Η Μόσχα και το Κίεβο απέχουν λίγες ημέρες από το να συνυπογράψουν μία συμφωνία για την επανάληψη των εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών και ηλιελαίου μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό ανακοίνωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν χθες Τρίτη κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, τον οποίο συνάντησε στη Ρώμη.
“Σε μία εβδομάδα ή δέκα μέρες θα εντατικοποιήσουμε τις συνομιλίες επιδιώκοντας να οδηγηθούμε σε ένα αποτέλεσμα” δήλωσε ο Ερντογάν, η χώρα του οποίου έχει αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια.
Για “κεντρικό ρόλο της Τουρκίας” έκανε λόγο και ο Ντράγκι, εξηγώντας ότι αυτός συνίσταται στην κατοχύρωση της ασφάλειας των πλοίων που θα εκτελούν τις εξαγωγές και την διασφάλιση του ότι δεν θα μεταφέρουν όπλα.
Πρόκειται για σχέδιο το οποίο επεξεργάσθηκε η πρόσφατη Σύνοδος της G7 σε συνεργασία με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Σύμφωνα με τον Ιταλό πρωθυπουργό, αυτό που καθιστά το σχέδιο “πολύ ενθαρρυντικό” είναι το ότι δεν προϋποθέτει αποναρκοθέτηση των ουκρανικών λιμένων, καθώς οι θαλάσσιοι διάδρομοι έχουν ήδη προσδιορισθεί και δεν απομένει παρά η συγκατάθεση του Κρεμλίνου. Επιπλέον, μια συμφωνία για την επενάληψη των ουκρανικών εξαγωγών θα έχει στρατηγική σημασία, στον βαθμό που θα είναι η πρώτη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μετά το ξέσπασμα του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο και για μία κατάπαυση του πυρός.
Ο ένοικος του Παλάτσο Κίτζι δεν παρέλειψε πάντως να επισημάνει ότι η υπό συζήτηση συμφωνία δεν μπορεί να αφορά μόνο τις δύο συγκεκριμένες χώρες, αλλά πολύ περισσότερες, εφόσον η διατροφική κρίση, με κύριο θύμα τον αναπτυσσόμενο κόσμο, έχει διεθνή αντίκτυπο.
Τα όσα ειπώθηκαν στη Ρώμη επιβεβαιώνονται και από ουκρανικής πλευράς. Σε κοινές δηλώσεις του την Δευτέρα με την Σουηδή πρωθυπουργό Μαγκνταλένα Μπέρμποκ ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι η χώρα του διεξάγει συνομιλίες με την Τουρκία και τον ΟΗΕ “για την ασφάλεια των ουκρανικών εξαγωγών σιτηρών”. Όπως πρόσθεσε, είναι σημαντικό κάποιος, πέρα από την Ρωσία την οποία δεν εμπιστεύεται, να εγγυηθεί την ασφάλεια των πλοίων που θα καταπλεύσουν στα ουκρανικά λιμάνια.
Την αισιοδοξία, πάντως, του Ερντογάν για την ταχύτητα με την οποία θα ολοκληρωθούν οι συνομιλίες ενδεχομένως να ερμηνεύει η πίστη στις εκβιαστικές τακτικές του. Ήδη από την Κυριακή έγινε γνωστό από ουκρανικής πλευράς ότι κατόπιν αιτήματός της η Τουρκία έχει δεσμεύσει στα ανοιχτά του λιμανιού του Καρασού το ρωσικό πλοίο Zhibek Zholy το οποίο απέπλευσε από το Μπερντιάσκ της Αζοφικής μεταφέρει σιτηρά που φέρεται να έχουν κλαπεί από την Ουκρανία.
Και σήμερα Τετάρτη το πρακτορείο Reuters ανέφερε ότι το Κίεβο με επιστολή του από τις 13 Ιουνίου έχει ζητήσει από την Τουρκία να ερευνήσει τις κινήσεις και το φορτίο άλλων τριών μεγάλων ρωσικών φορτηγών πλοίων, των Mikhail Nenashev, Matros Pozynich και Matros Koshka που έχουν αποπλεύσει από την Σεβαστούπολη της Κριμαίας και ανήκουν στην υποκείμενη σε δυτικές κυρώσεις κρατική εταιρεία United Shipbuilding Corporation.
Το Reuters δεν μπόρεσε να εξακριβώσει την προέλευση και τον προορισμό του φορτίου των τριών πλοίων, ενώ ο Κίριλ Στρεμοούσοφ, αναπληρωτής επικεφαλής της διοίκησης που έχει εγκαταστήσει η ρωσική πλευρά στην κατεχόμενη ουκρανική επαρχία της Χερσώνος δήλωσε ότι δεν γνωρίζει κάτι για φορτία με προορισμό την Τουρκία ή τη Μέση Ανατολή.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου, δηλώνει ότι η χώρα του δεν θα προέβαινε ποτέ σε εισαγωγή κλεμμένων ουκρανικών σιτηρών, αλλά στα χαρτιά ό,τι αφορά την προέλευση του φορτίου του Zhibek Zholy είναι νόμιμο.
Πάντως, ο σύμβουλος της τουρκικής προεδρίας Ιλνούρ Τσεβίκ δήλωσε προς το BBC ότι οποιοδήποτε παράνομο φορτίο εντοπισθεί θα κατασχεθεί από την Τουρκία και θα πωληθεί προς όφελος της Ουκρανίας.
Κατά τον Ουκρανό υφυπουργό Γεωργίας Τάρας Βισότσκι έχουν εξαχθεί 400.000 τόνοι κλεμμένων σιτηρών, ενώ ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στην Άγκυρα, Βασίλ Μπόντναρ υποστηρίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος τους κατευθύνθηκε στην Τουρκία και για τον λόγο αυτόν έχει παρουσιάσει στοιχεία στις τουρκικές αρχές για υποτιθέμενη εμπλοκή 13 πλοίων.
Συνελήφθη η Άγκυρα “κλέπτουσα οπώρας” ή το Κίεβο πολλαπλασιάζει τις καταγγελίες προκειμένου να πιέσει τον νότιο γείτονα να εγκαταλείψει τις ίσες αποστάσεις;
Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία (που έχει μεγαλύτερη συμβολή στην διεθνή εμπορία σιτηρών από την Ουκρανία) υποστηρίζει ότι η διατροφική κρίση οφείλεται πρωτίστως στις εις βάρος της κυρώσεις και δευτερευόντως στην ναρκοθέτηση των ουκρανικών λιμένων.
Σε κάθε περίπτωση, η επίκληση των δοκιμασιών του Τρίτου Κόσμου δεν αποτελεί παρά το προκάλυμμα για το πραγματικό διακύβευμα (το κυριότερο του διεξαγόμενου πολέμου), που είναι ο έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας. Η ανάπτυξη πολεμικών ναυτικών δυνάμεων τρίτων χωρών και η πραγματοποίηση επιθεωρήσεων, υπό την δικαιολογία της δημιουργίας ασφαλών διαδρόμων και με την Τουρκία σε ρόλο “τροχονόμου” της εισόδου και εξόδου στη Μαύρη Θάλασσα, αποτελεί ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου.
