Μάλιστα, μιλούν ακόμη και για εμπρησμούς σε στρατιωτικές βάσεις και μη στρατιωτικές υποδομές σε όλη την Ευρώπη.
Ο στόχος αυτών των επιθέσεων της «γκρίζας ζώνης», των οποίων οι αξιωματούχοι ασφαλείας είπαν ότι συχνά οδηγούνταν από τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, είναι να προωθήσουν τη διχόνοια μεταξύ των συμμάχων της Ουκρανίας, να διακόψουν τον στρατιωτικό εφοδιασμό στο Κίεβο και να δοκιμάσουν τη δυτική αποφασιστικότητα.
«Η Ρωσία προσπαθεί να στείλει ένα μήνυμα ότι είναι παντοδύναμη και μπορεί να ενοχλήσει τις κοινωνίες μας»…για να υποκινήσουμε τον φόβο και να βρούμε τρόπους να κάνουμε τη ζωή μας πιο μίζερη», δήλωσε στους Financial Times ο πρόεδρος της Λετονίας Edgars Rinkēvičs.
«Δοκιμάζει επίσης την απάντησή μας, γιατί αν δεν απαντήσουμε αυτές οι επιθέσεις θα αυξηθούν».
Είπε ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ «προσπαθούν να καταλάβουν» πώς να απαντήσουν χωρίς να επικαλεστούν τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της στρατιωτικής συμμαχίας, γνωστή ως Άρθρο 5.
«Δεν πρόκειται να εκτοξεύσουμε πυραύλους στη Ρωσία λόγω ενός μάλλον μικρής κλίμακας επεισοδίου», πρόσθεσε.
Τα «κρούσματα»
Το θέμα έχει ανέβει στην κορυφή της ατζέντας των δυτικών συμμάχων της Ουκρανίας μετά τα πρόσφατα επεισόδια.
Αυτά περιλάμβαναν μια υποτιθέμενη από τη Ρωσία εμπρηστική επίθεση σε αποθήκη που συνδέεται με την Ουκρανία στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα σχέδιο δολιοφθοράς κατά αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη Γερμανία, απόπειρες διακοπής των δικτύων σημάτων σιδηροδρόμων της Ευρώπης και εμπλοκή των συστημάτων πλοήγησης της πολιτικής αεροπορίας GPS στην Βαλτική.
Η Microsoft έχει προειδοποιήσει ότι η Ρωσία κατευθύνει την «παραπληροφόρηση» κατά των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού.
Ο Antony Blinken, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα είπε ότι «σχεδόν κάθε σύμμαχος» σε μια σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Πράγα έθεσε το θέμα «του Κρεμλίνου»…εντείνοντας τις υβριδικές επιθέσεις κατά κρατών της πρώτης γραμμής, μελών του ΝΑΤΟ, βάζοντας φωτιά και σαμποτάροντας αποθήκες ανεφοδιασμού, αδιαφορώντας για τα θαλάσσια σύνορα και οριοθετήσεις στη Βαλτική, ενισχύοντας όλο και περισσότερες επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, συνεχίζοντας τη διάδοση παραπληροφόρησης».
«Γνωρίζουμε τι κάνουν και θα απαντήσουμε τόσο ατομικά όσο και συλλογικά όσο χρειαστεί», πρόσθεσε ο Blinken.
Ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας Kajsa Ollongren είπε ότι η Μόσχα προσπαθεί «να μας εκφοβίσει» και ότι είναι σημαντικό «να μην επιτρέψουμε να συμβεί αυτό».
Υβριδικός πόλεμος
Το άλυτο ερώτημα είναι πώς μεθοδεύει τα «χτυπήματα».
Η Ρωσία, είπε ένας δυτικός σύμβουλος άμυνας, έχει ένα εξαιρετικά ανεπτυγμένο λεξικό για τον υβριδικό πόλεμο και το εφαρμόζει συστηματικά σε όλα τα πιθανά όπλα, είτε πρόκειται για “πληροφορίες, ψυχολογικές επιχειρήσεις ή πράγματα που μοιάζουν”.
Η Δύση, αντίθετα, ήταν τόσο πίσω της, ακόμη και «δεν έχει λεξιλόγιο για το τι σημαίνει υβριδικός πόλεμος».
Η Μόσχα «παρατηρεί επίσης συνεχώς τις αντιδράσεις μας και δοκιμάζει για να δει ποιες από τις ενέργειές της αποδίδουν — πριν συνεχίσει με περισσότερες», πρόσθεσε ο σύμβουλος.
Ένα πρόβλημα είναι ότι τα περιστατικά φαίνονται συχνά να είναι τυχαία και εναντίον στόχων που δεν σχετίζονται με την Ουκρανία – όπως μια πυρκαγιά που ξέσπασε σε κατάστημα της Ikea στη Λιθουανία τον περασμένο μήνα, για την οποία ο Donald Tusk, πρωθυπουργός της Πολωνίας, είπε ότι θα μπορούσε να ήταν έργο ξένων σαμποτέρ.
Ένα άλλο πρόβλημα στη διαμόρφωση μιας κατάλληλης απάντησης είναι ότι τα περιστατικά πραγματοποιούνται συχνά από «αντιπροσώπους», καθιστώντας δυσκολότερο να αποδοθούν απευθείας στη Ρωσία.
Το Κρεμλίνο έχει απορρίψει με συνέπεια τις κατηγορίες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για υβριδικό πόλεμο.
Ένας αξιωματικός της δυτικής αντικατασκοπείας είπε ότι η αυξημένη χρήση «αντιπροσώπων» από τη Μόσχα προήλθε από την πρόσφατη μαζική απέλαση εκατοντάδων Ρώσων διπλωματών και κατασκόπων από την Ευρώπη.
Πολλοί εναλλακτικοί πράκτορες προέρχονται πλέον από εγκληματικές συμμορίες, είπε ο αξιωματικός, κάτι που ήταν σημάδι ότι η Δύση είχε καταφέρει να περιορίσει τις επιλογές της Μόσχας, αν και αυτό έφερε επίσης νέους κινδύνους.
«Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα παράπλευρων ζημιών και απωλειών καθώς αυτοί δεν είναι ειδικευμένοι σε εμπορικά σκάφη, όπως εκρηκτικά», είπε ο αξιωματικός.
Στο επίκεντρο η Πολωνία
Η Πολωνία έχει βρεθεί στο επίκεντρο των προσπαθειών δολιοφθοράς, καθώς αποτελεί κόμβο για τις δυτικές στρατιωτικές προμήθειες που παραδίδονται στη γειτονική Ουκρανία.
Οι αρχές τον περασμένο μήνα συνέλαβαν δώδεκα άτομα με κατηγορίες για κατασκοπεία και δολιοφθορά.
Οι περισσότεροι από αυτούς στρατολογήθηκαν από το οργανωμένο έγκλημα και ο Tusk είπε ότι «εμπλέκονταν άμεσα στο όνομα των ρωσικών [κατασκοπευτικών] υπηρεσιών».
Αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Μόσχα έχει αναπτύξει παρόμοια, τα λεγόμενα «ενεργά μέτρα» από τη δεκαετία του 1920 και το πώς να τα αντιμετωπίσει καλύτερα είναι ένα θέμα τόσο παλιό όσο και η ίδια η τακτική.
Αλλά η τρέχουσα σκέψη, όπως διερευνήθηκε σε μια πρόσφατη έκθεση ΕΕ-ΝΑΤΟ και μια έρευνα από το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, συνήθως περιλαμβάνει μια διαδικασία τριών βημάτων.
Το πρώτο είναι να αναγνωρίσουμε ότι οι επιθέσεις συμβαίνουν και να τις εμποδίσουμε.
Το δεύτερο περιλαμβάνει την οικοδόμηση εθνικής ανθεκτικότητας — με τη σκλήρυνση των κρίσιμων υποδομών, την προστασία των συστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών στον κυβερνοχώρο και την οικοδόμηση της παιδείας στα μέσα ενημέρωσης του κοινού ενάντια στις εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Το τρίτο βήμα, πώς να απαντήσετε, είναι το πιο δύσκολο, καθώς απαιτεί μια αποτρεπτική στρατηγική που περιέχει αξιόπιστα αντίποινα, αλλά που επίσης αποφεύγει, όπως είπε ανώτερος δυτικός στρατιωτικός, «ανήθικα ή παράνομα μέσα του είδους που χρησιμοποιεί η Ρωσία».
Ένα πιθανό μέτρο, όπως πρότεινε ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών Jan Lipavský, είναι να περιοριστούν οι βίζες των Ρώσων διπλωματών, ώστε να μην μπορούν να ταξιδέψουν εκτός της χώρας στην οποία είναι διαπιστευμένοι.
«Πρέπει πραγματικά να δράσουμε», είπε στους FT.
Ενώ η Πράγα απέλασε τους περισσότερους Ρώσους διπλωμάτες τα τελευταία χρόνια, με μόνο επτά να παραμένουν στην πρωτεύουσα της Τσεχίας, εκατοντάδες συνεχίζουν να είναι διαπιστευμένοι στη Βιέννη από όπου μπορούν να ταξιδέψουν οπουδήποτε στην Ευρώπη «και δεν μπορώ να το σταματήσω αυτό», είπε, προσθέτοντας: «Η ρωσική επιρροή δεν είναι ευπρόσδεκτη στην Πράγα».
Μια πιο επιθετική απάντηση θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια εκστρατεία πληροφόρησης στο εσωτερικό της Ρωσίας που βαρύνει το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία.