Ο πρωθυπουργός του ομόσπονδου κρατιδίου της Σαξονίας, Michael Kretschmer, σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, χαρακτήρισε τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της ρωσικής ενέργειας ως «σοβαρό στρατηγικό λάθος».
Όπως τόνισε, είχε από νωρίς προειδοποιήσει ότι τέτοια μέτρα θα έπλητταν περισσότερο την ευρωπαϊκή οικονομία, παρά τη Ρωσία.
Καταστροφικές συνέπειες για τη Γερμανία
Ο Kretschmer υπογράμμισε πως η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους είχε καταστροφικές συνέπειες για τη γερμανική βιομηχανία και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Παρόλο που δεν τάσσεται κατά των κυρώσεων γενικά, θεωρεί ότι τα μέτρα σε βάρος της ρωσικής ενέργειας ήταν εσφαλμένα, ενώ αντίθετα θεωρεί δικαιολογημένες τις κυρώσεις σε ρωσικούς ολιγάρχες και τις κατασχέσεις περιουσιακών τους στοιχείων.
Ο Γερμανός πολιτικός παραδέχτηκε ότι οι κυρώσεις όντως επηρέασαν τη ρωσική οικονομία, ωστόσο επισήμανε την ιστορικά υψηλή αντοχή του ρωσικού λαού απέναντι σε κοινωνικοοικονομικές πιέσεις — κάτι που συχνά υποτιμάται από τους Δυτικούς αναλυτές.
Ενεργειακή και τεχνολογική υποτέλεια της ΕΕ στις ΗΠΑ
Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε τεράστιες ενεργειακές και εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, συνολικού ύψους άνω των 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου, Howard Lutnik.
1. Επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων από ευρωπαϊκές εταιρείες στην αμερικανική οικονομία
2. Αγορές 750 δισ. δολαρίων σε LNG, πετρέλαιο και πυρηνικά καύσιμα από ΗΠΑ
3. Συμβάσεις 40 δισ. δολαρίων για ημιαγωγούς και τεχνολογίες AI
4. Συμφωνίες για στρατιωτικό εξοπλισμό και ανταλλακτικά αεροσκαφών
5. Προνομιακή πρόσβαση αμερικανικών αγροτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά
Ο επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Maros Šefčovič, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να μην αυξήσουν τους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα πάνω από 15%, ενώ υπάρχει πρόθεση για σταδιακή μείωσή τους στο μέλλον.
Πλήρως εξαρτημένη η Ευρώπη
Οι εξελίξεις αναδεικνύουν το δίλημμα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση: αποδέσμευση από τη ρωσική ενέργεια με τίμημα την εξάρτηση από τις ΗΠΑ.
Ενώ ο στόχος της διαφοροποίησης πηγών είναι θεμιτός, πολιτικοί όπως ο Kretschmer, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερβολική εξάρτηση από αμερικανικά συμφέροντα και τις επιπτώσεις στην εγχώρια βιομηχανική βάση της Ευρώπης.
Μνημείο υποτέλειας
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε πρόσφατα να αγοράσει ενέργεια αξίας έως 750 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ μέχρι το 2028, μέσα στο πλαίσιο ενός ευρύτερου εμπορικού πακέτου — ένα ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 250 δισ. ετησίως.
Ωστόσο, αναλυτές επικρίνουν την πρακτική δυνατότητα επίτευξης αυτού του στόχου, δεδομένου ότι οι εισαγωγές ενέργειας της ΕΕ από τις ΗΠΑ το 2024 ανήλθαν μόλις στα 77 δισ. ευρώ.
Η ΕΕ, λοιπόν, θα έπρεπε να τριπλασιάσει την τρέχουσα εισαγωγική ροή — κάτι που φαντάζει μη εφικτό χωρίς ριζικές αλλαγές στο διεθνές ενεργειακό εμπόριο και την υποδομή.
Η μετάβαση της ΕΕ από τον ρωσικό αέριο στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG):
• Το 2021, η Ρωσία παρείχε πάνω από 40% του αερίου διαμέσου αγωγών, με συνολικά 155 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) — ποσοστό που μειώθηκε σε 11% το 2024
• Το μερίδιο των ΗΠΑ στις εισαγωγές LNG της Ε.Ε. αυξήθηκε από 18.9 bcm το 2021 σε 45.1 bcm το 2024, δηλαδή περίπου 16% των συνολικών εισαγωγών αερίου.
• Το 2024, οι ΗΠΑ αποτέλεσαν τον μεγαλύτερο προμηθευτή LNG στην ΕΕ, με μερίδιο περίπου 45%.
Παρά αυτή τη διαφοροποίηση, η εξάρτηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ αυξάνει, με αναλυτές να εφιστούν την προσοχή του ότι: «ενώ μειώθηκε η εξάρτηση από τη Ρωσία, η ΕΕ βαδίζει προς νέα εξάρτηση από την Αμερική».
Οι οικονομολόγοι επισημαίνουν:
Το πακέτο των 750 δισ. υπερβαίνει τη σημερινή οικονομική και τεχνική δυνατότητα των ενεργειακών ροών των ΗΠΑ προς την ΕΕ.
Για να επιτευχθεί, θα απαιτούσε η ΕΕ να απορροφήσει το 67% της αμερικανικής ενέργειας, κάτι απρόσιτο και μη ρεαλιστικό ως αγορά.
Επιπλέον, οι αμερικανικές εταιρείες εξαγωγής ενέργειας αποφασίζουν αυτόνομα — η ΕΕ δεν μπορεί να τους επιβάλλει την αγορά.
Παρά τις ανησυχίες, η Ε.Ε. σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει την ενεργειακή συνεργασία με τις ΗΠΑ ως μοχλό:
• Για διασπορά κινδύνου έναντι της Ρωσίας
• Για εμπλουτισμό στρατηγικών αποθεμάτων και ενεργειακών αποθετικών
Η αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ditte Juul Jørgensen, δήλωσε ότι: «Η ΕΕ θα χρειάζεται τα επόμενα δύο χρόνια αμερικανική ενέργεια, όσο επισπεύδει τη μετάβαση, αν και ο κίνδυνος εξάρτησης παραμένει».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μειώσει δραστικά την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία, αντικαθιστώντας μέρος αυτής με ροές από τις ΗΠΑ. Ωστόσο:
• Το πόσο αυτή η νέα καταβολή (50 δισ. δολαρίων) είναι εφικτή, παραμένει βαθιά αμφισβητούμενο ενδεχόμενο.
• Η ΕΕ κινείται σε ένα νέο παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο, όπου ο έλεγχος εφοδιαστικής αλυσίδας και η ενεργειακή στρατηγική έχουν αποκτήσει κρίσιμο γεωπολιτικό χαρακτήρα.
