Η μπάλα φαίνεται να επιστρέφει στο γήπεδο της διπλωματίας αλλά τα αγκάθια παραμένουν, όπως άλλωστε παραμένει και ένα μέρος των στρατευμάτων.
Εάν οι κινήσεις στα χρηματιστήρια της Ευρώπης και της Wall Street αποτελούν αξιόπιστο ανεμοδείκτη των εξελίξεων, τότε η κρίση γύρω από το Ουκρανικό όντως φανερώνει τις τελευταίες ώρες κάποια σημάδια αποκλιμάκωσης.
Οι μετοχές σε Ευρώπη και Αμερική ανέκαμψαν, προσωρινά ή όχι μένει να φανεί. Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου υποχώρησαν. Το ευρώ ανέβηκε… και οι διεθνείς τάσεις σαν να άρχισαν να επιστρέφουν σταδιακά σε μια τροχιά εκτόνωσης της έντασης.
Η ένταση που κλιμακωνόταν ωστόσο επί σειρά μηνών με τη συσσώρευση στρατευμάτων πέριξ των ουκρανικών συνόρων (ή ακόμη και επί σειρά ετών εάν πάμε πιο πίσω: στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, στον πόλεμο του Ντονμπάς που επί της ουσίας συνεχίζεται, και στη νατοϊκή επέκταση προς Ανατολάς) προφανώς και δεν πρόκειται να εξαφανιστεί ξαφνικά μέσα σε λίγα 24ωρα «ως δια μαγείας».
Κάποια πρώτα ίχνη αποκλιμάκωσης είχαν κάνει την εμφάνισή τους ήδη από εχθές, με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να λέει στον Πούτιν on camera πως τα περιθώρια της διπλωματίας δεν έχουν ακόμη εξαντληθεί και πως η Μόσχα θα πρέπει όχι μόνο να συνεχίσει αλλά και να διευρύνει τις διαπραγματεύσεις της με τη Δύση.
Περίπου ένα 24ωρο αργότερα, την Τρίτη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα έβγαινε στο προσκήνιο διαμηνύοντας, από το βήμα της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στη Μόσχα, πως η Ρωσία «φυσικά και δεν θέλει έναν πόλεμο στην Ευρώπη».
Εν τω μεταξύ, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας θα είχε αρχίσει και εκείνο να διαρρέει πληροφορίες περί απομάκρυνσης ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων από τα ουκρανικά σύνορα, χωρίς ωστόσο να είναι άμεσα σαφές πόσες και ποιες ακριβώς είναι οι ρωσικές δυνάμεις που επιστρέφουν στις βάσεις τους και πότε.
Από τη θεωρία στην πράξη
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν δει ακόμη αποδείξεις απόσυρσης των ρωσικών δυνάμεων από τα σύνορα με την Ουκρανία, όμως μια τέτοια ενέργεια θα ήταν καλοδεχούμενη, δήλωσε από την πλευρά της η Αμερικανίδα πρέσβειρα στα Ηνωμένα Έθνη Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ. «Θα ήταν μια καλοδεχούμενη είδηση, εάν είναι έγκυρη. Δεν έχουμε δει αποδείξεις ακόμα», σημείωσε χαρακτηριστικά, απηχώντας επί της ουσίας το πνεύμα των δηλώσεων που είχαν μέσα στην ίδια ημέρα κυβερνητικοί αξιωματούχοι από την Ισπανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, το ΝΑΤΟ κ.ά.
«Τα λόγια, είναι καλά. Αναμένουμε τις πράξεις. Εάν οι πράξεις γίνουν, αυτό θα είναι ακόμα καλύτερο», σημείωσε ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν Ιβ Λε Ντριάν.
Μια μερική αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων από τα σύνορα με την Ουκρανία θα αποτελέσει «εξαιρετικό νέο» εάν βέβαια επιβεβαιωθεί και είναι τώρα η σειρά του Κρεμλίνου να κάνει την επόμενη κίνηση, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας, Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες, με τη Γερμανίδα ομόλογό του, Αναλένα Μπέρμποκ, να καλεί και εκείνη τη Ρωσία «να ακολουθήσει τον δρόμο της αποκλιμάκωσης» μέσα από «πολύ συγκεκριμένα μέτρα όπως είναι η αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων», μια αποχώρησε την οποία και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς καλωσόρισε σήμερα ως «θετικό σημάδι».
Παράλληλα σήμερα, πέρα από την περίπου τρίωρη συνάντηση Πούτιν – Σολτς στη Μόσχα, θα είχαμε ωστόσο και ένα μπαράζ από νέες τηλεφωνικές συνομιλίες: των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, των προέδρων των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, του πρωθυπουργού της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Υπενθυμίζεται πως οι κ.κ. Μπλίνκεν και Λαβρόφ είχαν τηλεφωνική συνομιλία και το περασμένο Σάββατο.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την τηλεφωνική συνομιλία που είχε σήμερα με τον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν, υπογράμμισε ότι είναι αναγκαίο να συνεχισθεί ο διάλογος για τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά η Μόσχα αλλά κατά τρόπο «ρεαλιστικό» και «χωρίς την επιθετική ρητορική της Ουάσιγκτον».
Επί της ουσίας, και πέρα από τους όποιους ευσεβείς πόθους, υπάρχουν σημαντικά αγκάθια στις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας και Ουκρανίας – Ρωσίας που παραμένουν, όπως άλλωστε παραμένει στη θέση του κοντά στα ουκρανικά σύνορα και ένα σημαντικό μέρος των ρωσικών στρατευμάτων που έχουν μετακινηθεί τους τελευταίους μήνες εκεί.
Τα τρία αγκάθια που παραμένουν
Εάν πρέπει να ξεχωρίσει κανείς κάποια από τα «αγκάθια», θα μπορούσε να εστιάσει σε τρία μέτωπα:
- Στα ρωσικά στρατεύματα που παραμένουν κοντά στα ουκρανικά σύνορα
- Στο μελλοντικό καθεστώς των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στο Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας
- Και στις διαπραγματεύσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας για τα επί μέρους τεχνικά θέματα (τα σχετικά με τις μετακινήσεις στρατευμάτων και οπλικών συστημάτων) στα οποία έχουν και οι δύο πλευρές αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν συμφωνίες
Μιλώντας από το βήμα της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Μόσχα μαζί με τον Γερμανό καγκελάριο, ο Ρώσος πρόεδρος μίλησε για «γενοκτονία» στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, ενώ και μια ημέρα νωρίτερα ο Ρώσος πρέσβης στην ΕΕ Βλαντιμίρ Τσιζόφ είχε στείλει το μήνυμα πως η Μόσχα θα έχει το δικαίωμα να πραγματοποιήσει «αντεπίθεση» στην ανατολική Ουκρανία εάν κρίνει ότι αυτό είναι αναγκαίο προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα των ρωσόφωνων της Ουκρανίας που «παραβιάζονται».
Σημειώνεται πως μέσα σε όλα αυτά, και η ρωσική Δούμα καλεί ουσιαστικά με ψηφίσματά της τη ρωσική ηγεσία να προχωρήσει στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας των επονομαζόμενων «λαϊκών δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ που διεκδικούν την απόσχισή τους από την υπόλοιπη Ουκρανία με τους εκεί ρωσόφωνους αυτονομιστές να μάχονται ενάντια στις ουκρανικές δυνάμεις ήδη από το 2014 στο πλαίσιο ενός πολέμου που έχει ήδη κοτσίσει συνολικά δεκάδες χιλιάδες ζωές τα περασμένα χρόνια.
Το στοίχημα της Νορμανδίας
Το επονομαζόμενο σχήμα της Νορμανδίας (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ουκρανία) έχει τις τελευταίες εβδομάδες επανα-κινητοποιηθεί με στόχο της προώθησης ενός ενδεχόμενου συμβιβασμού που θα άνοιγε τον δρόμο για την ειρήνευση στην Ανατολική Ουκρανία.
Οι ηγέτες της Ρωσίας Πούτιν, της Γαλλίας Μακρόν, της Γερμανίας Σολτς αλλά και της Ουκρανίας Ζελένσκι έχουν όλοι τους αναφερθεί τις τελευταίες ημέρες στο εν λόγω σχήμα από την πιθανή επιτυχία των διαπραγματεύσεων του οποίου αναμένεται να κριθούν πολλά.
Κυβερνοεπιθέσεις κρατούν ψηλά την ένταση
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η κατάσταση θα συνεχίσει να παραμένει τεταμένη και οι ισορροπίες λεπτές και εύθραυστες. Ενδεικτικές των απειλών και οι κυβερνοεπιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν σήμερα κατά ουκρανικών υπουργείων (Άμυνας κ.ά.) και τραπεζών (Privatbank, Oshadbank).