Oι μελλοντικές προβολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με το ύψος των δημόσιων κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ δείχνουν ότι αυτές θα μειωθούν στο 22% του ΑΕΠ, όταν η αντίστοιχη πρόβλεψη για τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ-27 εκτιμάται ότι θα είναι στο 25,2% του ΑΕΠ. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προβολές της εκτιμά ότι οι κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα μέχρι το 2060 θα μειωθούν στο 20,6% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος των ΕΕ-27 θα αυξηθεί στο 27%.
Με άλλα λόγια, η Ελλάδα θα δαπανά 25% λιγότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 για κοινωνική προστασία. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα το 2060 από το 20,6% του ΑΕΠ για κοινωνικές δαπάνες, θα δαπανά το 11,5% για συντάξεις (μείωση κατά 32% σε σχέση με το 2018), για την υγεία 6,3% αύξηση (αύξηση κατά 31% σε σχέση με το 2018), 2,5% για την στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων (μείωση κατά 25% σε σχέση με το 2018) και 0,3% για άλλες κατηγορίες κοινωνικών δαπανών. Αντίστοιχα, από τον μέσο όρο (27% του ΑΕΠ) του επιπέδου των δημόσιων κοινωνικών δαπανών των χωρών της ΕΕ-27, το 2060 θα δαπανά το 11,8% για συντάξεις (αύξηση κατά 28% σε σχέση με το 2018), 7,3% για την υγεία (από 5,7% το 2018), 4,4% για την στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων και 3,4% για άλλες κατηγορίες κοινωνικών δαπανών.
Αν λάβουμε υπόψη ότι για το διάστημα των προβολών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως παραδοχή ότι το ΑΕΠ της Ελλάδας θα μεταβάλλεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,8% και των χωρών της ΕΕ-27 κατά 1,4%, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι σε χρηματικές μονάδες ανά άτομο και όχι ως ποσοστό του ΑΕΠ, πόσο χαμηλότερες θα είναι οι κατά κεφαλή κοινωνικές δαπάνες.
Συγκεκριμένα οι κατά κεφαλή δημόσιες κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα το 2017 ήταν 4.500 ευρώ και ο μέσος όρος της κατά κεφαλή κοινωνικής δαπάνης των χωρών της ΕΕ-27 ήταν 7.700 ευρώ. Αντίστοιχα, εκτιμάται ότι στην Ελλάδα οι κατά κεφαλή δημόσιες κοινωνικές δαπάνες το 2060 θα μειωθούν στα 3.700 ευρώ, όταν ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ-27 θα αυξηθεί στα 8.900 ευρώ.
Οι δυσμενείς αυτές εξελίξεις επιδείνωσης του επιπέδου της κατά κεφαλήν κοινωνικής δαπάνης στην Ελλάδα μέχρι το 2060, σε σχέση με το επίπεδο του μέσου όρου της κατά κεφαλήν κοινωνικής δαπάνης στην Ε.Ε.-27, αναδεικνύει με τον πιο εύληπτο τρόπο, την θεσμοποιημένη θέσπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, της εμβάθυνσης και αποσύγκλισης τους στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την κοινωνική συνοχή και την κοινωνικο-οικονομική δημοκρατία στην γηραιά ήπειρο.
Στην προοπτική αυτή, η πρόσφατη (22/1/2019) συμφωνία συνεργασίας του προέδρου της Γαλλίας Ε.Μακρόν και της καγκελαρίου της Γερμανίας Α. Μέρκελ στο Άαχεν, για νέα πνοή στο ευρωπαϊκό σχέδιο, που κατά την άποψη τους δοκιμάζεται από την άνοδο του εθνικισμού, κρίνεται «φτωχή σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις» ενίσχυσης και αναβάθμισης της οικονομικής και κοινωνικής δημοκρατίας από ευρωπαίους αναλυτές, ικανές να αποτρέψουν την εμβάθυνση των εισοδηματικών και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Στην κατεύθυνση αυτή, τα συμπεράσματα των ποσοτικών επεξεργασιών μας αποκτούν ιδιαίτερη σημασία αναφορικά με την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και του επιπέδου φτωχοποίησης του πληθυσμού στην χώρα μας, εάν λάβουμε υπόψη μας ότι το 2060 οι δημόσιες κοινωνικές δαπάνες θα ανέρχονται στο ύψος των 20,6% του ΑΕΠ και η ελληνική οικονομία κατά τα επόμενα 42 χρόνια, ακόμη και με την απαισιόδοξη παραδοχή μέσης ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,8%, θα παράγει αθροιστικά πόρους της τάξης των 9,2 τρις ευρώ σε παρούσες αξίες.
Με άλλα λόγια, οι δημόσιες κοινωνικές δαπάνες κατά την περίοδο 2018-2060 θα αποτελούν μόνο το 1/5 των πόρων που θα παράγει αθροιστικά κατά τη συγκεκριμένη περίοδο η ελληνική οικονομία.
*Απόσπασμα από μελέτη των δύο επιστημόνων: Σάββα Γ. Ρομπόλη Ομότ. Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου και Βασιλείου Γ. Μπέτση Υποψ. Διδάκτορα Παντείου Πανεπιστημίου
