Το ”παιχνίδι” με το φυσικό αέριο
Η κρατική τουρκική εταιρεία διαχείρισης φυσικού αερίου BOTAŞ, τέτοια εποχή πέρυσι, ανακοίνωσε σε μια έκτακτη συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου, πως ήταν διατεθειμένη να δεχθεί προσφορές, που αφορούσαν την κατασκευή αγωγού με στόχο τον ανεφοδιασμό με φυσικό αέριο του Ναχιτσεβάν (Nakhchivan), της περιοχής που είναι εδαφικά αποκομμένη από την Αζέρικη επικράτεια. Αποκλεισμένο μεταξύ Ιράν και Αρμενίας, το Ναχιτσεβάν έχει μία μικρή συνοριακή γραμμή με την Τουρκία.
Μέχρι σήμερα, ο ανεφοδιασμός της σε φυσικό αέριο, βασίζονταν αποκλειστικά στο Ιράν, όμως πλέον η Άγκυρα επιχειρεί να αποκόψει τον ανεφοδιασμό του Αζερμπαϊτζάν, με ιρανικό φυσικό αέριο.
Η ανακοίνωση, ακολουθεί τις δηλώσεις των προέδρων του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας, που έλεγαν τον περασμένο Φεβρουάριο, πως αποφάσισαν να επιταχύνουν τις ενέργειες για την κατασκευή του αγωγού, (που αναβάλλονταν συνεχώς από το 2010, λόγω ρωσικών αντιρρήσεων).
Το γενικό περίγραμμα της πρότασης της BOTAŞ περιλαμβάνει, την πρόθεση κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου μήκους 80 χλμ, με αφετηρία την μεθοριακή μικρή πόλη του Iğdır στα ανατολικά σύνορα της χώρας και τέρμα την μεθόριο του Ναχιτσεβάν, όπου πρόκειται να ενωθεί με το υπάρχον δίκτυο (με μεταφορική δυνατότητα δύο δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου).
Η ποσότητα είναι τετραπλάσια, σε σχέση με τις τρέχουσες ενεργειακές ανάγκες της περιοχής και το έργο θα περνούσε στο στάδιο ολοκλήρωσης το 2021, με την έναρξη λειτουργίας να τοποθετείται στις αρχές του 2022.
Το Ναχιτσεβάν, εισάγει ιρανικό φυσικό αέριο από το 2004, μετά από συμφωνία ανταλλαγών μεταξύ των κυβερνήσεων του Μπακού και της Τεχεράνης, με βάση την οποία το Αζερμπαϊτζάν, έχει αναλάβει την υποχρέωση να ανεφοδιάζει με φυσικό αέριο την ιρανική πόλη Astara στα βορειοδυτικά σύνορα (η οποία κείται εκτός του εσωτερικού δικτύου αγωγών του Ιράν).
Σε αντάλλαγμα το Ιράν, καλύπτει το 85% των αναγκών του Ναβιτσεβάν, με το υπόλοιπο 15% να διακινείται με την μορφή αμοιβής μεταφοράς, όρος που το Μπακού, επιχειρεί επί σειράν ετών να αναδιαπραγματευθεί.
Η πρόταση ενός ανταγωνιστικού αγωγού από την Τουρκία, θεωρεί το Μπακού πως θα εξαναγκάσει τους Ιρανούς, να υπαναχωρήσουν από την μέχρι τούδε σκληρή γραμμή τους, αν και οι επιπτώσεις ήδη εμφανίζονται ευρύτερες από όσον είχε αρχικά εκτιμηθεί.
Από την άλλη πλευρά, η δημιουργία ενός χερσαίου διαδρόμου με το Nakhchivan, που είναι η μόνη γη του Αζερμπαϊτζάν στα τουρκικά σύνορα και δεν έχει καμία σχέση με την υπόλοιπη χώρα, θα ενισχύσει περαιτέρω τη θέση του Αζερμπαϊτζάν στο διεθνές σύστημα μεταφορών και logistics.
Εν τω μεταξύ ,στη γεωπολιτική σκακιέρα η Τουρκία ανακοίνωσε, ότι όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες για το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Nakhchivan, το οποίο περιήλθε στην ημερήσια διάταξη μετά την ιστορική νίκη του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ολοκληρώθηκε από την τουρκική πλευρά.
Ο αγωγός, θα κατασκευαστεί πάνω από τον διάδρομο του Νακτσιβάν, ο οποίος ήρθε στο προσκήνιο αφού το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε τα κατεχόμενα εδάφη στον πόλεμο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο οποίος ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους και διήρκεσε 44 ημέρες.
Η Τουρκία, η οποία ολοκλήρωσε όλες τις εργασίες της, διαδρομή, έρευνα, απαλλοτρίωση και σχεδιασμό, περιμένει έγκριση από το Αζερμπαϊτζάν, για την έγκριση των τεχνικών δεδομένων που έχουν σχεδιαστεί για τον νέο αγωγό .
Η κατασκευή της γραμμής, θα ξεκινήσει μετά τις αναμενόμενες εγκρίσεις, από την κρατική εταιρεία πετρελαίου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν (SOCAR) στο εγγύς μέλλον.
Η νέα διαδρομή εφοδιασμού, θα περιόριζε τις πωλήσεις φυσικού αερίου του Ιράν στο Αζερμπαϊτζάν και έρχεται… καθώς η Άγκυρα, προσπαθεί να διορθώσει τη σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Τουρκία προσπαθεί τους τελευταίους μήνες, να βελτιώσει τις σπασμένες σχέσεις της με την Ουάσιγκτον, η οποία με τη σειρά της πιέζει από καιρό την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, να περιορίσουν τους οικονομικούς τους δεσμούς με το Ιράν.
Η προοπτική της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, να τερματίσει ή να περιορίσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Ιράν, σίγουρα θα περιορίσει τα ”γεράκια” του Ιράν σε μειωμένα έσοδα ακόμη περισσότερο, δεδομένου, ότι από το περασμένο έτος οι ΗΠΑ, έχουν γίνει ένας από τους κύριους προμηθευτές φυσικού αερίου της Τουρκίας.
Από τον Φεβρουάριο, οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 18% των τουρκικών εισαγωγών φυσικού αερίου, σε σύγκριση με μόλις το 15% από το Ιράν.
Η προοπτική μιας ανταγωνιστικής γραμμής εφοδιασμού, με φυσικό αέριο από την Τουρκία στο Ναχτσιβάν, θα μπορούσε να πείσει την Τεχεράνη να είναι πιο επιδεκτική στις απαιτήσεις των ΗΠΑ, αλλά η προγραμματισμένη γραμμή υπόσχεται να έχει ουσιαστικά ευρύτερο αντίκτυπο.
Η απειλή αποκλεισμού του Ιράν, από τις εξαγωγές του προς το Ναχιτσεβάν αποτελεί φαινομενικά ένα πρόσθετο όπλο, στην φαρέτρα της Άγκυρας στις σχέσεις της με την Τεχεράνη.
Από την άλλη πλευρά, όμως, συνιστά και συντελεστή μόχλευσης στις εδώ και μήνες προσπάθειες του καθεστώτος Ερντογάν, να βελτιώσει τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, με την προσδοκία μίας πιστοληπτικής γραμμής διάσωσης.
Η αιφνιδιαστική αναβολή, πριν λίγο καιρό, της επίσκεψης των Ρώσων υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας στην Άγκυρα, που κατά πολλούς συνδέθηκε με το πρόβλημα της Λιβύης, στην πραγματικότητα συσχετίζεται και με το θέμα του μικρού αγωγού.
Η Μόσχα, ανησυχεί ιδιαίτερα για τις απόπειρες ανατροπής των ευαίσθητων ισορροπιών, στις περιοχές ελέγχου της και πιθανότατα η Λιβύη προς το παρόν να υποβαθμίζεται. Η ανησυχία της ανακλάται και στην πρόσφατη λεκτική υποστήριξη προς την Ελλάδα, έναντι της Τουρκίας, που αναμφίβολα συνδέεται με τις τελευταίες εξελίξεις.
Πηγή: Πενταπόσταγμα – Ιωάννης Χάρχαρης