Το ελληνικό αδιέξοδο κορυφώνεται. Για να «δώσουν» οι δανειστές περίπου 6 δις. ευρώ τον Ιούλιο, με τα οποία η Ελλάδα θα πληρώσει (ανακυκλώσει) ένα μικρό τμήμα του χρέους της που θα λήγει τότε, ζητούν από την κυβένηση να ψηφίσει μέτρα που θα εφαρμοστούν από το 2019. Ουσιαστικά, οι δανειστές εκβιάζουν τη χώρα για πρόσθετα μέτρα προκειμένου να πληρώσουν…τους εαυτούς τους! Όλο αυτό αποκαλείται δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου Μνημονίου. Θα ακολουθήσουν δε κι’ άλλες αξιολογήσεις – συνολικά προβλέπονται έξι – μέχρι το τέλος του προγράμματος το καλοκαίρι του 2018.
Εδώ και επτά χρόνια είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Η οικονομία καταστρέφεται, η κοινωνική συνοχή διαλύεται, η μορφωμένη νεολαία μεταναστεύει και η ελληνική εθνική οντότητα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο του αφανισμού. Οι απολογητές του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ουσιαστικά οι «σταυροφόροι» της παγκοσμιοποίησης, μας λένε όλα αυτά είναι μονόδρομος και ότι χρειάζονται κι’ άλλες «μεταρρυθμίσεις». Μας λένε ότι δεν υπάρχει ζωή έξω από το ευρώ, ότι αν φύγουμε θα γίνουμε Βόρεια Κορέα, ότι δε θα έχουμε να φάμε, ότι δε θα έχουμε καύσιμα και φάρμακα γιατί όλα τα εισάγουμε ενώ δεν παράγουμε τίποτα! Πρόκειται για άθλια «γκεμπελικής υφής» προπαγάνδα που αποσκοπεί στο να μετασχηματιστεί όχι μόνο η οικονομική συμπεριφορά των πολιτών αλλά και ο τρόπος που σκέπτονται, αξιολογούν και κατανοούν την πραγματικότητα. Ελπίζουν ότι έτσι θα διαμορφωθεί ένας «μνημονιακός ιδιότυπος» παγκοσμιοποιημένου ραγιά με ψυχολογία «Ψωροκώσταινας».
Το εξωτερικό Ισοζύγιο
Παρ’ όλη την αποβιομηχάνιση που άρχισε από τη δεκαετία του ’80, παρ’ όλους τους κανονισμούς και τις ποσοστώσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), παρ’ όλη την κατάρρευση της δασμολογικής προστασίας και παρ’ όλη την οικονομική καταστροφή των επτά τελευταίων μνημονιακών χρόνων, η Ελλάδα «αντέχει» ακόμα.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), η χώρα μας πραγματοποίησε το 2016 συνολικές εξαγωγές αγαθών αξίας 24,5 δις. ευρώ. Από το ποσό αυτό 18,1 δις. ήταν εξαγωγές προϊόντων και 6,1 δις. εξαγωγές καυσίμων. Παράλληλα το 2016 η Ελλάδα εισέπραξε άλλα 25 δις. από την παροχή υπηρεσιών. Συγκεκριμένα 13,2 δις. από τον τουρισμό, 7,8 δις. από τις μεταφορές (ναυτιλία) και 4 δις. από λοιπές υπηρεσίες. Συνολικά, δηλαδή, πουλήσαμε στο εξωτερικό αγαθά και υπηρεσίες αξίας 49,5 δις. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το, διόλου ευκαταφρόνητο, 28,2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας. Για λόγους σύγκρισης αναφέρουμε ότι το αντίστοιχο ποσοστό της εξαγωγικής υπερδύναμης, της Γερμανίας, είναι 40%.
Αντίστοιχα το 2016, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της ΤτΕ, πραγματοποιήσαμε εισαγωγές αγαθών αξίας 41 δις. ευρώ, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα καύσιμα αξίας 8,9 δις. Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε ότι το 68,5% των καυσίμων (αργό πετρέλαιο) που εισάγουμε επανεξάγεται με τη μορφή διυλισμένων προϊόντων. Παράλληλα, το 2016, η χώρα μας πλήρωσε για εισαγωγή υπηρεσιών 9,7 δις. Συνολικά, δηλαδή, για εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών πληρώσαμε 50,7 δις. ευρώ.
Έτσι, το Ισοζύγιο παρουσίασε ένα μικρό έλλειμμα 1,2 δις. που αντιπροσωπεύει μόλις το 1,2% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου (εισαγωγές σύν εξαγωγές) της Ελλάδας και μόλις το 0,68% του ΑΕΠ της. Σημειώνουμε ότι το 2015 το έλλειμμα ήταν ακόμη μικρότερο, λιγότερο από 300 εκ. ευρώ.
Οι αιτίες της μικρής αύξησης του ελλείμματος το 2016 είναι κυρίως οι εξής:
1. Η μείωση του ναυτιλιακού συναλλάγματος κατά 2,1 δις (από 9,9 δις. το 2015 σε 7,8 δις. το 2016). Η μείωση αυτή, όπως αναφέρει η ανακοίνωση της ΤτΕ, οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls). Σημειώνουμε ότι το 2014, πριν από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, οι εισπράξεις από τη ναυτιλία ανέρχονταν σε 13,1 δις. ευρώ.
2. Η μείωση του τουριστικού συναλλάγματος κατά 905 εκ. (-6,4%) παρ’ όλο που οι αφίξεις των τουριστών αυξήθηκαν κατά 5,1%. Η μείωση των εισπράξεων οφείλεται επίσης στα capital controls επειδή μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες από τις πωλήσεις των «τουριστικών πακέτων» εισάγουν τα ποσά που χρειάζονται για τις λειτουργικές ανάγκες τους και τα υπόλοιπα τα καταθέτουν σε τραπεζικούς λογαρισμούς στο εξωτερικό.
3. Η αύξηση των εισαγωγών αγαθών (χωρίς καύσιμα) κατά 1,3 δις. (+4,2%), μετά μια μεγάλη περίοδο μείωσής τους. Συνυπολογίζοντας τα καύσιμα, οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 1 δις. (-2,3%). Οι υπόλοιποι συντελεστές του Ισοζυγίου Αγαθών και Υπηρεσιών είχαν μικρές διαφοροποιήσεις με εξαίρεση τις εισαγωγές καυσίμων που μειώθηκαν κατά 1,9 δις. (-18%) λόγω της υποχώρησης των διεθνών τιμών των υδρογονανθράκων.
Η μεθοδολογία υπολογισμού
Τον Ιούλιο του 2015 η ΤτΕ άλλαξε αναδρομικά τη μεθοδολογία κατάρτισης του Ισοζυγίου, συνυπολογίζοντας, εκτός από τα στοιχεία μέσω τραπεζικών συναλλαγών και τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) από τα τελωνεία. Η αλλαγή αυτή έγινε σύμφωνα με τους κανόνες του σχετικού Εγχειριδίου (ΒΡΜ6) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Αποτέλεσμα της αλλαγής αυτής ήταν να προστεθούν στις εισαγωγές του 2014 περίπου 7,4 δις., ενώ στις εξαγωγές μόνο 3,1 δις. με συνέπεια το Ισοζύγιο Αγαθών και Υπηρεσιών εκείνης της χρονιάς από πλεόνασμα 1,8 δις., όπως είχε ανακοινωθεί αρχικά, να εμφανίσει τελικά έλλειμμα περίπου 4 δις. Πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι με τη νέα μεθοδολογία η ΕΛΣΤΑΤ αυξάνει τις εισαγωγές κατά 1,5 δις. που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, προέρχεται από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, αλκοολούχων ποτών, καπνού κλπ. Αν μόνο το ποσό αυτό αφαιρεθεί από το Ισοζύγιο του 2016, το τελευταίο γίνεται ελαφρώς πλεονασματικό. Λίγα μόνο κράτη στον πλανήτη έχουν θετικό εξωτερικό ισοζύγιο όπως η Γερμανία, η Κίνα και μερικές από τις πετρελαιο-εξαγωγικές χώρες.
Σύνθεση και κατανομή
Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, η σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών αγαθών (24,5 δις.) το 2016 ήταν 44% βιομηχανικά προϊόντα, 27,5% καύσιμα, 22,3% αγροτικά προϊόντα και 4% πρώτες ύλες. Αντίστοιχα η σύνθεση των εισαγωγών ήταν 60,6% βιομηχανικά προϊόντα, 22,7% καύσιμα, 14,2% αγροτικά προϊόντα και 2,5% πρώτες ύλες.
Ο βασικός εμπορικός εταίρος της χώρας μας είναι η ΕΕ στην οποία κατευθύνεται το 55,7% των εξαγωγών και από την οποία προέρχεται το 53,6% των εισαγωγών. Τα αντίστοιχα ποσοστά για την Ευρωζώνη είναι 38,9% και 40,6%. Οι καλύτεροι πελάτες των ελληνικών προϊόντων είναι η Ιταλία που απορροφά το 11.2% των εξαγωγών μας, η Γερμανία (7,7%), η Κύπρος (6%), η Τουρκία (5,4%), η Βουλγαρία (5%), οι ΗΠΑ (4,4%) και ο Λίβανος (4,2%). Υπάρχει, δηλαδή, μια πολύ ικανοποιητική διασπορά στις αγορές των ελληνικών προϊόντων.
Παραθέσαμε όλα αυτά τα στοιχεία, που ίσως κούρασαν τον αναγνώστη, για να αποδείξουμε ότι το εξωτερικό Ισοζύγιο Αγαθών και Υπηρεσιών είναι ουσιαστικά ισοσκελισμένο και, αν αφαιρεθούν οι εκτιμήσεις για το λαθρεμπόριο, ελαφρά πλεονασματικό. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα ακόμα και αν φύγει από την Ευρωζώνη θα μπορεί να πληρώνει όλες τις εισαγωγές που κάνει σήμερα με το συνάλλαγμα (όχι με δραχμές) που εισπράττει από τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών. Καμιά έλλειψη δεν πρόκειται να υπάρξει και δε χρειάζεται να επιβληθεί δελτίο σε βασικά αγαθά όπως καύσιμα, τρόφιμα και φάρμακα. Όλη η σχετική προπαγάνδα αποσκοπεί στην τρομοκράτηση των πολιτών για να μην αντισταθούν στην ευρω-κατοχή και να μην αμφισβητήσουν το ξένο νόμισμα που έχει επιβληθεί στη χώρα μας από το 2002.
Ο φόβος της ανατροπής
Υπάρχουν κάποιοι από τους υποστηρικτές του εθνικού νομίσματος που ισχυρίζονται ότι μπορεί σήμερα το ισοζύγιο να είναι ισοσκελισμένο, λόγω της εσωτερικής υποτίμησης – λιτότητας, αλλά όταν αρχίσει η οικονομική ανάπτυξη θα γίνει πάλι ελλειμματικό. Η άποψη αυτή είναι σωστή αν με τον όρο «ανάπτυξη» εννοούμε τη μεγέθυνση της κατανάλωσης, στα επίπεδα του 2009, μέσω αύξησης των εισοδημάτων, δηλαδή κυρίως των μισθών και των συντάξεων. Μια τέτοια πολιτική θα έχει ως συνέπεια το κράτος να «κόβει» δραχμές, που θα τις δίνει στους πολίτες οι οποίοι, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών, θα αγοράζουν εισαγόμενα προϊόντα. Στη συνέχεια το κράτος θα πρέπει να πληρώνει στο εξωτερικό αυτές τις εισαγωγές με συνάλλαγμα που δε θα έχει. Η εμφάνιση ενός σημαντικού ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει είτε να συνάπτει νέα δάνεια σε συνάλλαγμα, είτε να υποτιμήσει το νέο εθνικό νόμισμά της, είτε να κάνει και τα δύο. Η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής θα οδηγήσει πολύ γρήγορα στην επιβολή νέας σκληρής λιτότητας.
Η ανάπτυξη – και όχι μεγέθυνση – της οικονομίας πρέπει να προέλθει από παραγωγικές επενδύσεις στον αγροτικό τομέα και τη βιομηχανία (όχι στις υπηρεσίες), οι οποίες θα χρηματοδοτούνται από την αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας. Οι επενδύσεις θα βελτιώσουν την παραγωγικότητα της εργασίας, θα μειώσουν την ανεργία, θα αυξήσουν τις εξαγωγές και θα μειώσουν τις εισαγωγές, με υποκατάστασή τους από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα. Οι παραγωγικές επενδύσεις προοδευτικά θα αυξάνουν τον πλούτο της χώρας και, έτσι, θα βελτιώνονται τα εισοδήματα.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, εδώ που έχουμε φτάσει, για τη σωτηρία του ελληνικού λαού και της χώρας.
*Ο Νίκος Ιγγλέσης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου «Η Επανάσταση του Grexit – Το Σχέδιο», εκδόσεις Α.Α.Λιβάνη, καθώς και του Δοκιμίου «Το νόμισμα και τα φετίχ του» που έχει αναρτηθεί στο https://greekattack.wordpress.com
**Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 17-3-2017.
