‘
Τα στοιχεία πλέον είναι αμείλικτα και δεν μπορούν να αμφισβητηθούν…
Η άλλοτε ατμομηχανή της Ευρώπης πλέον αντιμετωπίζει υπαρξιακούς κινδύνους λόγω της μικρής προσαρμογής στους νέους κανόνες του παιχνιδιού που έφεραν οι γεωπολιτικές αναταράξεις.
Ο πρώην πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων Donald Trump έχει προαναγγείλει σχέδια για γενικούς δασμούς 10% έως 20% σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές, καθώς και δασμούς 60% ή περισσότερο σε προϊόντα από την Κίνα προκειμένου να προστατεύσει, όπως διατείνεται, τη μεταποίηση των ΗΠΑ.
Μια έκθεση του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου IW – την οποία παρουσίασε αποκλειστικά το Reuters – διαπίστωσε ότι με βάση ένα σενάριο όπου η κυβέρνηση Trump επέβαλε δασμούς 20% στην ΕΕ και το μπλοκ θα ανταπέδιδε, το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα κατρακυλούσε κατά 1,3% το 2027 και το 2028 και έως ενώ 1,5% θα ήταν η μείωση στη Γερμανία (το ονομαστικό ΑΕΠ της το 2023 ήταν 4.5 τρισ. ευρώ).
Οι αρνητικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ της ΕΕ επιτείνονται από το 2025 έως το 2028, ενώ οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι ισχυρότερες τα δύο πρώτα χρόνια (χαρακτηρίζονται εμπροσθοβαρείς, από τους οικονομολόγους), με μείωση του ΑΕΠ κατά 1,3% με δασμούς 10% και 1,5% με δασμούς 20% το 2025.
Οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ των ΗΠΑ μειώνονται με την πάροδο του χρόνου λόγω της πτώσης των εισαγωγών σε μεγαλύτερο ρυθμό από τις εξαγωγές στο βασικό σενάριο, με ολοένα και πιο θετική επίδραση στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, θα είναι φέτος η μόνη χώρα της G7 η οικονομία της οποίας δεν καταγράφιε ανάπτυξη για δύο συνεχόμενα χρόνια, σύμφωνα με την τελευταία πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ένας εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ, τον κύριο εμπορικό τους εταίρο, θα έφερνε συντριπτικό πλήγμα στη γερμανική παραγωγή.
«Εάν πιστεύετε ότι όπως εγώ, ότι τα δημοσιονομικά μέτρα της Κίνας για τη στήριξη της οικονομίας θα είναι απογοητευτικά, τότε η Γερμανία δεν πρόκειται να διασωθεί από το νέο αναπτυξιακό κύμα στην Κίνα», δήλωσε ο Jacob Funk Kirkegaard, ανώτερος συνεργάτης στο Bruegel στο Reuters.
«Και αν οι ΗΠΑ ακολουθήσουν προστατευτική πολιτική, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης για τη Γερμανία είναι πολύ μικρές», πρόσθεσε ο Kirkegaard.
Οι ΗΠΑ ξεπέρασαν την Κίνα ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας φέτος, μετά από 8 συνεχόμενα χρόνια που η Κίνα κατετάγη στην πρώτη θέση.
«Η μισή ανάπτυξη της Γερμανίας προέρχεται πάντα από τις εξαγωγές και αν κοιτάξετε τι συμβαίνει στον κόσμο, πρέπει να πείτε ότι αυτός ο πυλώνας δέχεται επίθεση», δήλωσε νωρίτερα τον Οκτώβριο ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Robert Habeck, παρουσιάζοντας τις οικονομικές προβλέψεις της κυβέρνησης.
Οι γερμανικές εξαγωγές συρρικνώθηκαν κατά 0,3% το 2023 λόγω της ασθενούς παγκόσμιας ζήτησης και των γεωπολιτικών εντάσεων.
Η κυβέρνηση αναμένει συρρίκνωση του ΑΕΠ 0,1% φέτος.
Μια άλλη μελέτη από το ινστιτούτο μελέτης της μακροοικονομικής πολιτικής Hans Boeckler Foundation δείχνει ότι οι δασμοί 20% θα μπορούσαν να μειώσουν μία ποσοστιαία μονάδα τη μεταποιητική δραστηριότητα στη Γερμανία κατά τα δύο πρώτα χρόνια εφαρμογής.
Οι γερμανικές εξαγωγές προς την Κίνα θα μπορούσαν να μειωθούν κατά σχεδόν 9,6% συνολικά, εάν ξεσπάσει εμπορικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ifo.
Τα στοιχεία του Ifo δείχνουν ότι οι γερμανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 14,9%, σε ένα σενάριο όπου οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς 60% σε προϊόντα από την Κίνα και 20% σε αγαθά από άλλες χώρες.
Οι γερμανικές εξαγωγές αυτοκινήτων θα πληγούν ιδιαίτερα, με πτώση 32%, όπως και οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων, κατά 35%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ifo.
Αυτό θα ήταν ένα νέο πλήγμα για τη γερμανική βιομηχανία – έναν άλλο πυλώνα του οικονομικού μοντέλου της Γερμανίας – η οποία βρίσκεται σε ύφεση εδώ και χρόνια χωρίς να φαίνεται στο ορίζοντα προοπτική ανάκαμψη.
«Οι προτεινόμενοι δασμοί σε εξαγωγικά αγαθά θα μπορούσαν να πλήξουν σκληρά τον μεταποιητικό τομέα, εμβαθύνοντας τα προβλήματα μιας ήδη πληγείσας (λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους) βιομηχανικής βάσης», δήλωσε ο Neil Devaney, συνεργάτης της Weil’s London Restructuring Practice.
Ακόμη και με δασμούς μόλις 10%, η γερμανική οικονομία θα υποφέρει εν μέρει λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργούν, δήλωσε ο Juergen Matthes, επικεφαλής διεθνούς οικονομικής πολιτικής της IW.
«Ένα από τα κύρια προβλήματα με την οικονομία αυτή τη στιγμή είναι η αδυναμία στις επενδύσεις και επίσης η απροθυμία των πολιτών να καταναλώσουν, επειδή έχουν αυτό το αίσθημα αβεβαιότητας», είπε ο Matthes στο Reuters.
«Θα υπάρξουν αντίποινα»
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Cristian Lindner, προειδοποίησε την Παρασκευή (25/10) ότι εάν οι ΗΠΑ ξεκινήσουν έναν εμπορικό πόλεμο με την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα εισπράξουν αντίποινα.
«Η εμπορική διαμάχη δεν έχει ποτέ νικητές, μόνο ηττημένους», δήλωσε ο Lindner μιλώντας στο CNBC, στο περιθώριο της ετήσιας συνεδρίασης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον.
Το πώς θα μπορούσε να μοιάζει η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ εάν ο Donald Trump εκλεγόταν πρόεδρος είναι ένα βασικό ζήτημα, σημείωσε ο Lindner, καθώς ο υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών έχει υποσχεθεί αύξηση δασμών: «Σε αυτή την περίπτωση χρειαζόμαστε διπλωματικές προσπάθειες για να πείσουμε όποιον μπαίνει στον Λευκό Οίκο ότι δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να έχει μια εμπορική σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αν δεν πετύχει η διπλωματία, θα πρέπει να εξετάσουμε τα αντίποινα», σχολίασε σχετικά Lindner.
«Τask force Trump»
Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δημιουργήσει μια δύναμη ταχείας αντίδρασης για να προετοιμαστεί για τις συνέπειες των εκλογών στις ΗΠΑ στις 5 Νοεμβρίου, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico (22/10).
Συγκροτημένη στον πυρήνα της Επιτροπής της Ursula von der Leyen, στη Γενική Γραμματεία, η ομάδα προετοιμάζεται επίσημα και για τα δύο σενάρια, νίκη των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της ΕΕ το έχουν ονομάσει «Τask force Trump».
Οι Βρυξέλλες πιάστηκαν στον ύπνο το 2018, όταν ο Trump επέβαλε για πρώτη φορά δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο της ΕΕ και ανταπέδωσε μόνο μέρος αυτών των δασμών, ελπίζοντας να αποκλιμακώσει την αντιπαράθεση.
Αντί να πάρει αυτό το κλαδί ελιάς, ο Trump διπλασίασε αργότερα εκείνο το έτος τα δασμολογικά βάρη απειλώντας να επιβάλει δασμούς στις εξαγωγές αυτοκινήτων της ΕΕ.
Ενώ αυτά τελικά δεν τέθηκαν σε ισχύ, η ΕΕ σοκαρίστηκε όταν είδε τον Trump να είναι πρόθυμος να ανατρέψει τις αλυσίδες εφοδιασμού και να διαλύσει τους εμπορικούς δεσμούς με τους πιο σημαντικούς συμμάχους της Ουάσιγκτον.
«Την τελευταία φορά δεν πιστεύαμε πόσο μακριά θα πήγαινε πραγματικά ο Trump», είπε ο πρώτος ανώτερος διπλωμάτης.
«Αυτή τη φορά είχαμε χρόνο να προετοιμαστούμε.
Η Ευρώπη έχει αλλάξει πολύ και θα είμαστε έτοιμοι να δράσουμε».
Η σκέψη των ηγετών της ΕΕ είναι ότι όσο πιο σκληρά είναι τα αντίποινα, τόσο πιο γρήγορα θα βρεθεί ο Trump στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ανέφεραν στο Politico ανώτεροι διπλωμάτες και αξιωματούχοι.
Ο στόχος ήταν να προκληθεί τόσος «πόνος» που ο Trumpθα αναγκαζόταν να διαπραγματευτεί αμέσως — με την ΕΕ σε καλύτερη θέση διιαπραγμάτευσης.
Η δυσάρεστη εναλλακτική, υποστήριξαν, θα ήταν μια σπείρα αντιποίνων που θα εκτείνεται με τα χρόνια.
«Η Επιτροπή έχει προετοιμάσει ουσιαστικά αντίποινα, ώστε να πιέσουμε τον Τραμπ για μια συμφωνία στον πρώτο γύρο», είπε ο πρώτος διπλωμάτης.
Προς το παρόν, η αντιπαράθεση για το χάλυβα βρίσκεται σε αναστολή, αφού η ΕΕ παράτεινε την παύση της ισχύος των δασμών τον περασμένο Δεκέμβριο για 15 μήνες.
Αυτή η παράταση θα λήξει τον ερχόμενο Μάρτιο, πράγμα που σημαίνει ότι, είτε ο Trump είτε η Kamala Harris βρεθούν στον Λευκό Οίκο, θα υπάρξει ένα συγκεκριμένο στίγμα της εμπορικής πολιτικής τους εντός εβδομάδων από την ανάληψη των καθηκόντων του επόμενου προέδρου των ΗΠΑ.
Κανένα μυστικό
Ο Trump δεν έχει κρύψει το σχέδιό του να επιβάλει γενικούς δασμούς 10 % ή 20 % σε φίλους και εχθρούς, εάν κερδίσει τις εκλογές.
Στις ομιλίες του επιφυλάσσει μια ιδιαίτερη… αποδοκιμασία για την Ευρώπη και, ειδικότερα, για την αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας.
Υποσχέθηκε όχι μόνο να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής επιβάλλοντας τεράστιους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα – αλλά και να καταστρέψει την ευρωπαϊκή βιομηχανία και να αναγκάσει τις επιχειρήσεις να μεταφέρουν εργοστάσια στις ΗΠΑ.
Πριν από λίγες ημέρες, ο Trump παραπονέθηκε επίσης για έρευνες της επιτροπής ανταγωνισμού της ΕΕ σε αμερικανικούς τεχνολογικούς γίγαντες, λέγοντας ότι μίλησε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Apple, Tim Cook, για μια δικαστική απόφαση της ΕΕ που ανάγκασε την Apple να πληρώσει 13 δισεκατομμύρια ευρώ σε φόρους στην Ιρλανδία.
Ο Trump υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει αυτές τις αποφάσεις εάν εκλεγεί.
Ευρωπαίοι ηγέτες, αξιωματούχοι και επιχειρήσεις ανησυχούν ιδιαίτερα για αυτό που περιγράφουν ως εμμονή του Trump και των συνεργατών του κατά της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Εάν ο Trump υλοποιήσει αυτή την απειλή, όπως πολλοί πιστεύουν ότι θα κάνει, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές όχι μόνο για τη Γερμανία αλλά για τις περισσότερες από τις μεγάλες οικονομίες της ΕΕ.
Κατασκευαστές όπως η Volkswagen, η BMW και η Daimler λειτουργούν εργοστάσια στη Βρετανία, την Ισπανία, την Πολωνία, το Βέλγιο, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και άλλες χώρες.
Προμηθεύονται ανταλλακτικά αυτοκινήτων από προμηθευτές σε όλη την ΕΕ.
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας γερμανικών αυτοκινήτων, μπροστά από την Κίνα, από άποψη αξίας, επομένως τυχόν δασμοί θα έπλητταν έναν από τους σημαντικότερους κινητήρες της οικονομίας της Ευρώπης.
«Ανησυχούμε για την προσήλωση του Trump στην αυτοκινητοβιομηχανία επειδή η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία είναι τόσο βαθιά συνυφασμένη με κάθε χώρα της ΕΕ», δήλωσε διπλωμάτης.
Το τέλος του παιχνιδιού
Το τελικό παιχνίδι, για την πλευρά της ΕΕ, θα ήταν μια λύση κατόπιν διαπραγματεύσεων.
ΟTrump, πιστεύουν, μπορεί να είναι ενθουσιασμένος με τους δασμούς – αλλά είναι επίσης πρόθυμος να διαπραγματευτεί, είπε ο τρίτος διπλωμάτης, επικαλούμενος την επαναδιαπραγμάτευση του Trump για τη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών με το Μεξικό και τον Καναδά και τις συμφωνίες με τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και την Κίνα.
Ένα μέρος αυτών των διαπραγματεύσεων, ανέφεραν αξιωματούχοι και διπλωμάτες, θα εξελιχθεί γύρω από τη στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ όσον αφορά την Κίνα.
Οι εταιρείες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού προετοιμάζονται για κάτι που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να αποδεχθεί μια καταστροφική διαδικασία για να φτάσουν σε μια τέτοια λύση κατόπιν διαπραγματεύσεων.
«Οι Βρυξέλλες κάνουν σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που εφαρμοστούν νέοι δασμοί. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη», δήλωσε η Marjorie Chorlins, επικεφαλής του Εμπορικού Επιμελητηρίου των ΗΠΑ.
«Το ερώτημα είναι: Εάν αυτό συνέβαινε, υπάρχει χώρος για μια επίλυση κατόπιν διαπραγματεύσεων».
Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει θύμα την ευρωπαϊκή οικονομία – αυτό πλέον είναι ένα αδιάψευστο γεγονός.