Το μειονέκτημα της εν λόγω λογικοφανούς προσέγγισης είναι προφανές, καθώς προϋποθέτει την ύπαρξη μιας ελληνικής κυβέρνησης η οποία θα αποδεχτεί την προκαταβολική εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων για χάρη αβέβαιων μελλοντικών οικονομικών κερδών…
Η αγωνιώδης, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αναζήτηση της αντικατάστασης (μέσο/ μακροπρόθεσμα) των ρωσικών ενεργειακών πόρων υποχρεώνει την Ευρωπαϊκή Ένωση (Γερμανία) να στρέψει την προσοχή της στα ελπιδοφόρα ενεργειακά κοιτάσματα της (ανατολικής κατά κύριο λόγο) Μεσογείου και κατά συνέπεια να πιέσει για τις απαραίτητες πολιτικές διευθετήσεις (στα ελληνοτουρκικά και στις σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας) προκειμένου να εξελιχθεί το έργο της έρευνας, εξόρυξης και μεταφοράς των υδρογονανθράκων της περιοχής προς την Ευρώπη.
Αυτή η πιεστική ανάγκη επέβαλε την πραγματοποίηση της πρόσφατης συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα πρέπει να την τοποθετήσουμε στο πλαίσιο των «κολλητών» επαφών που είχε ως οικοδεσπότης ο Τούρκος ηγέτης, τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, με τον καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Ναφτάλι Μπένετ.
Από την παραγωγική, όπως τη χαρακτήρισαν και οι δύο πλευρές, συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν προέκυψε η απόφαση οι δύο χώρες να αναζητήσουν διμερώς, με συναντήσεις αρμόδιων στρατιωτικών επιτροπών, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία θα δώσουν το «σήμα» της απαραίτητης «ηρεμίας» που απαιτείται για την εξέλιξη των ενεργειακών project στην περιοχή.
Δεδομένων των επίσημων και έντονων τουρκικών απαιτήσεων για αποστρατιωτικοποίηση (απόσυρση συγκεκριμένων όπλων) των ελληνικών νησιών που βρίσκονται κοντά στα μικρασιατικά παράλια, η ελληνοτουρκική συζήτηση για ΜΟΕ που ξεκινά τον επόμενο μήνα περιγράφει το κόστος που η κυβέρνηση Μητσοτάκη χρεώνει τη χώρα προς όφελος της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης (Γερμανίας)…
Ιδέα με παρελθόν…
Αμέσως μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο ΝΑΤΟϊκής Συνόδου και συνάντηση των υπουργών Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας. Όπως συμβαίνει συνήθως, λεπτομέρειες (αληθείς ή προβοκατόρικες) της συζήτησης έδωσε η τουρκική πλευρά.
Ας συγκρατήσουμε, λοιπόν, τις δηλώσεις που έκανε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ μια μέρα μετά τη συνάντησή του με τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο: «Με τον κύριο υπουργό, με τον Νίκο, έχουμε ειλικρινείς, διάφανες, ξεκάθαρες συνομιλίες, για να δώσουμε μια θετική ατμόσφαιρα, ένα θετικό κλίμα. Με στόχο οι λαοί των δυο χωρών να ευημερούν. Για να μοιραστούν τα πλούτη και τις ομορφιές του Αιγαίου. Υπάρχει ο τουρισμός, η αλιεία και διάφοροι άλλοι πόροι. Είμαστε υπέρ της κοινής χρήσης. Αυτό είπαμε. Και είδαμε θετική ανταπόκριση από τον Έλληνα ομόλογό μας. Το επόμενο διάστημα περιμένουμε να προχωρήσουν προς αυτή την κατεύθυνση».
Το ελληνικό υπουργείο Άμυνας, από την πλευρά του υπήρξε φειδωλό στα όσα θέλησε να πει για τη συνάντηση Παναγιωτόπουλου – Ακάρ, σημειώνοντας απλώς ότι υπογραμμίστηκε η σημασία μείωσης των εντάσεων και εμπέδωσης κλίματος ασφαλείας στην ανατολική Μεσόγειο βάσει των κανόνων διεθνούς δικαίου και της αρχής καλής γειτονίας. Μόνο όταν ο Ακάρ μίλησε δημόσια για τη «συνεκμετάλλευση» ο Έλληνας υπουργός Άμυνας έσπευσε να διαψεύσει τον Τούρκο ομόλογό του…
Η ιδέα της συνεκμετάλλευσης των πόρων της θάλασσας που χωρίζει / ενώνει Ελλάδα και Τουρκία είναι τόσο παλιά όσο και τα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Σύμφωνα μ’ αυτήν την ιδέα οι δύο χώρες θα μπορούσαν να αφήσουν κατά μέρος τα θέματα κυριαρχίας (στο Αιγαίο για παράδειγμα) και να προχωρήσουν σε έναν 50% – 50% συνεταιρισμό για την εκμετάλλευση των πόρων του. Σύμφωνα με αυτή τη λογική όταν τα κέρδη απ’ αυτή τη συνεταιριστική δράση θα αρχίσουν να ρέουν θα είναι ευκολότερο οι διαφορές σε θέματα κυριαρχίας είτε να «ξεχαστούν» είτε να επιλυθούν de facto.
Το μειονέκτημα της εν λόγω λογικοφανούς προσέγγισης είναι προφανές, καθώς προϋποθέτει την ύπαρξη μιας ελληνικής κυβέρνησης η οποία θα αποδεχτεί την προκαταβολική εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων για χάρη αβέβαιων μελλοντικών οικονομικών κερδών…
Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ υπογράμμισε ότι η όποια συμφωνία για συνεκμετάλλευση προϋποθέτει την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι τουρκικές αξιώσεις σε βάρος ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Στην Τουρκία ο αγωγός
Ύστερα απ’ όλα αυτά (συναντήσεις Ερντογάν με Μητσοτάκη, Σολτς και Μπένετ) η τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» εμφάνισε ένα ολοκληρωμένο σενάριο ενεργειακής συνεργασίας στην ανατολική Μεσόγειο, με πρωταγωνιστές αυτής της συνεργασίας την Τουρκία, το Ισραήλ και την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τη «Χουριέτ», η επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς στην Τουρκία έγινε για ενεργειακά ζητήματα, καθώς ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας πιέζει το Βερολίνο να αναζητήσει άμεσες λύσεις για τον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας. Μάλιστα, το τουρκικό δημοσίευμα θέτει το ρητορικό ερώτημα μήπως έρχεται η ώρα της συνεργασίας Τουρκίας – Ελλάδας – Ισραήλ για τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη.
Ο ευκολότερος, συντομότερος και φθηνότερος τρόπος μεταφοράς των ενεργειακών πόρων της ανατολικής Μεσογείου προς την ευρωπαϊκή αγορά είναι αναντίρρητα μέσω του δικτύου των αγωγών φυσικού αερίου που ήδη υπάρχουν ή είναι απλό να δημιουργηθούν στο τουρκικό έδαφος.
Για να αναλάβει, ωστόσο, (και) αυτόν τον κομβικό ρόλο η Τουρκία υπάρχουν κάποια δυσεπίλυτα προβλήματα και προϋποθέσεις, με σημαντικότερη από αυτές, χωρίς να παραγνωρίζονται οι τουρκικές αμφισβητήσεις ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, το Κυπριακό.
