Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ένα σχέδιο. Δεκαοκτώ χρόνια στον “θρόνο” του, μετέτρεψε ολοκληρωτικά την Τουρκία, τόσο στο εσωτερικό όσο και στην παγκόσμια σκηνή. Η φιλοδοξία του Ερντογάν είναι μεγαλύτερη από το να αναβιώσει απλώς την οθωμανική κληρονομιά της Τουρκίας και να κάνει την Τουρκία περιφερειακό παίκτη. Αντίθετα, επιδιώκει να αναδιαμορφώσει τη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων που πήρε σχήμα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφει ο αναλυτής του American Enterprise Institute, Μάικλ Ρούμπιν, σε άρθρο του στο National Interest.
Ο Ερντογάν δεν κρύβεται ως προς αυτό. Το σύνθημά του “ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από πέντε” είναι η απόρριψη της εξουσίας που κατέχουν τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ο Σάμι Κοέν, ο οποίος για έξι δεκαετίες παρακολουθεί την Τουρκία σε μια στήλη της Milliyet, έγραψε ότι “η προτεραιότητα του Ερντογάν [είναι] η δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας τάξης”.
Για να γίνει αυτό, ο Ερντογάν δημιουργεί τετελεσμένα στο κεφάλι του, απορρίπτει τη διπλωματία, χτυπά πρώτος και υπολογίζει στην αδράνεια της Δύσης για να ξεφύγει. Έχει αμφισβητήσει, για παράδειγμα, τη νομιμότητα της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923 για τα σύνορα της Τουρκίας· οι φίλοι του δημοσιεύουν χάρτες που ενσωματώνουν το έδαφος των γειτόνων σε μια μεγάλη Τουρκία. Αυτές είναι απόπειρες προβλέψεων: ενώ ο Ερντογάν δικαιολογούσε την επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία ως αντιτρομοκρατική, οι δυνάμεις του στη συνέχεια έκαναν εθνοκάθαρση στις κουρδικές συνοικίες, άνοιξαν τουρκικά ταχυδρομεία και μάλιστα εξέδωσαν τουρκικές ταυτότητες σε όσους βρίσκονταν στην περιοχή κατοχής της.
Το ίδιο ισχύει και για το Ιράκ. Ο Ερντογάν όχι μόνο έχει αναστήσει τις οθωμανικές αξιώσεις ηλικίας αιώνων για τη Μοσούλη και το πλούσιο σε πετρέλαιο Κιρκούκ, αλλά έχει αναπτύξει 1.150 στρατιώτες στο ιρακινό έδαφος. Οι εισβολές είναι συχνές· οι αποχωρήσεις σπάνιες.
Η φιλοπόλεμη διάθεση της Τουρκίας φέρνει το Αιγαίο και τη Μεσόγειο στα όρια τους. Οι τουρκικές δυνάμεις απειλούν τα ελληνικά νησιά και προκαλούν αποκλειστικές οικονομικές ζώνες στη Μεσόγειο. Καθώς η κατοχή της Τουρκίας στη βόρεια Κύπρο πλησιάζει τον μισό αιώνα, ο Ερντογάν τεμαχίζει το status quo: μετακόμισε στα Βαρώσια αψηφώντας τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και μετέτρεψε το κατεχόμενο αεροδρόμιο του Λευκόνοικου σε βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών που βάζει την ανατολική Μεσόγειο και μεγάλο μέρος της Βόρειας Αφρικής στο στόχαστρο. Ισλαμιστές έποικοι ξεπέρασαν σε πληθυσμό τις τουρκοκυπριακές κοινότητες.
Τα drone και η τζιχάντ προωθούν τώρα την ατζέντα του. Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι πληρεξούσιοι των πολιτοφυλακών που στρατολογήθηκαν στη Συρία έσωσαν τον ισλαμιστή ηγέτη της Λιβύης από μια επίθεση με την υποστήριξη της Αιγύπτου. Η τουρκική αεροπορική δύναμη και οι ίδιοι τζιχαντιστές υποστήριξαν μια αιφνιδιαστική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο κατοικημένο από Αρμένιους Ναγκόρνο Καραμπάχ στην εκατότη επέτειο της προηγούμενης οθωμανικής εισβολής στην Αρμενία. Ο Ερντογάν κατέλαβε σχολεία που ανήκαν στον αντίπαλό του Φετουλάχ Γκιουλέν και τα μετέτρεψε σε κοιτίδες για πιο ριζοσπαστικούς ιδεολόγους.
Οι βάσεις στο Κατάρ και τη Σομαλία καθιστούν την Τουρκία πραγματική περιφερειακή δύναμη. Τόσο ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Αμπίι Αχμέντ όσο και ο πρόεδρος της Σομαλίας Μοχάμεντ Φαρμάτζο αναζητούν τώρα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την αντιμετώπιση της εγχώριας αντιπολίτευσης. Ο Ερντογάν “παίζει μπάλα” με αντάλλαγμα εμπορικά συμβόλαια. Αυτό που ο Ερντογάν δεν θέλει να κάνει επίσημα -για παράδειγμα, να ξεπλύνει χρήματα για τη Χαμάς– θα αναθέσει υπεργολαβία στη SADAT, τον διαβόητο ισλαμιστή ιδιωτικό στρατιωτικό εργολάβο.
Για πάρα πολύ καιρό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει μετατρέψει την πολιτική του για την Τουρκία σε ευχολόγιο. Ωστόσο, η άρνηση της πραγματικότητας είναι επικίνδυνη. Η Τουρκία άλλαξε. Έχοντας κυβερνήσει για σχεδόν δύο δεκαετίες, ο Ερντογάν δημιούργησε έναν νέο στρατό κατ’ εικόνα του. Το να πιστεύει κανείς ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στο status quo ante μετά τον θάνατο του Ερντογάν είναι αφελές: Έχει επίσης εμφυσήσει το δόγμα του σε πάνω από τριάντα εκατομμύρια μαθητές από τότε που έγινε πρωθυπουργός.
Η Τουρκία δεν είναι σύμμαχος και δεν θα γίνει ποτέ ξανά. Είναι καιρός να ελέγξουμε τη δύναμη που επιδιώκει να ασκήσει στην παγκόσμια σκηνή, διπλωματικά, οικονομικά και, όταν οι πληρεξούσιοί της λειτουργούν εκτός των αναγνωρισμένων συνόρων της Τουρκίας, και στρατιωτικά.
Πηγή: Capital.gr
