Του Δημήτρη Χατζηστέλιου
Μόλις εχθές έμαθα για μία πολύ σημαντική δικαστική απόφαση του εφετείου. Σύμφωνα με αυτήν η ευρύτερη περιοχή γύρω από την οδό Γρανικού στο Βύρωνα αποχαρακτηρίζεται και επιδικάζεται η ιδιοκτησία της υπέρ ιδιωτών.
Ουσιαστικά αφορά όλη την περιοχή του θεάτρου Βράχων με τις κοινόχρηστες δημοτικές χρήσεις και όλο τον λόφο Κοπανά -φυσικό σύνορο μεταξύ Βύρωνα και Αγίας Μαρίνας (Ηλιούπολης)- στον οποίο δεσπόζει και το πυροφυλάκιο του Βύρωνα.
Η περιοχή έως τώρα ήταν χαρακτηρισμένη δασική και αναδασωτέα, εντός της Β’ ζώνης Υμηττού. Υπέφερε από πολλές προσβολές και καταπατήσεις. Έχουν δοθεί από τη δεκαετία του 80 σημαντικοί αγώνες εναντίον εκκλησίας, εταιρειών και ιδιωτών για να παραμείνει δημόσιος δασικός χώρος.
Επί δημαρχίας Νικολαϊδη είχαν γίνει απόπειρες αναδάσωσης, όπου τα δεντράκια τα έβγαζαν νύχτα οι μπράβοι ιδιωτών που επιβουλεύονταν την περιοχή. Τα συμβόλαια που είχαν παρουσιαστεί τους δικαίωναν με βάσει τους νόμους χρησικτησίας από τουρκικού κράτους. Τη δεκαετία του 80 υπήρχε η φήμη πως ήταν πλαστά και είχαν εκδοθεί με τη βοήθεια αστυνομικών επί Χούντας. Αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ και ακόμη και αν ισχύει θα είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί πλέον.
Το κίνημα των κατοίκων τέλη της δεκαετίας του 70 και αρχές της δεκαετίας του 80 είχε πετύχει κόντρα σε δικαστικές αποφάσεις της εποχής να διώξει την εταιρεία των νταμαριών και να επιβάλλει δημόσιες χρήσεις της γης σταματώντας την καταστροφή του δασικού περιβάλλοντος.
Μέρος της περιοχής εντάχθηκε στο natura 1999 και αποφάσεις του δασαρχείου και του ΣτΕ σταμάτησαν διάφορά έργα κατά περιόδους χαρακτηρίζοντας την φυσική συνέχεια του Υμηττού και δασική.
Για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 90 υπάρχει σημαντική δικαστική απόφαση του Εφετείου που ακυρώνει το δασικό χαρακτήρα της περιοχής και επιδικάζει την ιδιοκτησία σε ιδιώτες. Με μία ακροβασία το δικαστήριο καταλήγει πως η περιοχή είναι αυτόνομη και δεν αποτελεί συνέχεια της δασικής έκτασης του Υμηττού και για να στηρίξει το σκεπτικό επικαλείται ανάμεσα στα άλλα και φωτογραφίες του προηγούμενου αιώνα που δείχνουν την περιοχή χωρίς βλάστηση. Βέβαια, το μεγαλύτερο κομμάτι του Υμηττού στα μέσα του 1800 ήταν χωρίς βλάστηση καθώς η υλοτομία και τα βοσκοτόπια είχαν ήδη αποψιλώσει σημαντικά την περιοχή. Βλάστηση αναπτύχθηκε τα μετέπειτα χρόνια και με τον πόλεμο του 1940 εκχερσώθηκε εκ νέου, όπου από την δεκαετία του 1950 και μετά αναπτύχθηκαν εκ νέου δασικές περιοχές με αναδασώσεις.
Όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα για κάποιους εφέτες που αποφάσισαν -πάντα σύμφωνα με τον νόμο(!)- μία περιοχή με κοινωφελείς χρήσεις και ένας πνεύμονας πρασίνου να αποχαρακτηριστεί με συνοπτικές διαδικασίες και να επιδικαστεί υπέρ ιδιωτών με αναφορές στην τουρκική νομοθεσία χωρίς βεβαίως να εξεταστεί ούτε η σημασία του οικοσυστήματος, ούτε το συμφέρον των κατοίκων, ούτε η καταγωγή των πράξεων ιδιοκτησίας… Η δικαιοσύνη αποδόθηκε, το δίκαιο εχάθη…
Η απόφαση αυτή δημιουργεί σημαντικό πρόβλημα για τους κατοίκους του Βύρωνα καθώς θέτει υπό αίρεση τα σχολεία και το θέατρο βράχων στην περιοχή των νταμαριών αλλά ανοίγει το δρόμο για την οικοδόμηση όλης της περιοχής κάτω από την Κατεχάκη και έως τη λ. Καρέα, όπου ήδη είναι επαπειλούμενη και συστηματικά καίγεται κάθε περίπου μία 10ετία…
Ο δήμος -ο οποίος πολύ λίγο ενδιαφέρεται για το δασικό χαρακτήρα της περιοχής- θίγεται σημαντικά από την απώλεια ιδιοκτησίας της και αποτελεί μονόδρομος η αίτηση αναίρεσης στον Άρειο Πάγο με έτσι και αλλιώς μειωμένες πιθανότητες επιτυχίας.
Ωστόσο για να διασωθεί η δασική περιοχή πλέον πιστεύω πως ο μόνος τρόπος θα είναι -για άλλη μία φορά- η θέληση των κατοίκων να την υπερασπιστούν και να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση που να διατηρεί de facto τον δασικό της χαρακτήρα και να επιβάλλει την απώλεια κάθε εμπορικής δραστηριότητας.
Αν δεν επιτευχθεί αυτό θα μπορεί η επόμενη γενιά να καμαρώνει την επέκταση σχεδίου πόλης στην περιοχή κάτω από την Κατεχάκη, ο δήμος να χάνει σειρά δημοσίων χρήσεων ή να αναγκάζεται σε σημαντική καταβολή δυσβάστακτης αποζημίωσης που θα επιβαρύνει τους δημότες και η Αθήνα να απωλέσει άλλο ένα σημαντικό κομμάτι πρασίνου που θα περιορίζει σημαντικά το οικοσύστημα του Υμηττού…
Εδώ υπάρχει μία αποκαλυπτική φωτογραφία του Υμηττού στον Βύρωνα την περίοδο της κατοχής: