«Πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου αυτόν τον κίνδυνο», δήλωσε ο Merz κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Βερολίνο την Παρασκευή, αμέσως μετά από μια εβδομάδα υψηλού επιπέδου ευρωπαϊκών συνόδων. «Έχουμε ιστορικό ρεκόρ στο δημόσιο χρέος, ρεκόρ στο εταιρικό χρέος και ρεκόρ στο χρέος των ιδιωτικών νοικοκυριών.
Τίποτα από αυτά δεν συνιστά υγιή εξέλιξη», τόνισε χαρακτηριστικά.
Κατά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, αρκετοί ηγέτες αναφέρθηκαν, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, στους αυξανόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα δημόσια οικονομικά.
Σύμφωνα με πηγές με γνώση των συνομιλιών, ο Ισπανός Πρωθυπουργός, Pedro Sanchez, εξέφρασε την ανησυχία του για το πώς η Ευρώπη θα καταφέρει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, δεδομένων των περιορισμών που επιβάλλονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Παρόμοιες ανησυχίες φέρεται να διατύπωσαν και άλλοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Antonio Costa.
Εν δυνάμει απειλή
«Δεν βλέπουμε έναν άμεσο κίνδυνο ούτε προσπαθούμε να τον υπερτονίσουμε», συμπλήρωσε ο Merz.
«Ωστόσο, είμαστε απολύτως συνειδητοποιημένοι για την εν δυνάμει απειλή».
Πέρα από τις αυξανόμενες οικονομικές δεσμεύσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούν και για τον αντίκτυπο που θα μπορούσαν να έχουν οι φορολογικές πολιτικές του Donald Trump στις ΗΠΑ στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως αναφέρουν πρόσωπα με γνώση των συζητήσεων.
Ορισμένοι ηγέτες τόνισαν ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να είναι προετοιμασμένες για το ενδεχόμενο μιας περιόδου παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αστάθειας, που θα μπορούσε να προκληθεί από τη δημοσιονομική κατάσταση στις ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, το υψηλό επίπεδο χρέους ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών αποτελεί ειδική πηγή ευπάθειας, προειδοποιούν οι ίδιες πηγές.
Ήδη, μέσα στο 2025, οι οικονομικές πολιτικές του Trump έχουν προκαλέσει ισχυρές διακυμάνσεις στις χρηματαγορές, ανατρέποντας τις εκτιμήσεις των επενδυτών για ενίσχυση του δολαρίου και εκτινάσσοντας το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού.
Οι ανησυχίες αυτές καταδεικνύουν πόσο εύθραυστη παραμένει η ισορροπία στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς οι κυβερνήσεις καλούνται να διαχειριστούν υψηλά χρέη και παράλληλα να ανταποκριθούν σε αυξημένες γεωπολιτικές και αμυντικές προκλήσεις.
ΗΠΑ – ΕΕ: Εντείνονται οι διαπραγματεύσεις για συμφωνία δασμών πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου
Πάντως, με φόντο τον κίνδυνο εμπορικού πολέμου, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζονται αισιόδοξες ότι μπορούν να καταλήξουν σε εμπορική συμφωνία πριν την κρίσιμη προθεσμία της 9ης Ιουλίου, οπότε η Ουάσιγκτον προγραμματίζει να επιβάλει δασμούς 50% σχεδόν σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα, ενώ η ΕΕ ετοιμάζεται να απαντήσει με αντίμετρα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen ενημέρωσε τους Ευρωπαίους ηγέτες, σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής την Πέμπτη, ότι παραμένει πεπεισμένη πως μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία πριν από την εκπνοή της προθεσμίας, αποφεύγοντας μια κλιμάκωση με σοβαρές οικονομικές συνέπειες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση Trump υπέβαλε νέα πρόταση αυτή την εβδομάδα, γεγονός που φέρεται να οδήγησε σε αλλαγή κλίματος μεταξύ αρκετών Ευρωπαίων ηγετών. Πολλοί δήλωσαν διατεθειμένοι να αποδεχθούν έναν βαθμό ανισορροπίας σε μια εμπορική συμφωνία, προκειμένου να αποτραπεί η σύγκρουση.
Ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Howard Lutnick επιβεβαίωσε την πρόοδο, δηλώνοντας στο Bloomberg TV ότι οι Ευρωπαίοι «έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά και εργάζονται σκληρά», προσθέτοντας ότι είναι «αισιόδοξος πως μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία πλέον».
Όπως ανέφερε, είναι λογικό η συμφωνία με την ΕΕ να ολοκληρωθεί στο τέλος της διαδικασίας, καθώς πρόκειται για τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ και η σχέση είναι βαθιά και σύνθετη.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, είχε ανακοινώσει τον Απρίλιο σειρά λεγόμενων «ανταποδοτικών» δασμών σχεδόν σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, στοχεύοντας σε φραγμούς που αντιμετωπίζουν αμερικανικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, όπως δασμοί, κανονισμοί και φόροι.
Οι νέοι δασμοί 50% πρόκειται να επιβληθούν στις 9 Ιουλίου.
Επιπλέον, ο Trump έχει θεσπίσει δασμούς 25% στα αυτοκίνητα και 50% στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ενώ εξετάζει την επέκτασή τους και σε άλλους τομείς, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί και τα πολιτικά αεροσκάφη.
Ο ίδιος έχει επανειλημμένα καταγγείλει την ΕΕ για το εμπορικό της πλεόνασμα και για εμπόδια που θεωρεί ότι περιορίζουν την πρόσβαση των αμερικανικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές αγορές, φτάνοντας μάλιστα να δηλώσει ότι η ΕΕ «δημιουργήθηκε για να καταστρέψει τις ΗΠΑ».
Η ΕΕ εκτιμά ότι οι αμερικανικοί δασμοί καλύπτουν πλέον εξαγωγές ύψους 380 δισ. ευρώ (445 δισ. δολαρίων), δηλαδή περίπου το 70% των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ.
Προς το παρόν, το βέλτιστο σενάριο που βλέπουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι μια συμφωνία επί της αρχής, η οποία θα επέτρεπε τη συνέχιση των συνομιλιών και μετά την 9η Ιουλίου, αποτρέποντας μια άμεση σύγκρουση.
Οι διαπραγματεύσεις έχουν ενταθεί, με τις δύο πλευρές να συζητούν εις βάθος κρίσιμους τομείς, όπως ο χάλυβας και το αλουμίνιο, η αυτοκινητοβιομηχανία, τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί και τα πολιτικά αεροσκάφη, αλλά και δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια, στρατηγικές αγορές και ζητήματα οικονομικής ασφάλειας.
Ωστόσο, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί το μέγεθος των ανισορροπιών που οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι διατεθειμένες να ανεχθούν. Η ΕΕ, η οποία επιδιώκει μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία, θα αξιολογήσει το τελικό αποτέλεσμα και τότε θα αποφασίσει πόση «ασυμμετρία» μπορεί να αποδεχθεί.
Σε κάθε περίπτωση, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις, η ΕΕ συνεχίζει να προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο αποτυχίας, με σχέδια για αντίμετρα που θα μπορούσαν να στοχεύσουν νευραλγικούς κλάδους της αμερικανικής οικονομίας.
Ήδη έχουν εγκριθεί δασμοί σε προϊόντα αξίας 21 δισ. ευρώ, οι οποίοι μπορούν να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή ως απάντηση στους δασμούς Trump στα μέταλλα.
Τα μέτρα αυτά στοχεύουν πολιτικά ευαίσθητες πολιτείες των ΗΠΑ, όπως προϊόντα σόγιας από τη Λουιζιάνα, πατρίδα του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Mike Johnson, καθώς και αγροτικά προϊόντα, πουλερικά και μοτοσικλέτες.
Η ΕΕ έχει επίσης καταρτίσει πρόσθετο κατάλογο δασμών σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 95 δισ. ευρώ, σε περίπτωση επιβολής των «ανταποδοτικών» δασμών και των επιπλέον επιβαρύνσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Αυτοί οι δασμοί θα στοχεύσουν βιομηχανικά προϊόντα, όπως αεροσκάφη της Boeing, αμερικανικά αυτοκίνητα και bourbon.
Παράλληλα, η ΕΕ συμβουλεύεται τα κράτη-μέλη για τον εντοπισμό στρατηγικών τομέων στους οποίους οι ΗΠΑ εξαρτώνται από την Ευρώπη, εξετάζοντας ενδεχόμενα μέτρα που θα ξεπερνούσαν τους δασμούς.
«Είμαστε έτοιμοι για μια συμφωνία, αλλά ταυτόχρονα προετοιμαζόμαστε για το ενδεχόμενο να μην υπάρξει ικανοποιητική κατάληξη», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης.
«Με λίγα λόγια, όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν στο τραπέζι».
Η αντίστροφη μέτρηση για την 9η Ιουλίου έχει αρχίσει, με τις δύο πλευρές να κινούνται σε τεντωμένο σχοινί, καθώς το διακύβευμα είναι τεράστιο όχι μόνο για τις διμερείς εμπορικές σχέσεις αλλά και για τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας.