Το άρθρο 16 γράφει την δική του ιστορία:
Ήταν πριν 17 χρόνια, όταν η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή, επιχείρησε την αναθεώρηση του άρθρου 16. Στην αρχή λίγοι (χαρακτηριστήκαμε υπεραισιόδοξοι), δηλώσαμε ότι αυτή η αναθεώρηση που είχε χαρακτήρα πολιτειακής μεταβολής, (γιατί θα εκτελούσε τον δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης, ήταν ανοικτή επίθεση στο αναιμικό κοινωνικό κράτος, αλλάζοντας συγχρόνως τον κοινωνικό χάρτη), δεν θα πέρναγε…
Σε λίγους μήνες, ο μέλλοντας έγινε ενεστώτας χρόνος. Το σύνολο της συνταγματικής αναθεώρησης κηδεύτηκε από ένα πρωτοφανές πανεκπαιδευτικό και κοινωνικό κίνημα. Εκείνη η εικόνα της κίνησης του κόσμου, το 2006-2008, κατοχύρωσε μια από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις που έχει το νεολαιίστικο κίνημα, το δημόσιο αλλά και ανοιχτό κοινωνικά και πολιτικά πανεπιστήμιο. Αυτό το κίνημα ιστορικά και χωρίς υπερβολές, μπορεί να σταθεί σχεδόν δίπλα στο Πολυτεχνείο. Ανέδειξε στοιχεία, τα οποία όπως και τώρα, έλειπαν τότε από την πολιτική ζωή: Τα κινήματα, την ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων πολιτών, τη παρουσία της νεολαίας, τη συμμαχία των διδασκόντων με τους μαθητές τους, τη συμμαχία των διδασκόντων όλων των βαθμίδων -δασκάλων, καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης, καθηγητών Πανεπιστημίου- η στήριξη του εργατικού κινήματος, η συμπάθεια του μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης. Όλα αυτά τα στοιχεία τελικά διαμόρφωσαν μία άλλη πολιτική κατάσταση στη χώρα μας. Ήταν η αρχή του τέλους του ΠΑΣΟΚ, όπου ο Γ. Παπανδρέου- (όπως και τώρα ο Ν. Ανδρουλάκης) έκλεινε το μάτι στα ιδιωτικά «πανεπιστήμια».
Κάτι ανάλογο πρέπει να συμβεί και σήμερα, να δημιουργηθεί ένα ισχυρό κοινωνικό κίνημα, που θα ανοίξει ένα μεγάλο ρήγμα συνολικά με τον νεοφιλελευθερισμό, δημιουργώντας νέες προοπτικές για τις δυνάμεις της νεολαίας, της εργασίας και της δημοκρατίας, μια που τώρα επιχειρείται κάτι χειρότερο, η κατάλυση του ίδιου του Συντάγματος από μια κοινοβουλευτική μεν κυβέρνηση, αλλά απόλυτα κυνική και εχθρική προς οποιαδήποτε δημοκρατική αρχή, αξία και κοινωνικό δικαίωμα.
Αναφέρουμε ορισμένα σημεία που είναι χρήσιμα στη δημόσια συζήτηση, που αρκετά παραποιεί εσκεμμένα και με οργουελιανό τρόπο η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη και οι «θιασώτες» της.
Πρώτον: Η Παραμυθία για το άρθρο 28 και το ενωσιακό δίκαιο:
To άρθρο 28 λέει ότι : «……Oι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου….» . Συνεπώς είναι καθαρό ότι ακόμη και στην πιο ακραία ερμηνεία το ενωσιακό ή το διεθνές δίκαιο δύναται να υπερισχύσει μόνο απέναντι σε νόμο, αλλά όχι απέναντι στο Σύνταγμα, γιατί έτσι θα είχαμε κατάργηση της δημοκρατικής αρχής. Άλλωστε, όλα τα άρθρα του Συντάγματος έχουν όλα την ίδια τυπική ισχύ, και για αυτό δεν γίνεται ένα άρθρο ( το 28) να καταργεί ένα άλλο ( το 16) .
Βέβαια, ούτε το ενωσιακό η το διεθνές δίκαιο προτρέπει, η υποχρεώνει απλώς επιτρέπει (θα ήταν τελείως τρελό, να μην αποφασίζει η κάθε χώρα για το εκπαιδευτικό της σύστημα, σαν να μην υπάρχει ίχνος εθνικής κυριαρχίας) στην Ελλάδα την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Με βάση τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 251, παρ. 7, «η Κοινότητα σέβεται πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών – μελών για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος», θέση που επαναλαμβάνεται και στη Μεταρρυθμισμένη Συνθήκη της Λισσαβόνας. Συνεπώς οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορεί να κλείσει ακόμη και τα λειτουργούντα κολέγια, χωρίς να της ζητηθούν εξηγήσεις από την Ε.Ε.
Δεύτερον: Άρθρο 16: Οι καθηγητές των ΑΕΙ είναι δημόσιοι λειτουργοί
Για «κάποιο» λόγο η συζήτηση γίνεται μόνο για το κομμάτι του άρθρου 16, που δηλώνει ρητά ότι: «H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». Αμέσως μετά όμως στην επόμενη διακριτή παράγραφο (6) διατυπώνεται επίσης ρητά το εξής: «Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Το υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα,….».,
Πρέπει, ειλικρινά κάποιος, να μην γνωρίζει ελληνικά, η να ευτελίζει την δημοκρατία και το Σύνταγμα όπως ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνηση της Ν.Δ., για να παρακάμψει αυτά τα δύο και να ισχυρίζεται ότι το άρθρο 16 έχει κάποιο ανοικτό παράθυρο και επιδέχεται οποιασδήποτε γραμματικής ή άλλης ερμηνείας, για λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Εκτός και αν σε αυτά υπηρετήσουν δημόσιοι λειτουργοί που θα προσλάβει ο κ. Μητσοτάκης….
Τρίτον: «το άρθρο 16 είναι ξεπερασμένο και αναχρονιστικό»
Αν ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί ότι είναι αναχρονιστικό ας επιχειρήσει να το αναθεωρήσει όπως έκανε και ο προκάτοχός του Κ. Καραμανλής. Αυτό προβλέπει άλλωστε το ίδιο το Σύνταγμα, στο άρθρο 110: «Οι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος ….». Πουθενά δεν λέει ότι μια κυβέρνηση μπορεί να νομοθετεί ενάντια στο Σύνταγμα, επειδή το θεωρεί αναχρονιστικό.
Τέταρτον : Η Κύπρος έχει άλλο Σύνταγμα:
Πολλοί δίνουν το παράδειγμα της Κύπρου. Πέρα από το ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου είναι θλιβερού επιπέδου, ξεχνούν το πιο βασικό, η Κύπρος δεν έχει Σύνταγμα που να απαγορεύει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια .
Πέμπτον: α)Το συμβούλιο της επικρατείας μπορεί να ακυρώσει την λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων… και β) το Αμπου-Ντάμπι
Ένας νόμος δεν μπορεί να καταργηθεί αν είναι αντισυνταγματικός, διότι δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει συνταγματικό δικαστήριο, όμως οι διοικητικές πράξεις όπως οι άδειες λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων ανακαλούνται, αν στηρίζονται σε αντισυνταγματικό νόμο. Ακόμη και αν είναι κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης οι ιδιωτικές ανώτατες σχολές, πολύ δύσκολα δικαστές, θα καταπιούν το άρθρο 16, αν υποθέσουμε ότι αυτός ο νόμος που προωθεί η κυβέρνηση εφαρμοστεί.
Υποθέτουμε και όχι μόνο για τον παραπάνω λόγο, ότι οι μόνοι που θα καταθέσουν αίτηση είναι υπάρχοντα κολέγια και ιδιωτικά ΙΕΚ που λειτουργούν στην Ελλάδα, (δηλαδή οι «κολλητοί» της Ν.Δ.), σε «συνεργασία» με ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου κλπ., αυτοί δηλαδή που δεν θα επενδύσουν δεκάρα….
Τα καλά πανεπιστήμια που η κυβέρνηση επικαλείται δεν πρόκειται να επενδύσουν στην Ελλάδα, δεν το έχουν άλλωστε κάνει σε πιο δυναμικές αγορές. Ναι μεν υπάρχει παράρτημα του New York University στο Αμπου-Ντάμπι όπως αναφέρει η Ν.Δ, αλλά παραλείπει να μας ενημερώσει ότι επιδοτείται κατά 99% από το κράτος των Εμιράτων.
Συμπέρασμα: Το ψέμα αλλά και η κυβέρνηση έχουν κοντά ποδάρια. Η Ελλάδα έχει ένα ΣΥΝΤΑΓΜΑ που με το 16 απαγορεύει ρητά την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων και δεν επιδέχεται καμίας διαφορετικής ερμηνείας. Το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο τίποτε δεν προτρέπει επ’ αυτού, απλώς το αφήνει στη διακριτική ευχέρεια κάθε χώρας. Αλλά ακόμη και να προέτρεπε, το ενωσιακό κλπ δίκαιο, δύναται να είναι υπεράνω νόμου και όχι του Συντάγματος. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι επιλογή του Μητσοτάκη και της κυβέρνησης της Ν.Δ., για διάλυση της ανώτατης εκπαίδευσης, με σκοπό την κερδοφορία «κολλητών» και «ημετέρων», και αν θέλουν να το κάνουν, οφείλουν και είναι υποχρεωμένοι να προσπαθήσουν να αλλάξουν την συνταγματική επιταγή και να ακολουθήσουν την σχετική συνταγματική διαδικασία του άρθρου 110. Αν όμως φέρουν, ένα τέτοιο εκτρωματικό και κατάφωρα αντισυνταγματικό νόμο, αναλαμβάνουν όλη την πολιτική ευθύνη και τις συνέπειες βέβαια, της κατάλυσης του Συντάγματος. Ας μην ξεχνούν, ότι πέρα από το 16 υπάρχει και η ακροτελεύτια διάταξη του 120.
Ο αγώνας ξαναρχίζει: «Είναι συγκλονιστικό ότι ο θεσμός του πανεπιστημίου, είναι συνυφασμένος με τους αγώνες για την υπεράσπισή του, ενάντια σε αυτούς που του επιτίθενται για να το αξιοποιήσουν προς όφελός τους και για τα συμφέροντά τους», έγραφε ο τότε πρόεδρος της ΠΟΣΔΕΠ Λάζαρος Απέκης, ένας από τους πρωταγωνιστές της μεγάλης νίκης. «Και βεβαίως αυτοί που αγωνίζονται έχουν οράματα, δεν είναι ούτε αναχρονιστές, ούτε βολεμένοι όπως ανέκαθεν κατηγορούνται από τις εξουσίες».
Τελικά, η μήτρα του πανεπιστήμιου είναι οι αγώνες. Το πανεπιστήμιο δεν είναι απλώς χώρος παιδείας, έρευνας και εκπαίδευσης. Είναι και χώρος αξιών, ιδεών και οραμάτων για όλη την κοινωνία, είναι χώρος ασύλου και κινημάτων. Ως ένα σύνολο τέτοιου δημόσιου χώρου τον υποστηρίξαμε το 2006-2008, οι εκπαιδευτικές κοινότητες της χώρας, η νεολαία, και το εργατικό κίνημα, και θα συνεχίσουμε να τον στηρίζουμε και να τον προστατεύουμε από κάθε λογής τρωκτικό….
* Ο Κ.Παπουλής είναι εκπαιδευτικός (πολ. Μηχανικός), της ΤΕΕ.
Εκείνα τα χρόνια της επανεμφάνισης του κοινωνικού κινήματος και της νεολαίας στο προσκήνιο, που ξεκίνησαν με τον αγώνα για το άρθρο 16 και κατέληξαν μετά στην μεγαλειώδη εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008, ήταν πρόεδρος της Δ.ΕΛΜΕ ΑΝ.ΑΤΤΙΚΗΣ.
Nuntiusweb