Δύο ακόμη ουκρανικές επιθέσεις από θαλάσσια drones καμικάζι στις 16 και 17 Ιουλίου στη βόρεια Μαύρη Θάλασσα και στη Γέφυρα του Κερτς, έχουν σημάνει συναγερμό στο ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο έχει σχεδιάσει να αναβαθμίσει όλα τα οπλικά συστήματα στα πλοία του.
Μετά την έκτη θαλάσσια επίθεση από τον Οκτώβριο του 2022, η ρωσική κυβέρνηση έχει πλέον επίσης αποσυρθεί από την Πρωτοβουλία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα.
Η τετραμερής συμφωνία μεταξύ της Μόσχας, της Ουκρανίας, της Τουρκίας και των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) επιτρέπει εξαγωγές σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας.
Οι Ρώσοι πρόσθεσαν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου στα πλοία τους για περισσότερη προστασία από την διαχρονική απειλή των θαλάσσιων drones.
Τέσσερις από τις έξι συνολικά επιθέσεις από τα θαλάσσια drones στον στόλο του ρωσικού Ναυτικού, συμπεριλαμβανομένου του χτυπήματος της 16ης Ιουλίου, σημειώθηκαν στη βόρεια Μαύρη Θάλασσα, κοντά στη Σεβαστούπολη.
Η παράκτια πόλη της Κριμαίας φιλοξενεί τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας.
Η πρώτη επίθεση σημειώθηκε τον Οκτώβριο του 2022 με εννέα εναέρια και επτά θαλάσσια drones, η δεύτερη απόπειρα ήταν στις 23 Μαρτίου με τρία, ενώ η τρίτη επίθεση στις 24 Απριλίου εκδηλώθηκε με δύο.
Οι επιτυχίες του ηλεκτρονικού πολέμου
Στην τέταρτη απόπειρα στις 12 Ιουνίου, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι το πλοίο συλλογής πληροφοριών «Priazovye» δέχτηκε επίθεση από έξι μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας (USV).
Το χτύπημα της 16ης Ιουλίου εκτελέστηκε χάρη σε έναν συνδυασμό drones και USV που απωθήθηκαν από τις δυνάμεις αεράμυνας και τον στόλο χωρίς υλικές ζημιές για τα ρωσικά πλοία.
Ακολούθησε μια νυχτερινή επίθεση τη Δευτέρα 17 Ιουλίου στη γέφυρα του Κερτς, καταστρέφοντας ένα τμήμα της γέφυρας μήκους 12 μιλίων που συνδέει τη Ρωσία με την κατεχόμενη Κριμαία.
Το TASS επικαλέστηκε αξιωματούχους που ισχυρίστηκαν ότι «δύο ουκρανικά drones επιφανείας» σκότωσαν δύο ενήλικες και τραυμάτισαν ένα παιδί.
Οι Ρώσοι αντιμετώπισαν με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου την επίθεση.
Πέντε drones εξουδετερώθηκαν από συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου ενώ τα υπόλοιπα επλήγησαν από όπλα πλοίων.
Τα δύο USV καταστράφηκαν «από τυπικά όπλα σκαφών προστασίας υδάτινων περιοχών».
Αυτά περιελάμβαναν πυρά πολυβόλων των 14,5 χιλιοστών.
Θανατηφόρος ο ρωσικός στόλος
Η Izvestia επικαλούμενη ρωσικές στρατιωτικές πηγές αναφέρει πως ρωσικά πολεμικά πλοία και σκάφη έχουν ήδη δεχθεί τον κατάλληλο εκσυγχρονισμό, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον ενός πλοίου αποβίβασης.
Ενώ η φύση των όπλων παραμένει άγνωστη, ο ειδικός Dmitry Boltenkov έκανε λόγο για έναν συνδυασμό όπλων «παρατήρησης, ραντάρ και υδροακουστικής που δημιουργεί ένα προστατευτικό περίγραμμα γύρω από κάθε πλοίο», αναφέρουν οι Eurasian Times.
Από την πλευρά της η Ουκρανία δεν βασίζεται στην επιτυχία της κάθε επίθεσης αλλά στη φθορά του ρωσικού ναυτικού, που εξαναγκάζεται να αυξάνει συνεχώς τα επίπεδα συναγερμού.
Πόλεμος χαρακωμάτων στη…θάλασσα
«Ο εχθρός είναι πολυμήχανος. Χρησιμοποιεί ενεργά drones τύπου αεροσκάφους.
Άρχισε να χρησιμοποιεί επιφανειακά μη επανδρωμένα σκάφη», είπε ο Boltenkov.
Για έναν ιδιότυπο πόλεμο χαρακωμάτων στη θάλασσα μίλησε στους Eurasian Times ο Samuel Bendett, ειδικός στη στρατιωτική ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη (AI) στο Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων (CNA).
«Τα USV της Ουκρανίας είναι συνήθως μικρά και δεν είναι ιδιαίτερα προστατευμένα έναντι των αντίμετρων, δεδομένου του ρόλου – καμικάζι που έχουν.
Οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί πιθανότατα μαθαίνουν από κάθε χτύπημα: οι Ρώσοι μαθαίνουν πώς να εντοπίζουν καλύτερα και να εμποδίζουν τέτοια USV να πραγματοποιούν πλήγματα, ενώ οι Ουκρανοί μαθαίνουν για τα ευάλωτα σημεία της Ρωσίας», σημείωσε.
«Η πραγματικότητα είναι ότι η Ουκρανία επιβάλλει συνεχώς υψηλό κόστος στο ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό εξαπολύοντας μικρά, φθηνά USV εναντίον πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων.
Η άμυνα έναντι τέτοιων επιθέσεων σημαίνει σταθερή κατάσταση συναγερμούς», πρόσθεσε ο Bendett.
Οι Ουκρανοί, ωστόσο, μπορεί να διαθέτουν ένα μεγάλο αλλά όχι μαζικά παραγόμενο απόθεμα USV.
Έτσι αναμένεται στο εγγύς μέλλον να τα χρησιμοποιούν με φειδώ και μόνο για στρατηγικούς στόχους.
Οι άνδρες του ρωσικού πολεμικού ναυτικού, επίσης, είχαν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου για τις επίμονες επιθέσεις.
Ο Ρώσος πλοίαρχος Maxim Klimov επέστησε την προσοχή στις δυνατότητες των USV και πρώτος αυτός στις 24 Απριλίου με συνέντευξή του στην Pravda πρότεινε την ανάπτυξη σύγχρονων αντιμέτρων για την αντιμετώπισή τους.
«Τα σκάφη (USV) πηδούν πάνω από τα κύματα, αλλάζοντας συνεχώς πορεία.
Αυτός είναι ένας μάλλον επικίνδυνος εχθρός και πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη την ανάπτυξη αντιμέτρων», είχε πει ο Klimov.
Η αναβάθμιση
Στις 15 Ιουλίου, μια πηγή του ρωσικού ναυτικού δημοσίευσε πληροφορίες σχετικά με τα σχέδια απόσυρσης του πυρηνοκίνητου θωρηκτού κλάσης Kirov “Pyotr Velikiy” (ή “Peter the Great” στα αγγλικά).
Το σχέδιο εκσυγχρονισμού έχει ακυρωθεί, με το καταδρομικό μάχης (βαρύ πυρηνοκίνητο πυραυλικό καταδρομικό στη ρωσική στρατιωτική ονοματολογία) να πρόκειται να παροπλιστεί αντ’ αυτού.
Τα πολεμικά πλοία κλάσης Kirov είναι μακράν τα μεγαλύτερα πολεμικά πλοία επιφανείας στον κόσμο, με εκτόπισμα 28.000 τόνων, γεγονός που τα καθιστά συγκρίσιμα σε μέγεθος με τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα κλάσης Izumo-.
Επιπλέον, είναι πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερα από τα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ.
Οι 4 γίγαντες
Η Σοβιετική Ένωση κατασκεύασε τέσσερις από αυτούς τους γίγαντες, με τελευταίο ακριβώς το θωρηκτό «Pyotr Velikiy».
Κατασκευάστηκε το 1986 και καθελκύστηκε το 1989, ενώ τα δύο πρώτα πλοία, το «Admiral Ushakov» και το «Admiral Lazarev», παροπλίστηκαν κατά τη διάρκεια της προβληματικής δεκαετίας του 1990, όταν το κράτος απλώς δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά τη συντήρηση τόσο εξελιγμένων πολεμικών πλοίων.
Και τα δύο πλοία είχαν ξεκινήσει τις διαδικασίες διάλυσης το 2021.
Τα δύο νεότερα πλοία, δηλαδή το Admiral Nakhimov και το Pyotr Velikiy αναμενόταν να εκσυγχρονιστούν με τα πιο σύγχρονα όπλα, ηλεκτρονικά και αισθητήρες για τον ναυτικό πόλεμο του 21ου αιώνα.
Το Admiral Nakhimov πρόκειται να επανατοποθετηθεί μετά την ολοκλήρωση της ανακαίνισής του το 2024-2025.
Το ίδιο σχεδιαζόταν και για το Pyotr Velikiy, αλλά φαίνεται ότι το σχέδιο αυτό έχει ακυρωθεί, σύμφωνα με ανώνυμες πηγές του ρωσικού ναυτικού.
Αν και η πληροφορία δεν έχει ακόμη επαληθευτεί επίσημα, έχει αναφερθεί ευρέως από μεγάλα ρωσικά μέσα ενημέρωσης.
Εάν αληθεύει, αυτό θα αφήσει το ρωσικό Ναυτικό με μόνο ένα ενεργό πολεμικό πλοίο κλάσης Kirov.
Το νέο δόγμα της Ρωσίας
Ωστόσο, παρά την τεράστια δύναμη πυρός τέτοιων πολεμικών πλοίων, καθώς και τη δυνατότητά τους να μεταφέρουν μεγαλύτερο αριθμό προηγμένων υπερηχητικών και των τελευταίων αντιπλοϊκών και υπερηχητικών πυραύλων πολλαπλών χρήσεων, το νέο ναυτικό δόγμα που υιοθετήθηκε από το ρωσικό Ναυτικό καθιστά ένα τέτοιο πολεμικό πλοίο περισσότερο βάρος παρά πλεονέκτημα.
Από την διάλυση της ΕΣΣΔ, η Ρωσία έχει μειώσει το μέγεθος του στόλου των μαχητικών επιφανείας γαλάζιου νερού (δηλαδή των ωκεανών) υπέρ ενός μεγαλύτερου και ικανότερου στόλου καφέ (εσωτερικά και ρηχά παράκτια ύδατα) και πράσινου νερού (ευρύτερες παράκτιες περιοχές) βαριά οπλισμένων κορβετών και φρεγατών, αν και οι τελευταίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς γαλάζιου νερού λόγω της μεγαλύτερης αντοχής τους.
Χάρη την πρόοδο των ρωσικών πυραυλικών δυνατοτήτων, ιδιαίτερα στην ανάπτυξη των υπερηχητικών πυραύλων κρουζ με κινητήρα scramjet, όπως ο 3M22 Zircon, καθώς και των πολυάριθμων παραλλαγών της υβριδικής οικογένειας υποηχητικών-υπερηχητικών πυραύλων Kalibr, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα συμπαγείς, ενώ είναι εξίσου ή περισσότερο ικανοί από τους πολύ μεγαλύτερους προγόνους τους της σοβιετικής εποχής, τα ρωσικά πολεμικά πλοία έχουν γίνει ικανά να προσβάλλουν στόχους σε ακραίες αποστάσεις.
Με άλλα λόγια, ακόμη και οι σχετικά μικρές κορβέτες και φρεγάτες μπορούν να μεταφέρουν αξιόλογα οπλοστάσια πυραύλων πρακτικά στρατηγικής εμβέλειας που μπορούν να εκτοξευθούν άνετα από περιοχές κοντά στις ρωσικές ακτές.
Το βάρος σε πιο ευέλικτα πλοία
Το ρωσικό Ναυτικό έχει επανειλημμένα επιδείξει αυτή τη δυνατότητα από το 2015, όταν οι κορβέτες του κλάσης Buyan και οι φρεγάτες του κλάσης Gepard που εδρεύουν στην Κασπία Θάλασσα χρησιμοποίησαν πυραύλους Kalibr για να πλήξουν τους υποστηριζόμενους από το εξωτερικό τρομοκράτες στη Συρία.
Τα ίδια πλοία ήταν σε θέση να διασχίσουν το περίπλοκο δίκτυο υδατοδρομίων στη νότια Ρωσία και να εισέλθουν στη Μαύρη Θάλασσα, από όπου χρησιμοποιήθηκαν επίσης στην ειδική στρατιωτική επιχείρηση (SMO).
Το αποτέλεσμά τους ήταν καταστροφικό για το καθεστώς του Κιέβου με ένα κλάσμα του κόστους των μεγαλύτερων πολεμικών πλοίων, όπως το Pyotr Velikiy.
Επιπλέον, οι περισσότερες ρωσικές κορβέτες και φρεγάτες χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνολογίες stealth, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό τους.
Η θέση έναντι της Δύσης
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτό επιδεινώνεται περαιτέρω (για τους εχθρούς της Ρωσίας) από το γεγονός ότι φέρουν πυραύλους πολύ μεγάλου βεληνεκούς, πράγμα που σημαίνει ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί αυτά τα πολύ πιο οικονομικά πολεμικά πλοία ως “αόρατα” ελεύθερα σκοπευτικά μεγάλου βεληνεκούς ικανά να αντιμετωπίσουν πολύ μεγαλύτερα πολεμικά πλοία ή ακόμη και ολόκληρες ομάδες μάχης αεροπλανοφόρων (CVBG).
Αυτό ενισχύεται ακόμη περισσότερο τη σύγχυση του ΝΑΤΟ μετά την αποστολή της φρεγάτας Gorshkov εξοπλισμένης με υπερηχητικούς πυραύλους, στη Μεσόγειο νωρίτερα φέτος.
Και για καλό λόγο, καθώς αυτό το ρωσικό πολεμικό πλοίο είναι σε θέση να εμπλέκει πολύ μεγαλύτερα εχθρικά ναυτικά μέσα (ιδίως τα προαναφερθέντα CVBG), διατηρώντας παράλληλα μια ασφαλή απόσταση από αυτά.
Επιπλέον, το Admiral Gorshkov χρησιμοποιεί προηγμένα συστήματα SAM (πυραύλων επιφανείας-αέρος) που μπορούν να κάνουν σύντομη δουλειά με τα εχθρικά αεροσκάφη.
Εκτός από το οπλοστάσιο των πυραύλων cruise Kalibr (συγκεκριμένα την παραλλαγή NK εμβέλειας 4500 χλμ.) και τους υπερηχητικούς πυραύλους cruise 3M22 Zircon, η ρωσική φρεγάτα είναι επίσης οπλισμένη με ανθυποβρυχιακούς πυραύλους Otvet, υπερηχητικούς πυραύλους Oniks, σύστημα SAM Poliment-Redut με 32 πυραύλους μέσου βεληνεκούς ή 128 πυραύλους μικρού βεληνεκούς, σύστημα τορπιλών “Paket-NK”, πυροβόλο AK-192M Armat των 130 mm και δύο CIWS Palash (οπλικά συστήματα εγγύς βολής).
Η φρεγάτα φέρει επίσης ένα μόνο ελικόπτερο Ka-27PL ASW (ανθυποβρυχιακού πολέμου).
Η παρουσία του θωρηκτού
Παρόλα αυτά, το ρωσικό ναυτικό θα χρησιμοποιήσει το μοναδικό εναπομείναν θωρηκτό κλάσης Kirov, αναπτύσσοντάς το στην Αρκτική ως μέρος του Βόρειου Στόλου, όπου θα χρησιμεύσει ως στρατηγικό πλεονέκτημα στην ολοένα και πιο αμφισβητούμενη βόρεια περιοχή.
Όντας το μοναδικό στον κόσμο πυρηνοκίνητο πολεμικό πλοίο επιφανείας, το Admiral Nakhimov έχει σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την αντοχή του, επιτρέποντάς του να παραμείνει αναπτυγμένο για μήνες.
Και ενώ σίγουρα θα ενισχύσει την άμυνα των βορειότερων στρατηγικών περιοχών της Ρωσίας, οι νεότερες κατηγορίες πολεμικών πλοίων, όπως οι προαναφερθείσες φρεγάτες και κορβέτες, θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της ναυτικής ισχύος της Ρωσίας για τις επόμενες δεκαετίες.