Ακόμη και νοικοκυριά με δύο εργαζόμενους αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες
Ζωή με αξιοπρέπεια: το κεντρικό σύνθημα κατά την απεργιακή κινητοποίηση των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα την περασμένη Τετάρτη. Το ερώτημα αναφύεται αβίαστα. Πώς είναι δυνατόν ο κόσμος της μισθωτής εργασίας να ζητά διαδηλώνοντας και απεργώντας «ζωή με αξιοπρέπεια» την ίδια περίοδο που ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι «η Ελλάδα είναι μια χώρα με καταπληκτική ποιότητα ζωής»; Πώς συνδέεται η εικόνα των υπουργών που πανηγυρίζουν και αυτοθαυμάζονται γιατί από την 1η Απριλίου αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός στα 830 ευρώ με αυτήν 17 μέρες μετά, που οι μισθωτοί βγαίνουν τους δρόμους για να διεκδικήσουν αυξήσεις στους μισθούς που θα τους επιτρέπουν να ζουν με αξιοπρέπεια; Εδώ μπαίνουν τα στοιχεία και βοούν. Τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά, σε ποσοστό άνω του 65%, ζουν «ζωή επιβίωσης» σε μια χώρα στην οποία η κρίση κόστους ζωής οφείλεται στον πληθωρισμό της αισχροκέρδειας που φουσκώνει μέρα τη μέρα ώστε να κερδίζουν τα καρτέλ και να αβγατίζει μέσω των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ) το ΑΕΠ.
Ακόμη και στην κολυμπήθρα του Φόρουμ των Δελφών, όπου ξεπλένεται το εγχώριο πολιτικό σύστημα και βαυκαλίζονται οι συμμετέχοντες υπουργοί για τις «επιτυχίες» τους, το πρόβλημα δεν μπόρεσε να κρυφτεί κάτω από το χαλί. Συντονίζοντας σχετική συζήτηση ο καθηγητής Διοίκησης, Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώργος Δουκίδης ανέδειξε ό,τι συμβαίνει μπροστά από τα ράφια των σουπερμάρκετ. Εκεί όπου ποδοπατείται η αξιοπρέπεια των Ελλήνων που δεν αντέχει το πορτοφόλι τους να πάρουν όσα χρειάζονται:
- Τα 2/3 του εισοδήματος δαπανώνται σε λογαριασμούς, ενοίκια και φόρους.
- Τα 2/3 των καταναλωτών στην Ελλάδα δαπανούν το 90% του εισοδήματός τους για αγορά βασικών αγαθών.
- Το 36% αισθάνεται ανασφάλεια.
- Το 29% αισθάνεται θυμό και το 20% φόβο.
- Τέσσερις στους δέκα θεωρούν ότι θα μειώσουν τις αγορές το επόμενο εξάμηνο.
Στα όρια της επιβίωσης
Η εικόνα είναι αν μη τι άλλο δυστοπική. Τα νοικοκυριά στην Ελλάδα σε ποσοστό τουλάχιστον 66,6% ασφυκτιούν από την κρίση του κόστους ζωής. Ειδικά για τους μισθωτούς τα χρήματα που κερδίζουν από την εργασία τους δεν τους επιτρέπουν να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Ποια είναι όμως η εικόνα του κόσμου της μισθωτής εργασίας στην Ελλάδα; Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, ο μέσος μισθός για το 2023 κυμάνθηκε κοντά στα 1.250 ευρώ μηνιαίως. Επειδή στην Ελλάδα αμειβόμαστε με 14 μισθούς, οι ετήσιες απολαβές ανέρχονται σε 17.500 ευρώ. Προσοχή, αυτός είναι ο μεικτός μισθός. Αν αφαιρέσουμε τον φόρο εισοδήματος (1.299 ευρώ) και τις ασφαλιστικές εισφορές (2.427 ευρώ), μένει καθαρός μισθός (ετήσιο 13.774 ευρώ) της τάξης των 984 ευρώ τον μήνα. Με αυτά καλείται να ζήσει ο μέσος μισθωτός στην Ελλάδα. Ακόμη και αν εργάζεται και ο/η σύζυγος και λαμβάνει τον μέσο μισθό –γεγονός σπάνιο–, το οικογενειακό εισόδημα από μισθωτή εργασία ανέρχεται σε 27.548 ευρώ ετησίως.
Στα ύψη οι δαπάνες
Σύμφωνα με όσα ορίζονται, στις εύλογες δαπάνες διαβίωσης εντάσσονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά και ταξινομούνται σε τέσσερις ομάδες ανάλογα με το πόσο απαραίτητα είναι για τη διαβίωση: βασικές ανάγκες, εστίαση, διαρκή αγαθά και μετακινήσεις – αναψυχή.
Οπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για μια τετραμελή οικογένεια ανέρχονται από 18.000 έως 20.000 ευρώ ετησίως. Ομως στις εύλογες δαπάνες διαβίωσης δεν συγκαταλέγεται η στέγαση. Αν μια τετραμελής οικογένεια νοικιάζει, το κόστος της επιβίωσης φτάνει σε δυσθεώρητα μεγέθη. Οπως προκύπτει από τις σχετικές πλατφόρμες αναζήτησης, ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων σε πολυκατοικία χτισμένη τη δεκαετία του 1970 στο Παγκράτι ενοικιάζεται περί τα 800 ευρώ μηνιαίως. Πρόκειται για συνοικία της Αθήνας όπου μένει μια μέσου εισοδήματος οικογένεια. Στα ίδια μεγέθη κινούνται τα ενοίκια στις περισσότερες συνοικίες της Αθήνας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προστεθούν άλλες 10.000 ευρώ στις δαπάνες.
Οπως προκύπτει, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης, συμπεριλαμβανομένου του ενοικίου, αγγίζουν τις 30.000 ευρώ ετησίως, χωρίς να υπολογίζουμε έκτακτα έξοδα (ανακύπτοντα προβλήματα υγείας κ.λπ.). Το μέσο εισόδημα μιας τετραμελούς φαμίλιας που εργάζονται και οι δύο γονείς ανέρχεται σε 27.548 ευρώ ετησίως και υπολείπονται κατά 2.500 ευρώ από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Τι κάνουν όλοι αυτοί για να επιβιώσουν στη χώρα με την καταπληκτική, κατά Κυριάκο Μητσοτάκη, ποιότητα ζωής; Σύμφωνα με μελέτη της Ιntrum, σχεδόν τρεις στους δέκα καταναλωτές στην Ελλάδα δαπανούν περισσότερα από το μηνιαίο εισόδημά τους, με τη μέση υπερβάλλουσα δαπάνη να υπολογίζεται σε 275 ευρώ. Τα χρήματα προέρχονται είτε από αποταμιεύσεις είτε από κάρτες είτε από δανεικά…
Κάτω από €1.000 το 53,6% των μισθωτών
Το περιβάλλον σε σχέση με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, που δεν μειώνονται αναλόγως με τις μισθολογικές απολαβές, γίνεται ασφυκτικό αν κάποιος βρίσκεται κάτω από τη ζώνη των 1.000 ευρώ μεικτά. Δεν θα ήταν πρόβλημα αν σε αυτήν τη ζώνη δεν ανήκει, σύμφωνα πάντα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, το 53,68% των μισθωτών της χώρας, οι οποίοι ανέρχονται συνολικά σε 2,29 εκατ. εργαζόμενους. Αλλοι 373.163 (το 16,25% δηλαδή) αμείβονται από 1.001 έως 1.200 ευρώ. Ζωή με δανεικά, λοιπόν, γιατί ο Μητσοτάκης θέλει να τροφοδοτήσει τα καρτέλ με αισχρά κέρδη και να πανηγυρίζει για τη φορομπηχτική ανάπτυξη.