Ο συναγερμός σήμανε αρχικά σε πάνω από 150 σχολεία στη Βρετανία, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Τα περισσότερα χρειάστηκε να κλείσουν -πλήρως ή εν μέρει- μόλις λίγο πριν από το «πρώτο κουδούνι».
Αιτία ήταν λόγοι ασφαλείας, ένεκα ακαταλληλότητας υλικών κατασκευής.
Ο «ένοχος» είναι το λεγόμενο Ενισχυμένο Αυτόκλειστο Αεριζόμενο Τσιμέντο (RAAC).
Πιο ελαφρύ, πιο φθηνό, αλλά και λιγότερο ανθεκτικό από το το τυπικό σκυρόδεμα -με διάρκεια ζωής μόλις 30 χρόνια- χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον σε κατασκευές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘90.
Κοντολογίς, τα κτίρια που φτιάχτηκαν με αυτό το υλικό θεωρούνται πλέον ετοιμόρροπα.
Όμως τα σχολεία δεν είναι τα μόνα…
Πολλοί κατηγορούν την κυβέρνηση Σούνακ για εγκληματική λιτότητα και δυνητικά φονική αδράνεια
Πολλά δικαστήρια, νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια στη Βρετανία έχουν επίσης κατασκευαστεί με το ίδιο μη ασφαλές υλικό.
Τσιμέντο RAAC εντοπίστηκε στα αεροδρόμια Χίθροου και Γκάτγουικ του Λονδίνου, από τα πιο πολυσύχναστα στον κόσμο.
Βρέθηκε μέχρι και στα Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ, όπου στεγάζεται το βρετανικό κοινοβούλιο.
Το πρόβλημα εντοπίστηκε σε κτιριακές προσθήκες της δεκαετίας του ‘70.
Αν και ανακοινώθηκε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τη στατικότητα του «ναού» της βρετανικής Βασιλευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, θα γίνουν έργα υποστήριξης.
Όμως το σκάνδαλο των ετοιμόρροπων κτιρίων έχει πάρει διαστάσεις ντόμινο στη χώρα.
Οι ειδικοί ζητούν επειγόντως ελέγχους ασφαλείας σε δεκάδες χιλιάδες κτίρια.
Δεν είναι μόνο δημόσια, αλλά και ιδιωτικά σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Επιρρεπές συν τω χρόνω στη διάβρωση, το RAAC προκαλεί τώρα νέες ρωγμές στην ήδη κλυδωνιζόμενη συντηρητική κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ.
Πολλοί την κατηγορούν για εγκληματική λιτότητα και δυνητικά φονική αδράνεια.
Το σκάνδαλο των ετοιμόρροπων κτιρίων έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις
«Τρεχάτε ποδαράκια μου»…
Με μεγάλη καθυστέρηση και στο παρά ένα της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, η κυβέρνηση Σούνακ έστειλε ερωτηματολόγια στα 15.000 σχολικά συγκροτήματα στην Αγγλία που έχουν κατασκευές με RAAC, προκειμένου να εντοπιστούν όσα αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Τα βρετανικά αεροδρόμια αναφέρουν εν τω μεταξύ ότι ήταν εν γνώσει του ζητήματος, πριν την κυβερνητική εντολή για το κλείσιμο επικίνδυνων σχολίων, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Από τον Ιούλιο, η Εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία ανέφερε ότι 41 νοσοκομειακά κτίρια είχαν κατασκευαστεί με RAAC, τα επτά εκ των οποίων εξ ολοκλήρου.
Μόλις δύο από αυτά ωστόσο έχουν ανοικοδομηθεί.
Άλλα πέντε αναμένεται να ανακατασκευαστούν έως το 2030.
Λόγω της επικινδυνότητας του RAAC έχει κλείσει από τα τέλη Αυγούστου ένα δικαστήριο στο βορειοδυτικό Λονδίνο και δεν αναμένεται να επαναλειτουργήσει εντός 9μηνου.
Το ασταθές οικοδομικό υλικό λέγεται ότι έχει εντοπιστεί σε τουλάχιστον άλλα πέντε δικαστικά κτίρια.
Τρεις εγκαταστάσεις του βρετανικού υπουργείου Εργασίας αναφέρεται ότι επίσης αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Τουλάχιστον πέντε περιφερειακά θέατρα αναγκάστηκαν να κατεβάσουν ρολά για προληπτικούς λόγους.
Εκτός χρήσης έχουν τεθεί χώροι στα παρασκήνια μέχρι και του Εθνικού Θεάτρου στο Λονδίνο, μετά τον εντοπισμό RAAC.
Άγνωστος παραμένει ωστόσο ο αριθμός κατοικιών, γραφείων, καταστημάτων, εργοστασίων και αποθηκών που αντιμετωπίζει το ίδιο θέμα.
Εκτιμάται ότι έως και το 10% των κοινωνικών κατοικιών στη Βρετανία μπορεί να έχουν κατασκευαστεί με χρήση RAAC.
Την έκταση του προβλήματος έχουν διαταχθεί να εξακριβώσουν οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Εκτεταμένους και εντατικούς ελέγχους για να διασφαλιστεί ότι δεκάδες χιλιάδες κατασκευές είναι ασφαλείς -δημόσιες και ιδιωτικές- έχουν ζητήσει οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Loughborough, στο πλαίσιο εθνικού ερευνητικού έργου για το RAAC.
Η υπόθεση RAAC προκαλεί νέους τριγμούς στην κυβέρνηση Σούνακ
Αναζητούνται ευθύνες
Επιρρεπές σε αιφνίδιες αστοχίες, ιδίως αν εκτεθεί στην υγρασία, το Ενισχυμένο Αυτόκλειστο Αεριζόμενο Τσιμέντο εκτιμάται ότι χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις κατασκευές μεταξύ της δεκαετίας του 1950 και του 1990.
Οι πρώτες προειδοποιήσεις στη Βρετανία για τους κινδύνους που εγκυμονεί είχαν διατυπωθεί πίσω στο μακρινό 1995.
Σε άρθρο στο περιοδικό του Ινστιτούτου Δομικής Μηχανικής, ειδικός συνιστούσε το RAAC «να μην χρησιμοποιείται σε μόνιμες κατασκευές», περιγράφοντας το υλικό ως «παγίδα».
Ακολούθησαν συνεχείς προειδοποιήσεις, ακόμη και τη δεκαετία του 2000, από το Ίδρυμα Κτιριακών Ερευνών (BRE) του Ηνωμένου Βασιλείου.
Σημείωνε επικίνδυνες παραμορφώσεις και ρωγμές σε κτίρια που είχαν κατασκευαστεί με αυτό το υλικό πριν από τη δεκαετία του 1980.
Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, η τότε κυβέρνηση των Εργατικών υπό τον Γκόρντον Μπραουν είχε ανακοινώσει την πρωτοβουλία Building Schools for the Future.
Ζητούμενο ήταν η ενίσχυση των σχολικών κτιρίων.
Όταν ωστόσο οι συντηρητικοί Τόρις επανήλθαν στην εξουσία, το 2010, μια από τις πρώτες ενέργειες της τότε κυβέρνησης Κάμερον ήταν η ακύρωση του προγράμματος.
Αυτό στο όνομα της σκληρής λιτότητας και κατόπιν κυβερνητικών αποφάσεων για βαθιές περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις.
Έφτασε 2018 μέχρι η χρήση του RAAC να επανέλθει στη δημόσια συζήτηση, μετά την κατάρρευση οροφής σε δημοτικό σχολείο στο Κεντ.
Ήταν ωστόσο μόλις φέτος το καλοκαίρι που το χρόνιο πρόβλημα -που είχε συστηματικά υποβαθμιστεί από τις αρχές, παρά τις δραματικές εκκλήσεις φορέων και συνδικάτων- άρχισε να εξελίσσεται σε κρίση.
Το ένα μετά το άλλο, εντοπίστηκαν προβλήματα στατικότητας σε κτίρια, κυρίως σε σχολεία.
Ήταν τότε που η Εκτελεστική Αρχή Υγείας και Ασφάλειας (HSE) του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι «η διάρκεια ζωής του RAAC έχει πλέον λήξει».
«Οι καταρρεύσεις είναι πιθανές», παραδέχθηκε, «με ή χωρίς προειδοποίηση».