Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντείνουν τις προσπάθειές τους να περιορίσουν την κατευθυνόμενη παραπληροφόρηση στις online πλατφόρμες τους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Facebook και το Twitter ανακοίνωσαν σχεδόν ταυτόχρονα ότι θέτουν στη διάθεση των χρηστών νέα εργαλεία που βελτιώνουν τη διαφάνεια, όσον αφορά τις πολιτικές και άλλες διαφημίσεις που προβάλλουν.
Το Twitter δήλωσε ότι δημιούργησε ένα Κέντρο Διαφάνειας Διαφημίσεων, το οποίο επιτρέπει στο κοινό από οπουδήποτε στον κόσμο να βλέπει μια βάση δεδομένων, που περιλαμβάνει κάθε διαφήμιση, η οποία «τρέχει» στην πλατφόρμα του. Όμως, προς το παρόν, δεν μπορεί κάποιος χρήστης να ψάξει «θεματικά» τη βάση δεδομένων για να βρει π.χ. πόσες και ποιές διαφημίσεις «τρέχουν» προς υποστήριξη του προέδρου Τραμπ ή κατά της μετανάστευσης ή κατά του ελέγχου των όπλων. Το Twitter έκανε λόγο για ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, υποσχόμενο περισσότερα στο μέλλον.
Το Facebook, το οποίο είχε κάνει δημόσια μια ανάλογη βάση πολιτικών διαφημίσεων τον Μάιο, τώρα έκανε γνωστό ότι θα δώσει τη δυνατότητα στους χρήστες να βλέπουν επιπρόσθετες πληροφορίες (π.χ. ποιός είναι ο αγοραστής των διαφημίσεων) για όλα τα διαφημιστικά μηνύματα σε όλες τις πλατφόρμες που ελέγχει (Facebook, Instagram, Messenger).
Κάθε ιστοσελίδα του Facebook θα φέρει πλέον την ένδειξη «Πληροφορίες και Διαφημίσεις» (Info and Ads), πάνω στην οποία αν κάνει «κλικ» ο χρήστης, θα μπορεί να δει κάθε διαφήμιση που «τρέχει» στη συγκεκριμένη σελίδα, καθώς και πληροφορίες για την ίδια τη σελίδα, όπως από ποιόν δημιουργήθηκε, τυχόν αλλαγές στο όνομά της κ.α. Έτσι, οι χρήστες θα μπορούν να πάρουν μια ιδέα ποιός βρίσκεται πίσω από κάθε διαφήμιση, αλλά και για κάθε σελίδα λογαριασμού που δημιουργούν εταιρείες, οργανισμοί κ.α., κάτι χρήσιμο από άποψη διαφάνειας, ιδίως εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ.
«Ο απώτερος στόχος μας είναι πολύ απλός: θέλουμε να μειώσουμε τις κακές διαφημίσεις και να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι καταλαβαίνουν τι λένε αυτές. Πιστεύουμε ότι οι διαφημιζόμενοι και εμείς πρέπει να λογοδοτούμε για το περιεχόμενο και τις διαφημίσεις», δήλωσε το Νο 2 του Facebook, η Σέριλ Σάντμπεργκ, σύμφωνα με τους New York Times και το Γαλλικό Πρακτορείο. Τόσο το Facebook όσο και το Twitter έχουν επικριθεί, μεταξύ άλλων, ότι επέτρεψαν σε ρωσικές υπηρεσίες να χρησιμοποιήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2016.
Πατέντα του Facebook για παρακολούθηση της τηλεόρασης των χρηστών
Εξάλλου, όπως αποκάλυψαν οι New York Times και Guardian, το Facebook κατοχύρωσε μία τεχνολογική πατέντα για ένα καινοτόμο σύστημα, το οποίο μπορεί να ενεργοποιήσει από μακριά το μικρόφωνο του τηλεφώνου ή του «τάμπλετ» ενός χρήστη, χρησιμοποιώντας μη ακουόμενα σήματα που εκπέμπονται μέσω της τηλεόρασής του. Το σύστημα αυτό -εφόσον υλοποιηθεί- θα επιτρέπει στο Facebook να «ακούει» τους ήχους σε ένα χώρο και να ξέρει τι παρακολουθούν στην τηλεόραση μικροί και μεγάλοι (εν αγνοία τους). Η τεχνική περιγραφή της πατέντας δείχνει ότι με το νέο σύστημα θα είναι δυνατό το Facebook να μαθαίνει ποιά εκπομπή βλέπει στην τηλεόραση ένα νοικοκυριό.
Η πατέντα παρουσιάζει την τεχνολογία ως ένα τρόπο με τον οποίο τα κανάλια θα γνωρίζουν ακριβώς ποιός παρακολουθεί τις εκπομπές και τις διαφημίσεις τους και για πόση ώρα. Το ίδιο σύστημα, στη συνέχεια, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργεί «προφίλ» των τηλεθεατών-χρηστών σε κάθε σπίτι, ώστε να τους «σερβίρονται» πιο στοχευμένες διαφημίσεις.
Όμως, σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα ιδιωτικότητας, η νέα τεχνολογία θα συνιστά μια σαφή παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων, καθώς η ενεργοποίηση του μικροφώνου δεν θα «πιάνει» μόνο τους ήχους από την εκάστοτε τηλεοπτική εκπομπή, αλλά και τις συζητήσεις των ανθρώπων, χωρίς οι ίδιοι να έχουν συγκατατεθεί γι’ αυτό.
Το Facebook πάντως δήλωσε ότι κατοχύρωσε την πατέντα απλώς για να αποτρέψει την υφαρπαγή και την εμπορική αξιοποίηση της από άλλες εταιρείες, ενώ διαβεβαίωσε ότι το ίδιο ούτε την έχει ενσωματώσει σε κάποιο προϊόν του, ούτε σκοπεύει να το κάνει στο μέλλον.