Η νέα εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτρέπει μεν την άμεση κλιμάκωση ενός εμπορικού πολέμου, αλλά έρχεται με ένα υψηλό τίμημα για τους Ευρωπαίους. Και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην αντίδραση των αγορών. Το ευρώ βυθίστηκε και οι μετοχές γύρισαν σε αρνητικό έδαφος.
Παρότι ανακουφισμένοι από την αποφυγή των εξοντωτικών δασμών 30% που απειλούσε να επιβάλει η Ουάσινγκτον, Ευρωπαίοι πολιτικοί και επιχειρηματίες μιλούν ανοιχτά για μια «ταπεινωτική ήττα», που εγκλωβίζει την Ε.Ε. σε ένα «ασύμμετρο, υψηλού ρίσκου παζάρι χωρίς σαφή έξοδο», όπως σχολίασε ο Νάιτζελ Γκριν, επικεφαλής της deVere Group.
Η άμεση αντίδραση των αγορών ήταν αποκαλυπτική. Το ευρώ υποχώρησε κατά 1% έναντι του δολαρίου, στη μεγαλύτερη πτώση του από τις 12 Μαΐου, καθώς η αρχική αισιοδοξία για το deal μετατράπηκε σε προβληματισμό για τις οικονομικές επιπτώσεις των νέων, αυξημένων δασμών που θεσπίζονται.
Ο δείκτης Stoxx 600 της Ευρώπης έκλεισε με απώλειες 0,23%, με τον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών να δέχεται ισχυρό πλήγμα (-1,8%), παρά τις ελπίδες για σταθερότητα.
Αντίθετα, οι μετοχές ενέργειας ενισχύθηκαν κατά 1,16% μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας για αμερικανικές εισαγωγές.
Ενεργειακή υποτέλεια
Η συμφωνία προβλέπει την επιβολή δασμών 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ, μεταξύ αυτών και τα αυτοκίνητα, ενώ εξαιρούνται φαρμακευτικά προϊόντα, χάλυβας και αλουμίνιο.
Σε αντάλλαγμα, η Φον ντερ Λάιεν δεσμεύθηκε ότι η Ε.Ε. θα αγοράσει αμερικανική ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων την επόμενη τριετία – 250 δισ. ετησίως – και θα επενδύσει επιπλέον 600 δισ. στην αμερικανική οικονομία.
Ωστόσο, η ενεργειακή διάσταση του deal εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς τη βιωσιμότητά της. Η μετάβαση από τη ρωσική ενεργειακή εξάρτηση σε μια νέα αμερικανική ηγεμονία δεν είναι απλώς πολιτική, αλλά και τεχνικά και οικονομικά δύσκολη.
Η τρέχουσα εξαγωγική δυναμικότητα των ΗΠΑ σε LNG και πετρέλαιο δεν αρκεί για την κάλυψη του στόχου, ενώ και η ευρωπαϊκή υποδομή –τερματικοί σταθμοί, αγωγοί, διυλιστήρια– βρίσκεται ήδη στα όριά της.
«Ωραίο νούμερο, αλλά ανέφικτο»
«Ακόμη και αν η Ε.Ε. απορροφούσε το σύνολο των αμερικανικών εξαγωγών LNG και πετρελαίου, η αξία τους δεν θα ξεπερνούσε τα 141 δισ. δολάρια», εκτιμά η Gavekal. Ο Warren Patterson της ING ήταν ακόμη πιο αιχμηρός: «Είναι ωραίο νούμερο, αλλά απλώς δεν είναι ρεαλιστικό. Θα χρειαζόταν πλήρης αναδιάταξη των ενεργειακών ροών, κάτι αδύνατο».
Οι αγορές ενέργειας στην Ευρώπη είναι ιδιωτικές – ούτε η Κομισιόν ούτε οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να επιβάλουν στις επιχειρήσεις από πού θα αγοράζουν.
Επιπλέον, οι περισσότερες έχουν πολυετείς δεσμευτικές συμβάσεις με χώρες όπως η Νορβηγία, το Κατάρ και η Αλγερία. Η ρήξη αυτών των συμφωνιών θα μπορούσε να επιφέρει κυρώσεις ή ακόμα και δικαστικές διαμάχες.
Ο Τραμπ κερδίζει χρόνο και επιρροή
Για τον πρόεδρο Τραμπ, το deal αποτελεί ακόμη μια νίκη στη στρατηγική των επιθετικών δασμών και της διμερούς πίεσης. Ήδη είχε εξασφαλίσει παρόμοια συμφωνία με την Ιαπωνία, ενώ συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με Κίνα, Καναδά και Μεξικό. Η Ουάσινγκτον δείχνει να διατηρεί τον έλεγχο των εξελίξεων, προετοιμάζοντας τη νέα αρχιτεκτονική του παγκόσμιου εμπορίου, όπου οι πολιτικές συμφωνίες υπερισχύουν της πολυμερούς τάξης.
Όπως σημειώνει η Deutsche Bank, η συμφωνία με την Ευρώπη μεταφράζεται σε «μια στρατηγική στροφή από τη ρωσική στην αμερικανική ενεργειακή κυριαρχία».
Αλλά αν αυτή η κυριαρχία βασίζεται σε νούμερα-μαξιμαλισμούς και πολιτικές υποσχέσεις χωρίς έρεισμα στην αγορά, κινδυνεύει να καταρρεύσει υπό το βάρος των ίδιων της των υποσχέσεων. Όπως το έθεσε ο ινστιτούτο Bruegel: «Οι αγορές, και όχι οι πολιτικές διακηρύξεις, είναι πάντα ο τελικός κριτής». Και προς το παρόν, οι αγορές έστειλαν ήδη το πρώτο τους μήνυμα.
ΠΗΓΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ