Φαίνεται πως η Κομισιόν, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη και οι άλλες Κυβερνήσεις της ΕΕ «βρήκαν τη λύση» για να σταματήσουν τις ξέφρενες αυξήσεις στις τιμές του Φυσικού Αερίου και της Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Η λύση που προτείνουν είναι η επιβολή «πλαφόν» σε όλα… Πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου, στις τιμές της χονδρεμπορικής, πλαφόν στις τιμές της λιανικής Αγοράς Ηλεκτρισμού, πλαφόν στα υπερκέρδη κ.α. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η αστική αντιπολίτευση αφού ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ προτείνουν κι αυτοί «πλαφόν» αλλά με διαφορετικό τρόπο. Μπορούν πράγματι να αποφασίσουν μονομερώς ανώτερες τιμές (πλαφόν) στο φυσικό αέριο και στον Ηλεκτρισμό ή πρόκειται για προτάσεις που δεν ανταποκρίνονται πουθενά πέρα από την άμβλυνση των λαϊκών αντιδράσεων;
Είναι δυνατόν να συνεχίσει κανονικά η λειτουργία του Χρηματιστηρίου, όπου καθημερινά και ανά ώρα οι τιμές «παίζουν» μεταξύ 200 και 1.000 ευρώ ανά MW/h, οι πολιτικοί σαλτιμπάγκοι να μας λένε ότι θα βάλουν πλαφόν στις τιμές της χονδρικής; Και αν κινούνται κατά αυτόν τον τρόπο οι τιμές στη χονδρική μπορούν ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και όσοι το υποστηρίζουν, πως θα βάλουν πλαφόν στη λιανική αφού όλοι οι πάροχοι αγοράζουν από τη χονδρική με βάση τις τιμές του Χρηματιστηρίου;
Ένα είναι σίγουρο ότι οι δαίμονες της κερδοσκοπίας που οι ίδιοι τους «απελευθέρωσαν» πλέον δεν τιθασεύονται και απλά πρέπει να «θανατωθούν».
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
«Πλαφόν στις τιμές του Ρώσικου φυσικού αερίου» είναι ένα από τα πέντε μέτρα που πρότεινε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν. Η απάντηση ήρθε άμεσα από τον Πούτιν: «Αυτές είναι γελοιότητες. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση για φυσικό αέριο και η Ρωσία μπορεί να πουλάει το φυσικό της αέριο στην Ασία». [1]
Δεν μπορούν επομένως να επιβάλλουν πλαφόν στις τιμές του Ρώσικου αερίου και αν το κάνουν θα δώσουν μια πολύ καλή δικαιολογία στον Πούτιν να κόψει τελείως τις εξαγωγές Φ.Α προς τις χώρες τις ΕΕ. Μήπως όμως μπορούν να επιβάλλουν «πλαφόν» στις υπόλοιπες πηγές τροφοδοσίας Φ.Α όπως στο Αζερμπαϊτζάν και τη Νορβηγία; Μπορούν να επιβάλλουν ανώτερες τιμές στο LNG που πλέον είναι η μεγαλύτερη πηγή τροφοδοσίας της ΕΕ με ποσοστό που ξεπερνά το 70% των συνολικών εισαγωγών; Θα το δεχθούν οι Αμερικάνικες, οι Αλγερινές και οι άλλες εταιρείες που εξάγουν LNG στις Χώρες της ΕΕ και βλέπουν τα κέρδη τους να αυξάνονται αλματωδώς; Μπορούν να επιβάλλουν πλαφόν στα ναύλα όταν οι εφοπλιστές και κυρίως οι Έλληνες που έχουν σήμερα τον μεγαλύτερο στόλο αυτών των πλοίων στον κόσμο ανεβάζουν διαρκώς τις τιμές των ναύλων; [2]
Ενώ κατηγορούν τη Ρωσία για την ενεργειακή κρίση και τις ακριβές τιμές δε λένε ότι τελικά τις τιμές του φυσικού αερίου τις ανεβάζουν στα ύψη οι ίδιες οι Ευρωπαϊκές εταιρείες και το κερδοσκοπικό κεφάλαιο μέσω του Ολλανδικού χρηματιστηρίου TTF που είναι το μεγαλύτερο χρηματιστήριο φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Από αυτό καθορίζονται οι τιμές του φυσικού αερίου σε όλες της χώρες της ΕΕ. Οι τιμές αυτές δεν έχουν κανόνες και εξαρτώνται αποκλειστικά από το αν, μια μόνο χώρα ή μία μόνο εταιρία, θέλουν να κερδοσκοπήσουν [3]
Ένας ακόμα λόγος, και ίσως από τους πλέον σημαντικούς, είναι η εγκατάλειψη εδώ και καιρό των μακροπρόθεσμων συμβολαίων αγοράς αερίου, μέσω των οποίων επί σειρά ετών οι ευρωπαϊκές εταιρείες προμηθεύονταν αέριο από την Ρωσία και αντ´ αυτού στηρίχθηκαν στις τιμές των ευρωπαϊκών gas hubs με βασικά σημεία αναφοράς το Ολλανδικό ΤTF και το Αυστριακό CEGH. [4]
Εικόνα 1 Ο Χάρτης των αγωγών Φυσικού Αερίου
Στη Χώρα μας η προμήθεια φυσικού αερίου γίνεται από τρεις διαφορετικές πηγές:
-
Από τη Ρωσία μέσω υποθαλάσσιου αγωγού που διασχίζει τη Μαύρη θάλασσα και μέσω Τουρκίας (Turkstream) και Βουλγαρίας εισέρχεται στην Ελλάδα από το Σιδηρόκαστρο Σερρών.
-
Από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του Διαδριατικού Αγωγού TAP (Trans Adriatic Pipeline) που ξεκινά από τους Κήπους του Έβρου όπου έχει συνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου της Ανατολίας (TANAP) που διασχίζει κατά μήκος ολόκληρη την Τουρκία περνάει από τη Βόρεια Ελλάδα και την Αλβανία και καταλήγει στην Ιταλία. Μέσω αυτού του αγωγού τροφοδοτείται και ο νέος Σταθμός Συμπίεσης στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης.
-
Από ΗΠΑ, Αλγερία, Κατάρ και άλλες χώρες που παράγουν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και μέσω ειδικά διαμορφωμένων πλοίων φτάνουν στη Ρεβυθούσα (τερματικός Σταθμός) όπου έχουν κατασκευαστεί τρεις δεξαμενές αποθήκευσης και τελευταία λειτουργεί και μια τέταρτη, πλωτή που στην ουσία είναι ένα νοικιασμένο πλοίο δεξαμενή. Τερματικοί σταθμοί αποθήκευσης LNG βρίσκονται υπό κατασκευή στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, στην καβάλα υπόγεια δεξαμενή αποθήκευσης, στην Κόρινθο, στο Βόλο και αλλού. Αυτό το διάστημα εκατοντάδες πλοία-δεξαμενές LNG δημιουργούν τεχνική έλλειψη Φ.Α αφού «έχουν ρίξει άγκυρα» σε διάφορα λιμάνια περιμένοντας εντολές από τα αφεντικά τους για να ξεκινήσουν όταν ανέβουν σημαντικά οι τιμές του Φυσικού Αερίου [5]
Γράφημα 1: οι εισαγωγές Φ.Α το 1921 Πηγή: ΔΕΣΦΑ
Η Χώρα μας, μέχρι και το 2021, (γράφημα 1) έπαιρνε τις μεγαλύτερες ποσότητες Φ.Α από τη Ρωσία με προσυμφωνημένες χαμηλές τιμές[6] που έγιναν πριν την Ενεργειακή κρίση. Όμως από τις αρχές του 2022 η Ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε να μειώσει κατά 25% τις εισαγωγές Ρώσικου Φ.Α. υπακούοντας στις εντολές των ΗΠΑ για μείωση της εξάρτησης από το Ρώσικο Φ.Α και αυξάνοντας ταυτόχρονα τις εισαγωγές πανάκριβου LNG από τις ΗΠΑ και τις άλλες χώρες κατά 47,29%. [6] Το 25% των συνολικών εισαγωγών που μειώθηκε από τη Ρωσία καλύφθηκε κατά 5% από τον ΤΑΡ και κατά 20% από LNG.
Γράφημα 2: Οι μεσοσταθμικές τιμές εισαγωγής Φ.Α από Ιούνιο του 2019 έως Ιούνιο του 2022 Πηγή ΡΑΕ
Δε γνωρίζουμε ακριβώς τις τιμές του εισαγόμενου φυσικού αερίου ανά πηγή εισόδου αφού η ΡΑΕ και ο ΔΕΣΦΑ δίνουν συνολικά την τιμή εισαγωγής χωρίς να διευκρινίζει πως αυτές καθορίζονται (γράφημα 2) αλά φαίνεται πως την εκτίναξη των τιμών τις κάνει το LNG που αγοράζεται με τιμές που διαμορφώνονται στο Ολλανδικό Χρηματιστήριο ΤTF. Πιθανά αν έδιναν στη δημοσιότητα τις ακριβείς τιμές που αγοράζει η κάθε εταιρεία να τινάζονταν στον αέρα όλο τους το αφήγημα για τις αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος.
Το ερώτημα (ρητορικό) λοιπόν είναι αν στην ΕΕ είναι διατεθειμένοι να καταργήσουν στην πράξη τα χρηματιστήρια Φυσικού αερίου και να κάνουν εισαγωγές μέσω διμερών συμβάσεων; Αν ΟΧΙ τα πλαφόν και οι άλλοι λεονταρισμοί είναι απλά για λαϊκή κατανάλωση και άμβλυνση των λαϊκών κινητοποιήσεων –εξεγέρσεων που ορθά φοβούνται ότι θα υπάρξουν στον μαύρο χειμώνα που έρχεται.
Η διαμόρφωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος
Το Ολλανδικό χρηματιστήριο TTF είναι ένα από τα τρία χρηματιστήρια που καθορίζουν τις τιμές στο Ηλεκτρικό ρεύμα. Τα άλλα δυο είναι, το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων και το χρηματιστήριο Ενέργειας (Target Model).
Το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων: Είναι ένας καθαρά κερδοσκοπικός, παρασιτικός μηχανισμός μέσω του οποίου πωλούνται και αγοράζονται δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Στο χρηματιστήριο αυτό εκτός από τις Χώρες και τις εταιρείες που πωλούν και αγοράζουν δικαιώματα, συμμετέχουν και κερδοσκοπικά funds τα οποία ανεβάζουν τις τιμές βγάζοντας, «αεριτζίδικα», υπέρογκα κέρδη. Επίσης το χρηματιστήριο ρύπων χειραγωγείται από την κομισιόν αφού η ίδια η Επιτροπή, στο πρόσφατο, παρελθόν παραδέχτηκε κυνικά πως «ανέβασε τις τιμές, αποσύροντας δικαιώματα, για να γίνουν πανάκριβα τα ορυκτά καύσιμα ώστε να στραφούν οι εταιρείες προς τις ΑΠΕ».
Εικόνα 2. Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων= Το χρηματιστήριο της απάτης. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7/5/2019
Με βάση τα σημερινά κόστη που κινούνται μεταξύ 70 και 90 ευρώ ανά τόνο CO2 επιβαρύνουν το κόστος της ηλεκτρικής μεγαβατώρας (MW/h) κατά 70% στον άνθρακα και 45% στο φυσικό αέριο. Είναι λεφτά που τα πληρώνουν μεν οι παραγωγοί ενέργειας αρχικά αλλά αυτόματα τα μετακυλύουν στους καταναλωτές. Γι αυτό το χρηματιστήριο δεν γίνεται καμία κουβέντα ούτε από την Κυβέρνηση του Μητσοτάκη ούτε από την ΕΕ που δήθεν κόπτονται για τις ακριβές τιμές στην Η/Ε αφού είναι μια σοβαρή πηγή χρηματοδότησης του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης μέσω του οποίου επιστρέφουν (επιδοτούν όπως λένε) στους καταναλωτές τις τιμές στη λιανική… Άρα εκτός από τις Εταιρείες και τους κερδοσκόπους και οι κυβερνήσεις της ΕΕ παίρνουν το δικό τους μερτικό από αυτό «το χρηματιστήριο της απάτης» οπότε έχουν συμφέρον να διαιωνίζουν τη λειτουργία του.
Οι μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες της Ευρώπης έχουν εξαιρεθεί από αυτές τις επιβαρύνσεις, μέσω του «συστήματος δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων» της ΕΕ για να μην πληγούν όπως λένε από τον ανταγωνισμό. Επίσης έχουν εξαιρεθεί για μια δεκαετία τουλάχιστον χώρες στις οποίες το ΑΕΠ κυμαίνονταν κάτω του 60% του μέσου όρου του ΑΕΠ των Χωρών της ΕΕ. Η Ελλάδα παρότι το 2013 έπεσε στο 58,5% δεν έλαβε δωρεάν δικαιώματα αφού ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ το ζήτησαν υποκύπτοντας στις πιέσεις των οικο-καπιταλιστικών οργανώσεις WWF και Greenpeace που ήθελαν να προκριθούν οι ΑΠΕ έναντι των Ορυκτών Καυσίμων. Βεβαίως αυτά τα δικαιώματα που ανέρχονται σε αρκετά δις Ευρώ τα πλήρωσαν τελικά οι Έλληνες καταναλωτές Η/Ε εν μέσω μάλιστα της οικονομικής κρίσης που αντιμετώπιζαν τεράστια οικονομικά προβλήματα.
Το χρηματιστήριο Ενέργειας (Μοντέλο Στόχος-Target Model). Είναι το ενιαίο μοντέλο χονδρεμπορικής αγοράς που εφαρμόζεται σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρότι παρουσιάζονται αρκετές διαφοροποιήσεις από Χώρα σε Χώρα.
Μέτοχοι του χρηματιστηρίου ενέργειας (Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας Α.Ε.) είναι:
ΛΑΓΗΕ (22%)
ΑΔΜΗΕ (20%)
ΔΕΣΦΑ (7%)
Χρηματιστήριο Αθηνών (21%)
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) (20%)
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) (10%).
Η σύνθεση και μόνο των μετόχων μαρτυρά τον κερδοσκοπικό του χαρακτήρα αφού το 51% των μετοχών τις κατέχουν οργανισμοί που δεν έχουν καμία σχέση με την Ενέργεια
Η Ελλάδα είναι η μοναδική Χώρα της ΕΕ που το 100% της τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώνεται μέσω του χρηματιστηρίου αφού δεν γίνονται διμερής συμφωνίες, ενώ στο σύνολο των υπολοίπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Η/Ε μέσω των χρηματιστηρίων κυμαίνεται μεταξύ 20% και 30%
Εικόνα 3. Οι τιμές του ρεύματος διαμορφώνονται με βάση το ακριβότερο καύσιμο που είναι το Φ.Α. Ακόμα και η Ούρσουλα αναρωτιέται πως είναι δυνατόν να συμβαίνει; ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 28/6/2022
Σκάνδαλο επίσης είναι ο τρόπος διαμόρφωσης της τιμών μέσω της λεγόμενης Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) που πλέον έχει αντικατασταθεί από την μέση Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ), τιμή που αγοράζουν οι πάροχοι και πρακτικά σημαίνει ότι το ακριβότερο μίγμα καυσίμου, που σήμερα είναι το Φυσικό αέριο, καθορίζει τις χρηματιστηριακές τιμές πώλησης στη χονδρεμπορική για όλες τις μορφές ενέργειας. Σήμερα μία Ηλεκτρική μεγαβατώρα (MW/h) από καύσιμο φυσικού αερίου αν μπει στο χρηματιστήριο με 400 ευρώ τόσο θα πληρωθούν και ο λιγνίτης που κοστίζει 214 (μαζί με τα δικαιώματα ρύπων που ανέρχονται στα 120 ευρώ περίπου), τόσο και τα υδροηλεκτρικά που κοστίζουν περίπου 30 ευρώ τόσο και οι ΑΠΕ παρότι στους διαγωνισμούς έχουν δώσει τελευταία προσφορές 56 ευρώ η αιολική και 34 τα Φωτοβολταϊκά. Πάμε να δούμε πώς λειτουργεί.
Το target model περιλαμβάνει 4 αγορές:
-
Αγορά Επόμενης Ημέρας ή Προημερήσια Αγορά (DAM)
-
Ενδοημερήσια Αγορά (Intra-Day Market)
-
Προθεσμιακή αγορά: Συμβόλαια σε συμφωνημένες τιμές
-
Αγορά Εξισορρόπησης (Balancing Market), που τη λειτουργεί ο ΑΔΜΗΕ
Οι παραγωγοί θερμικών μονάδων καλούνται να δώσουν προσφορές για την αγορά της επόμενης μέρας (DAM), αλλά και προσφορές για την αγορά εξισορρόπησης, ώστε να καλύπτονται αποκλίσεις που προκύπτουν κυρίως από την απώλεια ισχύος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ώστε να κρατιέται σταθερή η συχνότητα του δικτύου. Ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος λειτουργεί την αγορά εξισορρόπησης, ανάλογα με τη ζήτηση για ενέργεια, καλεί κυρίως τις μονάδες με καύσιμο Φυσικό Αέριο να μεταβάλλουν την ισχύ τους και τις αποζημιώνει σε τιμές που φθάνουν στα 4.240 ευρώ/MWh!!! Για το λόγο αυτό πολλές ιδιωτικές μονάδες Φ.Α δίνουν πολύ υψηλές προσφορές στην «Αγορά Επόμενης ημέρας» και στην «ενδοημερήσια αγορά» ώστε να απορριφθούν και κρατούν ενέργεια για να τη δώσουν σε δεκαπλάσια τιμή στην «αγορά εξισορρόπησης»… (μαυραγορίτες κανονικοί με την βούλα της Κυβέρνησης και της ΕΕ)
Συνεχίζεται:
Κοζάνη 24/9/2022
Στέφανος Πράσσος*
Εκπρόσωπος της «Αριστερής Συμπόρευσης για την Ανατροπή στη Δυτική Μακεδονία»
Πηγές αναφοράς
[3] TTF: Το μεγαλύτερο χρηματιστήριο ενέργειας στην Ευρώπη – ertnews.gr
[4] Ποσό Φταίνε οι Ρώσοι για τις Υψηλές Τιμές Αερίου στην Ευρώπη;
[5] Πως τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια έσωσαν την χώρα από τις μεγάλες αυξήσεις του φυσικού αερίου το 2021
[6] Ψαλίδι 25% στην προμήθεια ρωσικού αερίου στην Ελλάδα | Capital
[Εικόνα 2] Η «απάτη του αιώνα» με το εμπόριο ρύπων | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
