Θα είναι “τύπου V”, θα είναι “τύπου U”, θα είναι “τύπου L”; Παντελώς άγνωστο πλέον. Η Ευρώπη μοιάζει να… ξέμεινε από γράμματα του λατινικού αλφαβήτου κατάλληλα να εξεικονίσουν την πορεία της οικονομίας εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού. Η ένταση αυτού που περιγράφεται ως “δεύτερο κύμα” ακυρώνει τις ελπίδες γρήγορης ανάκαμψης, ανατινάσσει τις προβλέψεις, υπονομεύει προκαταβολικά τα σχέδια αντιμετώπισης που επεξεργάσθηκαν οι “27”, όπως υπό σύσταση το Ταμείο Ανασυγκρότησης, και κυρίως δημιουργεί ένα κοινωνικό κλίμα εκρηκτικό.
Οι οικονομικές και πολιτικές αντοχές δεν είναι οι ίδιες με αυτές της άνοιξης, όπως δείχνει το κύμα των μινι-εξεγέρσεων που προκαλεί, από τη Μαδρίτη μέχρι το Βερολίνο, η επιστροφή των περιοριστικών μέτρων. Με “πρωταγωνιστή”, όπως και την άνοιξη, την γειτονική μας Ιταλία – όχι πλέον ως τόπο μιας εντυπωσιακής συλλογικής προσπάθειας για την καταπολέμηση της πανδημίας δια του εγκλεισμού, αλλά ως εστία αντικυβερνητικών κινητοποιήσεων.
Σύμφωνα με τον Τζέισον Χόροβιτς των New York Times στην Ιταλία, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, το πιο μεταδοτικό πράγμα αυτή τη στιγμή είναι η δυσφορία.
Όταν η αρχή, και μάλιστα ταραχώδης, έγινε στη Νάπολι, ήταν πολλοί όσοι έσπευσαν να αποδώσουν το φαινόμενο στις χρόνιες παθογένειες του ιταλικού Νότου, στην ανάμιξη της Μαφίας, στην δράση ακροδεξιών, χούλιγκανς κ.ο.κ. Τώρα όμως που οι κινητοποιήσεις κατά των περιοριστικών μέτρων έφτασαν μέχρι το Τορίνο, την Φλωρεντία, την Τεργέστη τα εύκολα στερεότυπα (συχνά δηλωτικά ενός ιδιόμορφου ενδο-ιταλικού ρατσισμού) δεν επαρκούν.
Βέβαια, στον ιταλικό Βορρά οι συγκεντρωμένοι μετρώνται σε μερικές εκατοντάδες και έχουν χαρακτηριστικά κάθε άλλο παρά mainstream. Όμως στον Νότο οι διαμαρτυρίες είναι μαζικές και περιλαμβάνουν περισσότερο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού.
Ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε δυσκολεύεται να διατηρήσει την αξιοπιστία – και την δημοτικότητά του. Μέχρι πρότινος υποσχόταν “γαλήνια Χριστούγεννα” και εμφανιζόταν βέβαιος ότι το σωτήριο εμβόλιο θα έχει εμφανιστεί ως τον Δεκέμβριο. Το Οκτώβριο δήλωνε ότι αποκλείει νέο lockdown, ωστόσο την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι η χώρα κινείται με βάση το “Σενάριο 3” και το Σαββατοκύριακο η κυβέρνηση άρχισε να προετοιμάζεται για το “Σενάριο 4”, με κατά τόπους απαγορεύσεις κυκλοφορίας. Οι τελευταίοι περιορισμοί που τέθηκαν σε ισχύ αφορούν το κλείσιμο των γυμναστηρίων, των θεάτρων και των κινηματογράφων μέχρι τις 24 Νοεμβρίου και την λειτουργία της εστίασης μέχρι τις 6 μ.μ. Επιπλέον, παρατείνεται η απαγόρευση μεγάλων κοινωνικών συγκεντρώσεων, όπως οι γαμήλιες δεξιώσεις, ενώ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το 75% θα παρακολουθεί μαθήματα εξ αποστάσεως.
Το νέο σχέδιο στήριξης των πληττόμενων επιχειρήσεων, που ανακοινώθηκε στις 27 Οκτωβρίου, προβλέπει τη διάθεση 5,4 δισ. ευρώ, ενώ την Παρασκευή απαγορεύθηκαν οι απολύσεις μέχρι τον Μάρτιο. Όμως για τους μικρομαγαζάτορες, τους άνεργους ή τις μονογονεϊκές οικογένειες, που δείχνουν να βρίσκονται στον πυρήνα των κινητοποιήσεων, το πρόβλημα επιβίωσης δεν επιλύεται. “Εάν μας κλείνεις, μας πληρώνεις” και “Στοπ στα νοίκια και τους λογαριασμούς”, “Κανένας εκβιασμός μεταξύ υγείας και εισοδήματος” είναι μερικά από τα δημοφιλή συνθήματα των ημερών.
Είναι μάλιστα ενδιαφέρον ότι κατεξοχήν εκπρόσωποι του “λαϊκισμού”, όπως ο ηγέτης της Λέγκας Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος μέχρι πρότινος αμφισβητούσε τη χρησιμότητα της μάσκας, βρέθηκε να αποδοκιμάζεται από τους συγκεντρωμένους στη Ρώμη, στους οποίους δεν έχει πλέον και πολλά να πεί. Από την άλλη, δεν λείπουν και οι φωνές όσων υποστηρίζουν ότι ένα καθολικό lockdown θα ήταν προτιμότερο από τον τωρινό “αργό θάνατο” της εστίασης και άλλων επιχειρήσεων. Ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι υποστήριξε ακριβώς αυτό.
