Η σπάνια ταινία του μολδαβού σκηνοθέτη «Στις ρεματιές με τα βατόμουρα»
Το έργο «Στις ρεματιές με τα βατόμουρα» που σκηνοθέτησε ο Εμίλ Λοτεάνου, ο οποίος δικαίως έχει κερδίσει τον τίτλο του πιο χαρακτηριστικού εκπροσώπου του μολδαβικού κινηματογράφου (ήταν επίσης ποιητής και συγγραφέας) θεωρείται σημαντικό διότι κατάφερε να εγγραφεί στα μητρώα και στον πυρήνα της σύστασης του ίδιου του μολδαβικού έθνους.
Στην ουσία, το «Στις ρεματιές με τα βατόμουρα» είναι ένα αγροτικό / ερωτικό δράμα περιπλάνησης στο οποίο μια ερωτική ιστορία συνδυάζεται με τον ευρύτερο σχολιασμό και τη βαθύτερη κοινωνική αγωνία που αντανακλάται στην ταινία: όταν τα βοσκοτόπια ενός συνεταιριστικού αγροκτήματος της Σοβιετικής Ενωσης (γνωστά και ως κολχόζ) καταστρέφονται από την κάψα του ήλιου, οι βοσκοί αποφασίζουν να μεταφέρουν τα κοπάδια τους στις ρεματιές με τα βατόμουρα, όπου η ελπίδα για τη σωτηρία τους παραμένει ζωντανή.
Η ιστορική αξία
Τα πρόσωπα που συνθέτουν το ερωτικό σκέλος της ιστορίας είναι ένας από τους βοσκούς, ο Σάβα, η Ιλούτσε που είναι ερωτευμένη μαζί του και ένας δημοσιογράφος. Η αξία της ταινίας είναι επίσης ιστορική διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του κινηματογράφου που παραγόταν στη Σοβιετική Ενωση τα χρόνια της δεκαετίας του 1960 και ενώ ο Ψυχρός Πόλεμος κορυφωνόταν.
Πριν από λίγο καιρό, μέσα στον Μάιο, η κινηματογραφική εταιρεία New Star πραγματοποίησε εκτενές αφιέρωμα στο σινεμά του Εμίλ Λοτεάνου του οποίου η δημιουργική καριέρα άρχισε με την ταινία «Θα συναντηθούμε την αυγή» και τελείωσε το 2003, τη χρονιά του θανάτου του, σε ηλικία 66 ετών. Ακολούθησαν περισσότερες από 20 ταινίες μέχρι τον θάνατό του στη Μόσχα το 2003, σε ηλικία 66 χρόνων. Αφησε πίσω του ανολοκλήρωτη την ταινία «Yar».
Ζωή περιπετειώδης
Ο Λοτεάνου γύρισε τις «Ρεματιές» το 1967 σε ηλικία μόλις 31 ετών και ενώ είχε γυρίσει την πρώτη ταινία του «Θα συναντηθούμε την αυγή». Η ζωή του σκηνοθέτη υπήρξε από πολύ νωρίς περιπετειώδης. Ο Εμίλ Λοτεάνου γεννήθηκε στην περιοχή Κλοκούσνα της Ρουμανίας, η οποία προσαρτήθηκε στη Βεσσαραβία από την ΕΣΣΔ το 1944 (σήμερα βρίσκεται στη Δημοκρατία της Μολδαβίας). Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο πατέρας του σκοτώθηκε ενώ αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου η οικογένειά του διασπάστηκε. Η μητέρα μαζί με τον αδελφό του πήγαν στο Βουκουρέστι και για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ο Λοτεάνου αναγκάστηκε να ζήσει νομαδικά. Το 1949 επιχείρησε να διασχίσει παράνομα τον ποταμό Προύθο. Ωστόσο τον εντόπισαν συνοριοφύλακες οι οποίοι τον παρέδωσαν στη μητέρα του στο Βουκουρέστι όπου τότε εργαζόταν στη Σοβιετική Πρεσβεία.
Ο κινηματογράφος άρχισε να τον συνεπαίρνει από πολύ νωρίς αλλά το Κέντρο Κινηματογράφου του Βουκουρεστίου τον είχε απορρίψει. Το 1952 ο Λοτεάνου ζήτησε να επαναπατριστεί στην Κλοκούσνα ώστε να του δοθεί η δυνατότητα να συνεχίσει τις κινηματογραφικές του σπουδές στη Μόσχα. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως ηθοποιός στο Δραματικό Θέατρο στο Κισινάου ενώ από το 1954 ως το 1956 σπούδασε στη Σχολή Δραματικής Τέχνης Ακαδημαϊκού Θεάτρου στη Μόσχα όπου μετά από πολλή προσπάθεια είχε γίνει δεκτός. Λίγο αργότερα άρχισε να εργάζεται στο Κέντρο Κινηματογράφου της Μολδαβίας. Και εκεί πραγματοποίησε το ντεμπούτο του.
Επιτόπιες έρευνες
Οπως φαίνεται και στις «Ρεματιές με τα βατόμουρα», η νομαδική ζωή αλλά και το φολκλόρ με τη γνήσια έννοια και όχι την τουριστική ήταν χαρακτηριστικά των ταινιών του Εμίλ Λοτεάνου, ο οποίος ήταν ένας σχολαστικός μελετητής του τσιγγάνικου πολιτισμού μετά από επιτόπιες έρευνες στην ευρύτερη σοβιετική επικράτεια. Ο ίδιος είχε πει: «Το φολκλόρ στην πιο κλασική μορφή του είναι για μένα η πιο προσωπική διαθήκη των προγόνων μου. Αισθάνθηκα πάντα μέσα στη λαϊκή ποίηση έναν μαγικό και μυστηριώδη χαρακτήρα. Οι απλές και καθημερινές λέξεις βγάζουν κάτι το θεϊκό συνδυάζοντας με έναν μοναδικό τρόπο την ομορφιά και τη δύναμη της ψυχής: η Πατρίδα, ο Ερωτας, η Αλήθεια, η Αδελφότητα, η Ομορφιά».
Από το 1973 ως το 1983 ο Λοτεάνου εργάστηκε στο στούντιο Mosfilm στη Μόσχα όπου διασκεύασε Μαξίμ Γκόρκι («Οι Τσιγγάνοι ανεβαίνουν στον ουρανό», 1976) αλλά και Aντον Τσέχοφ («To δράμα στο κυνήγι», 1978). Για το «Δράμα στο κυνήγι» τη μουσική έγραψε ο συνθέτης Εουγκέν Ντόγκα και το κομμάτι «Βαλς των λουλουδιών» είχε αγαπηθεί παγκοσμίως.
Πολλά χρόνια αργότερα, το 1998, ο Λοτεάνου σκηνοθέτησε στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας την παράσταση «Unconditionally Yours, Antosha Chekhonte», βασισμένη στα έργα «Η αρκούδα» και «Ο γάμος» του Τσέχοφ. Ενα από τα πιο δημοφιλή έργα του όμως ήταν η συμπαραγωγής Βρετανίας και Σοβιετικής Ενωσης τηλεοπτική βιογραφία «Αννα Πάβλοβα», εμπνευσμένη από τη ζωή της μεγάλης ρωσίδας χορεύτριας. Μάλιστα για την «Αννα Πάβλοβα» συνεργάστηκαν μεταξύ άλλων ο κορυφαίος άγγλος σκηνοθέτης Μάικλ Πάουελ αλλά και ο Αμερικανός Mάρτιν Σκορσέζε που κρατά έναν σύντομο ρόλο.
*Η σπάνια ταινία του μολδαβού σκηνοθέτη «Στις ρεματιές με τα βατόμουρα» επαναπροβάλλεται στον ΖΕΦΥΡΟ Ν. Πετραλώνων
**Πηγή: tovima.gr