Οι Τούρκοι δεν θέλουν πλέον τους Σύρους μετανάστες, το ναυάγιο στον Κρότωνα Ιταλίας επιβεβαιώνει ότι η έξοδος ξεκίνησε.
Στη συμφωνία του 2016 με την κυβέρνηση του Ερντογάν, η Ε.Ε, ανέλαβε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα αναδιανομής για να καταστήσει τη συριακή παρουσία στην Τουρκία πιο βιώσιμη. Όμως σε εννέα χρόνια ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων για ανθρωπιστικούς λόγους από την Τουρκία σε χώρες της ΕΕ είναι ασήμαντος. Μια ανεκπλήρωτη υπόσχεση που κινδυνεύει να κοστίσει ακριβά, τώρα που η οικονομική κρίση και ο σεισμός ωθούν σε νέες αναχωρήσεις, προς τις χώρες της Ε.Ε.
Αν ληφθούν υπόψη δύο αριθμοί, αυτός των Σύριων προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία που είναι 3,5 εκατομμύρια, και εκείνος που αφορά πόσοι έγιναν δεκτοί από τις Ευρωπαϊκές χώρες με βάση διάφορα ανθρωπιστικά προγράμματα: 39.000, γίνεται κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος.Τα προαναφερθέντα στοιχεία είναι του τουρκικού υπουργείου Εσωτερικών. Φωτογραφίζουν τι έχει κάνει η Ευρώπη τα τελευταία εννέα χρόνια και μετά τη συμφωνία που μετέτρεψε την Τουρκία στο πρώτο κράτος στον κόσμο με αριθμό των προσφύγων σήμερα πάνω από 4 εκατομμύρια. Πάρα πολλά για μια χώρα χαμηλού εισοδήματος, στο κατώφλι μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης και χτυπήθηκε, τον περασμένο Φεβρουάριο, από έναν σεισμό που προκάλεσε 44.000 θανάτους. Επίκεντρο στην επαρχία Γκαζιαντέπ όπου ζουν μισό εκατομμύριο Σύροι, τους οποίους αντιπαθούν όλο και περισσότερο οι ντόπιοι και τείνουν να μεταναστεύσουν.
Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών, εμπλεκόμενο στη μετασεισμική έκτακτη ανάγκη, έχει καταστήσει σαφές στην Ευρώπη ότι «ο χρόνος εξαντλείται στην αντιμετώπιση του σεισμού και υπάρχει κίνδυνος νέου προσφυγικού κύματος». Η ψευδαίσθηση ότι τα δισεκατομμύρια της Ε.Ένωσης θα μπορούσαν να κρατήσουν εκατομμύρια ανθρώπους στην Τουρκία για πάντα γκρεμίστηκε στις 26 Φεβρουαρίου στο ναυάγιο στις ακτές της Καλαβρίας.
Οι μετανάστες που ναυάγησαν στα ανοιχτά του Κρότωνα είχαν φύγει από τις τουρκικές ακτές. Μεταξύ τους,πολλές γυναίκες και παιδιά. Αφού πλήρωσε την Άγκυρα για να κρατήσει τους μετανάστες, η Ε.Ε. αυξάνει τις επενδύσεις στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων. Έτσι η είσοδος στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου περιπολίται όλο και περισσότερο ενώ η βαλκανική διαδρομή έχει γίνει μια δοκιμασία όπου πρέπει να διασχίσεις ολόκληρα κράτη με τα πόδια με κίνδυνο να σε απορρίψουν, να απογυμνωθούν από τα πάντα ή ακόμα χειρότερα. Όσοι δεν μπορούν να αναλάβουν αυτούς τους κινδύνους σαλπάρουν για την Ιταλία. 18 χιλιάδες αφίξεις το 2022, τις οποίες η τουρκική κρίση υπόσχεται να αυξήσει.
Σύμφωνα με την Άγκυρα, περίπου 20.000 άνθρωποι έχουν ήδη επιστρέψει στη Συρία, που επίσης επλήγη από τον σεισμό, χάρη και στη δυνατότητα που προσφέρει η κυβέρνηση να φύγουν για λίγους μήνες χωρίς να χάσουν το δικαίωμα ασύλου. Όχι μόνο αυτό: «Τα τελευταία χρόνια, η αλληλεγγύη προς τους Σύρους πρόσφυγες έχει διαβρωθεί, αφήνοντας χώρο για δυσαρέσκεια και δημόσια ένταση. Το ποσοστό των Τούρκων πολιτών που θέλουν να επιστρέψουν οι πρόσφυγες έχει αυξηθεί από 49% το 2017 σε 82% το 2021. Οι ζημιές που προκλήθηκαν από τους σεισμούς επιδεινώνουν την αίσθηση του ανταγωνισμού και οι αφηγήσεις κατά των προσφύγων κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». (Kemal Kirişci στο Bookings)
Ας θυμηθούμε:μετά το έντονο μεταναστευτικό ρεύμα όπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι διέσχισαν τα ευρωπαϊκά σύνορα το 2015, η λεγόμενη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας – πρωτοστατούσης τότε της κ.ας Μέρκελ- υπογράφηκε στις 18 Μαρτίου 2016. Έξι δισεκατομμύρια ευρώ στην κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταϊπ Ερντογάν για να εμποδίσει τις ροές προς την Ευρώπη. Στα χαρτιά, η Ένωση δεσμεύτηκε: «Μόλις ολοκληρωθούν ή τουλάχιστον μειωθούν δραστικά οι παράτυπες διελεύσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ, θα ενεργοποιηθεί ένα πρόγραμμα εθελοντικής ανθρωπιστικής εισδοχής». Επιπλέον, «για κάθε Σύριο που επιστρέφεται στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ».
Ένα έργο αναδιανομής που υποτίθεται ότι θα καταστήσει την παρουσία των Σύριων προσφύγων πιο βιώσιμη, μειώνοντας τον κίνδυνο μιας νέας μεταναστευτικής έκτακτης ανάγκης. Ευκαιρία και για την καταστροφική ευρωπαϊκή δημογραφική κατάσταση, δεδομένου ότι στο μεταξύ 800.000 παιδιά από τη Συρία γεννήθηκαν στην Τουρκία και 1,6 εκατομμύρια Σύροι είναι κάτω των 18 ετών. Όμως η Ε.Ένωση δεν μπόρεσε να κρατήσει τις υποσχέσεις της. Από το 2014 έως το 2022, το πρόγραμμα «μία επανεγκατάσταση για κάθε επιστροφή» έφερε στην Ευρώπη μόλις 36.763 Σύρους.
Ακόμη χειρότερη η εικόνα στο μέτωπο των αποδοχών σε εθελοντική βάση, οι οποίες από το 2014 ήταν 20.352 (τα στοιχεία ενημερώθηκαν στις 12 Ιανουαρίου 2023). Από αυτά, όμως, πάνω από 10.000 έχουν χορηγηθεί από τον Καναδά, 4.500 από τις ΗΠΑ, 2.600 από τη Μεγάλη Βρετανία και 2.000 από τη Νορβηγία. 185 Σύροι κατέληξαν στην Ελβετία, 115 στην Αυστραλία και κάποιοι στην Ισλανδία και τη Νέα Ζηλανδία. Σε εννέα χρόνια, η Ε.Ε. έχει δεχτεί μόνο 3.000 Σύρους από τα 3,5 εκατομμύρια που υπάρχουν στην Τουρκία. Στη λίστα των 17 χωρών που δημοσίευσε το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών, η Γαλλία βρίσκεται στην τελευταία θέση με μόνο ένα άτομο να έχει γίνει δεκτό και η Ιταλία δεν βρίσκεται εκεί.
Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα δεν μπορούν να προκαλέσουν έκπληξη. Το 2020, τα 27 κράτη της Ε.Ε των 500 εκατομμυρίων κατοίκων, επέτρεψαν την επανεγκατάσταση άπορων ανθρώπων από προσφυγικούς καταυλισμούς σε τρίτες χώρες σε μόλις 20.000 περιπτώσεις. Ολόκληρη τη Δύση φροντίζει μόνο το 14 τοις εκατό των μεταναστών που αναζητούν προστασία εκτός της χώρας καταγωγής τους. Το μεγαλύτερο μέρος στηρίζεται στους ώμους χωρών μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος -χαρακτηριστικό παράδειγμα η χώρα μας- στις οποίες η Ε.Ε ποντάρει και επενδύει επίσης για να εμποδίσει τη μετανάστευση.
Η κυβέρνηση Ερντογάν, έχει να αντιμετωπίσει πέραν των συνεπειών των σεισμών, και την βόμβα του μεταναστευτικού μέσα στην χώρα του. Θέμα που μας επηρεάζει άμεσσα.
Την ίδια στιγμή, στη Χώρα μας ζει ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών, δεν έχουμε δυνατότητα για περαιτέρω αφίξεις- πλην κάποιων περιπτώσεων ευάλωτων/ Ευπαθών Προσφύγων.
*Ο Γιώργος Παπαγιαννόπουλος
είναι μέλος της “Πολιτικής Πρωτοβουλίας”.
