Η Ρωσία επιδιώκει με οποιονδήποτε τρόπο και μέθοδο να παραμείνει στη Λιβύη
Ο Διοικητής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), Khalifa Haftar, έστειλε στρατιωτική αντιπροσωπεία στη Ρωσία, έγραψε στο Facebook την Τετάρτη ο Διευθυντής του Τμήματος Ηθικής Καθοδήγησης του LNA, Khaled Al-Mahjoub.
“Ο αρχηγός του στρατού, ο Στρατάρχης Χαλίφα Αμπού Χάφταρ στέλνει στρατιωτική αντιπροσωπεία στη Ρωσία, με αρχηγό τον επικεφαλής του γραφείου του και μέλος της επιτροπής 5 + 5, Υποστράτηγο Κεΐριρ Αλ-Ταμίμι,” είπε ο Αλ-Ματζούμπ, χωρίς να παρέχει λεπτομέρειες για την επίσκεψη.
Μέχρι πρόσφατα, υπήρχαν δύο κυβερνήσεις στη Λιβύη: η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας με επικεφαλής τον Fayez al-Sarraj και ένα προσωρινό υπουργικό συμβούλιο που εδρεύει στα ανατολικά της χώρας, το οποίο είχε την υποστήριξη του Εθνικού Στρατού της Λιβύης. Οι ένοπλες μονάδες των δύο μερών συμμετείχαν σε παρατεταμένες μάχες.
Τα μέλη της Επιτροπής 5 + 5, η οποία περιλαμβάνει πέντε στρατιωτικούς αξιωματούχους που εκπροσωπούν την Κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας και άλλους πέντε από το LNA, υπέγραψαν μόνιμη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γενεύη στις 23 Οκτωβρίου 2020.
Ως αποτέλεσμα των συνομιλιών που μεσολάβησε ο ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός Abdul Hamid Dbeibeh της κυβέρνησης ενότητας της χώρας και τρία μέλη του Προεδρικού Συμβουλίου εκλέχθηκαν τον Φεβρουάριο του 2021.
Η κυβέρνηση και το συμβούλιο ορκίστηκαν στις 15 Μαρτίου.
Ο κύριος στόχος τους είναι να ενώσουν τα διοικητικά όργανα σε ολόκληρη τη χώρα και να πραγματοποιήσουν τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της Λιβύης στις 24 Δεκεμβρίου 2021.
Το ερώτημα είναι τι θα συζητήσει η αντιπροσωπεία του Στρατάρχη Χαφτάρ με τους Ρώσους;
Πιθανά αντικείμενα συζήτησης
Στη δεύτερη Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουνίου, η Ρωσία καθώς και άλλοι συμμετέχοντες επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους για «αξιόπιστα βήματα προς την κατάργηση των ένοπλων ομάδων και των πολιτοφυλακών από όλα τα μέρη».
Μία από τις «ένοπλες ομάδες και πολιτοφυλακές» που υπάρχουν στη Λιβύη είναι η ρωσική ιδιωτική στρατιωτική δύναμη Wagner. Αυτό σημαίνει ότι η Μόσχα προτίθεται πραγματικά να αποσύρει την Wagner από την ανατολική Λιβύη;
Είναι πιθανό αυτό να συμβεί. Αλλά φαίνεται πιο πιθανό ότι η Μόσχα θα διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη με τη μία ή την άλλη μορφή.
Επιχειρώντας μια σύντομη ανασκόπηση της κατάστασης στη Λιβύη θα μνημονεύαμε τα εξής:
Μετά την πτώση του Καντάφι το 2011 και τη διάλυση της Λιβύης μεταξύ αντίπαλων φατριών, η κύρια διαίρεση στη Λιβύη εξελίχθηκε σε μία μεταξύ της κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που εδρεύει στη δυτική Λιβύη και των αντιπάλων της με επικεφαλής τον Khalifa Haftar, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως «Αρχιστράτηγος».
“Ο Haftar έλαβε υποστήριξη τόσο από τη γειτονική Αίγυπτο όσο και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) μεταξύ άλλων, ενώ το GNA έλαβε υποστήριξη από την Τουρκία και το Κατάρ. Η δύναμη Wagner της Ρωσίας,την οποία πληρώνουν τα ΗΑΕ, βρίσκεται στην ανατολική Λιβύη υποστηρίζοντας το Haftar, αλλά η Ρωσία αναγνώρισε επίσης το GNA ως κυβέρνηση της Λιβύης και διατήρησε καλές σχέσεις μαζί της.
Στο πλαίσιο της διαδικασίας επίλυσης των συγκρούσεων στη Λιβύη, δημιουργήθηκε μια Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU), φαινομενικά ενώνοντας το GNA στα δυτικά και τη Βουλή των Αντιπροσώπων με την υποστήριξη του Haftar που εδρεύει στα ανατολικά.
«Κατάλληλο προσωπικό» από τις πολιτοφυλακές της Λιβύης που πρόκειται να διαλυθούν πρόκειται να ενσωματωθούν «σε πολιτικά και στρατιωτικά κρατικά ιδρύματα» σύμφωνα με τη συμφωνία του Βερολίνου.
Αλλά δεν είναι καθόλου σαφές ότι ο Χάφταρ θα υποταχθεί στον επίσημο στρατό της Λιβύης με έδρα τη Δύση ή ότι θα αποδεχτούν τον ίδιο και τις δυνάμεις του.
Η Ρωσία υποστήριξε τη διαδικασία επίλυσης των συγκρούσεων στη Λιβύη που χρηματοδοτείται από τα Ηνωμένα Έθνη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Μόσχα συμφώνησε να διαλύσει ένοπλες ομάδες και πολιτοφυλακές στη Λιβύη.
Η Τουρκία, ωστόσο, έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύει να αποσύρει τις δικές της ένοπλες δυνάμεις από τη δυτική Λιβύη, καθώς κλήθηκαν να βρεθούν εκεί από το διεθνώς αναγνωρισμένο, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, GNA.
Και, εάν οι τουρκικές δυνάμεις παραμείνουν στη δυτική Λιβύη, φαίνεται αμφίβολο ότι η Μόσχα θα αποσύρει τις δυνάμεις της δύναμης Wagner από την ανατολική Λιβύη.
Μπορεί όμως η Μόσχα να διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη όταν έχει συμφωνήσει ότι πρέπει να διαλύονται ένοπλες ομάδες και πολιτοφυλακές στη Λιβύη; Ναι μπορεί.
Κατ ‘αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι, παρόλο που ο Πούτιν έχει ανακοινώσει ορισμένες φορές μια ρωσική απόσυρση από τη Συρία, αυτό δεν συνέβη. Επομένως, η συμφωνία της Ρωσίας ότι οι ένοπλες ομάδες και οι πολιτοφυλακές στη Λιβύη πρέπει να διαλύονται ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζει μια πραγματική ρωσική πρόθεση να αποσύρει τις δυνάμεις της Wagner από τη Λιβύη.
Επιπλέον, ο ίδιος ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι η Wagner δεν σχετίζεται με τη ρωσική κυβέρνηση και ότι η ρωσική κυβέρνηση δεν την πληρώνει. Σε αυτήν την περίπτωση, η Μόσχα μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν έχει καμία ευθύνη να ενεργήσει για να διαλύσει την παρουσία της δύναμης στη Λιβύη.
Και, όσο ο Χάφταρ θέλει να παραμείνει η Wagner, είναι αμφίβολο ότι το GNU μπορεί να την αναγκάσει να φύγει, ακόμη και με την τουρκική υποστήριξη. Ο Πούτιν, φυσικά, μπορεί να συνεχίσει να ισχυρίζεται ότι η Μόσχα δεν έχει καμία σχέση με την Wagner παρά τα ισχυρά στοιχεία για το αντίθετο.
Επιπλέον, είναι επίσης πιθανό η Ρωσία να μπορεί να πείσει την GNU να προσκαλέσει επίσημα για ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη παρόμοια με τη συμφωνία του GNA με την Τουρκία.
Το GNU μπορεί να είναι πρόθυμο να το κάνει αυτό, καθώς αυτό θα του έδινε επιπλέον προστασία έναντι του Haftar ή έτσι θα μπορούσε να ελπίζει.
Η Μόσχα μπορεί μέχρι τότε να είναι πρόθυμη να “πείσει” την Wagner να εγκαταλείψει τη Λιβύη εάν το GNU καλέσει επίσημα τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να έχουν μία ή περισσότερες βάσεις στη χώρα, είτε εάν η Ρωσία θα μπορούσε να στείλει τις επίσημα ένοπλες δυνάμεις της στη Λιβύη κατόπιν πρόσκλησης του GNU, διατηρώντας παράλληλα τις δυνάμεις της Wagner εκεί για να βοηθήσουν τον Haftar.
Αυτό μπορεί να φαίνεται αδικαιολόγητο για ορισμένους, αλλά η προσέγγιση του Πούτιν στη σύγκρουση μεταξύ αντιπάλων κομμάτων αλλού στην περιοχή ήταν να υποστηρίξει και τους δύο σε κάποιο βαθμό ,για να αισθάνεται καλυμμένος ανεξαρτήτως της έκβασης της.
Ακόμη και στη Συρία, όπου η Μόσχα υποστηρίζει σθεναρά το καθεστώς του Άσαντ, η Ρωσία επιδίωξε να ισορροπήσει μεταξύ δύο ομάδων-ανταγωνιστών: το Ιράν και την Τουρκία, και το Ισραήλ και τους Σύριους Κούρδους.
Έτσι επιτρέπει την παρουσία Ιρανικών δυνάμεων στη Συρία από τη μια, ενώ από την άλλη δεν παρεμβαίνει με τους S-400 που διαθέτει για να αποτρέψει αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ στη Συρία κατά Ιρανικών στόχων.
Αλήθεια πόσοι ρωσικοί S-400 εκτοξεύθηκαν σε βάρος Ισραηλινών αεροσκαφών που βομβάρδισαν στόχους στη Συρία;
Κανείς.
Στην Υεμένη, η Μόσχα έχει καλές σχέσεις με τους Χούθι που υποστηρίζονται από το Ιράν, την κυβέρνηση Χαντί που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και τους νότιους αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τα ΗΑΕ.
Και στο Αφγανιστάν, η Μόσχα διατηρεί καλές σχέσεις τόσο με την κυβέρνηση της Καμπούλ όσο και με τους Ταλιμπάν.
Έτσι, δεν θα ήταν ασυνήθιστο για τη Μόσχα να υποστηρίξει τις αντίπαλες πλευρές στη Λιβύη.
Η διαδικασία επίλυσης των συγκρούσεων στη Λιβύη θα μπορούσε να καταρρεύσει εντελώς, οπότε ούτε οι Ρώσοι ούτε κάποιο άλλο ”τρίτο” μέρος που υποστηρίζει τώρα τη μία ή την άλλη πλευρά στη Λιβύη, είναι πιθανό να διακόψει την παρουσία του εκεί. Πράγματι, αυτό το συμπέρασμα φαίνεται ως το πιο επικρατέστερο.
Ωστόσο, ακόμη και αν προχωρήσει η διαδικασία, φαίνεται πολύ πιο πιθανό ότι η Ρωσία θα διατηρήσει κάποια μορφή στρατιωτικής παρουσίας στη Λιβύη, ανεξάρτητα από το τι μπορεί να έχει συμφωνήσει η Μόσχα.
Πενταπόσταγμα: Παναγιώτης Νάστος