”Και συ τέκνον Βρούτε>”, η γνωστή φράση που αποδίδεται
στον Ιούλιο Καίσαρα, πρωτοειπώθηκε πολύ αργότερα, στο
θεατρικό έργο του Σαίξπηρ ”The tragedy of Julius Caesar”.
Το έργο αναφέρεται στην συνομωσία και την δολοφονία του
Καίσαρα, καθώς και στην εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων. Ο
ιστορικός χωροχρόνος που διαδραματίζονται είναι στη Ρώμη
και στους Φιλίππους της Μακεδονίας προς το τέλος, πριν
κλείσει η αυλαία, από το 44-42 πχ. Νωρίτερα, πριν τις μάχες
στην πεδιάδα των Φιλίππων, από τις σκληρότερες των
ρωμαϊκών εμφυλίων, μια βραδιά στο στρατόπεδο του Βρούτου
στον Ελλήσποντο, εμφανίσθηκε εμπρός του η μορφή του
Καίσαρα, λέγοντας όπως θρυλείται, το γνωστό και
παραφρασμένο ”Οψόμεθα εις Φιλίππους”. Επαληθεύτηκε
με την έκβαση των μαχών κόντρα στις λεγεώνες των
‘’Καισαρικών’’ Μάρκου Αντώνιου και Οκτάβιου, που
επικράτησαν, και με το δραματικό φινάλε των δημοκρατικών
Κάσιου και Βρούτου. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ βασίσθηκε κυρίως
στις βιογραφίες του Καίσαρος και του Βρούτου από το έργο
του Πλουτάρχου ”Βίοι Παράλληλοι&”.
Έτος 49πχ, ο Καίσαρ, ανθύπατος της Εντεύθεν των Άλπεων
Γαλατίας, διέβη τον Ρουβίκωνα, ένα ασήμαντο ποτάμι πού
έμελλε να χαραχτεί για πάντα στις δέλτους της Ιστορίας. Τα
νερά του μικρού αυτού ποταμιού όριζαν τα σύνορα του
ρωμαϊκού κράτους και της Γαλατίας. Όπως παραδίδεται,
διασχίζοντας τον Ρουβίκωνα με την 13η λεγεώνα, ξεστόμισε
την ιστορική ρήση ”jasta alea ”. To απαγορευτικό αυτό
εγχείρημα τον καθιστούσε ήδη εχθρό της Ρώμης, προκαλώντας
φόβους και ανασφάλεια στους Optimates, τα αριστοκρατικά
μέλη της Συγκλήτου. Σηματοδοτούσε ένα δρόμο χωρίς
επιστροφή αναφωνώντας ο ”κύβος ερρίφθη”!
Ανηλεείς και αιματηροί εμφύλιοι πόλεμοι με τις λεγεώνες του
Πομπηίου στα χρόνια που ακολούθησαν, από την Ισπανία στα
Φάρσαλα, στην Αίγυπτο και η καθοριστική συνάντηση με την
Κλεοπάτρα. Ο ύπατος Ιούλιος Καίσαρ εξοντώνει τους
πολιτικούς του αντιπάλους.
Τον Φεβρουάριο του 44 ανακηρύχθηκε στην Ρώμη ισόβιος
δικτάτωρ (Dictator perpetuo) από την τρομοκρατημένη
Σύγκλητο. Ένας μήνας κοντά στην αποφράδα ημέρα, που
σίμωνε.
Ήγγικεν η ώρα! Το αριστοκρατικό καθεστώς της Res Puplica
καταλύεται από την συγκεντρωτική εξουσία του τύραννου,
το κράτος κινδυνεύει! Οι υπερεξουσίες πρέπει να επιστραφούν
στην Ρωμαϊκή Γερουσία, προϋπόθεση για την επιστροφή, το
τέλος του Γάιου Ιουλίου Καίσαρα. Η ομάδα των συνωμοτών
συγκλητικών, οργανωμένη από τους Δέκιμο, Κάσσιo και
Βρούτο, έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο τους στο θέατρο του
Πομπήιου, για την ημέρα που θα συνεδρίαζε η Σύγκλητος.
Είχαν φροντίσει με επιμέλεια το είδος όπλου που θα έπλητταν
τον δικτάτορα. Το (puggio), ένα δίκοπο στιλέτο, βοηθητικό
όπλο των λεγεωνάριων, ήταν το κατάλληλο για κοντινές
αποστάσεις και εύκολα μπορούσε να κρυφθεί στην τόγα (toga)
ή τήβεννο, το ένδυμα των Ρωμαίων πολιτών.
Έφθασε η προαποφασισμένη αυτή ημέρα, στις Ειδούς του
Μαρτίου του έτους 44πχ. Οι εκτελεστές, σημαντικά πρόσωπα
της ρωμαϊκής κοινωνίας οι περισσότεροι, επέλεξαν η
δολοφονία να γίνει σε δημόσιο χώρο, θέλοντας να τονίσουν
έτσι τον πολιτικό χαρακτήρα αυτής της πράξης. Ακόμη και η
χρήση του συγκεκριμένου στρατιωτικού εγχειριδίου είχε τον
δικό του συμβολισμό, δεν παρέπεμπε δηλαδή σε κάποια
διαμάχη και αυτοδικία οίκων και κοινωνικών ομάδων .
Η Καλπουρνία, σύζυγος του Καίσαρα, λέγεται ότι προσπάθησε
να τον αποτρέψει να εμφανισθεί στην συνέλευση (curia)
έχοντας κακά προαισθήματα εξαιτίας κάποιων άσχημων
ονείρων, ενώ νωρίτερα ο οιωνοσκόπος Σπουρίνας είχε
προειδοποιήσει τον δικτάτορα να φοβάται τις Ειδούς του
Μαρτίου. Καθοδόν συνάντησε τον οιωνοσκόπο τον οποίο
ειρωνεύτηκε ”Έφθασαν οι Ειδοί” Εκείνος ευθύς του
απάντησε ”Έφθασαν αλλά δεν πέρασαν”
Μέσα από το συγκεντρωμένο πλήθος που ζητωκραυγάζει και
επευφημεί, ο Έλληνας σοφιστής Αρτεμίδωρος ο Κνίδιος τον
προσεγγίζει και του δίνει ένα σημείωμα που τον πληροφορεί
για την συνομωσία. Ο Καίσαρ το αγνόησε μπήκε στο χώρο της
Συγκλήτου και κατευθύνθηκε στα έδρανα.
Τέλος, είχε απομακρύνει την προσωπική του φρουρά
αποτελούμενη από Ισπανούς ένοπλους. Ήταν μια πολιτική
κίνηση, που στόχευε να δείξει ότι δεν είχε ανάγκη προστασίας
αυτός! Ήταν ο (pater patrie) προστάτης του Ρωμαϊκού
κράτους!
Σε λίγα λεπτά όλα είχαν τελειώσει, ο κλοιός των συνωμοτών
τον έπληξε με δεκάδες χτυπήματα, ο πολιτικός, στρατιωτικός,
ρήτωρ και ιστορικός Gaius Julius Caesar πήρε την θέση του
στην Ιστορία, το τέλος εποχής άρχισε να σημαίνει.
Η Ρωμαϊκή Δημοκρατία, η Πολιτεία (Res Publica Romana)
κλυδωνίζεται, η προειλημμένη απόφαση των εκτελεστών, η
δολοφονία, δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, την
στήριξη από τον στρατό και τον λαό της Ρώμης. Σύντομα
άρχισε ένας νέος πολύχρονος κύκλος βίας και εμφυλίων
πολέμων που άλλαξαν την πορεία του αρχαίου κόσμου και
άνοιξαν τον δρόμο στην εγκαθίδρυση της αυτοκρατορίας
(Imperium Romanum) και της περιόδου που ακολούθησε,
γνωστής ως Ρωμαϊκή Ειρήνη (Pax Romana).
Σημείωση.
Αι ειδοί: Idus (μισό) στην λατινική γλώσσα, η μέρα που χώριζε
τον μήνα στη μέση, συγκεκριμένα προσδιόριζε την 15 η του
Μάρτη. Μια ημέρα αργίας στην ρωμαϊκή κοινωνία,
αφιερωμένη στον θεό Άρη (Mars), που έδωσε το όνομα του
στον προαναφερόμενο μήνα, λατινικές άλλωστε είναι και οι
ονομασίες των υπόλοιπων μηνών.
Μετονομαστήκαν ο πέμπτος (quintilis) και ο έκτος(sextilis)
μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου σε Ιούλιο και Αύγουστο
προς τιμήν του Καίσαρα και του Οκταβιανού, στον οποίο η
Σύγκλητος είχε παραχωρήσει τους τιμητικούς τίτλους
<<Augustus Imperator>>.
Μερική Βιβλιογραφία.
Πλούταρχος., Βίοι Παράλληλοι, Αλέξανδρος-Καίσαρ, Δίων-
Βρούτος, εκδ. Κάκτος 1993.
Εφημ.Ελευθεροτυπία7/7/2005.,Ιστορικά,Ιούλιος Καίσαρ
Ιστορία Ελλήνων.,τ.26,Λεξικό του Αρχαίου Κόσμου, εκδ. Δομή.
Alfoldy Geza., Ιστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας, Μορφωτικό
Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2002.
Rostovtzeff M.,Ρωμαϊκή Ιστορία, εκδ. Παπαζήση 1984.
