τεχνικά έργα και αφετέρου εισάγει πρωτοφανείς αδιαφανείς διαδικασίες».
